ธรรมชาติบำบัด

แจ้นเอง

ธรรมชาติบำบัด (natural  healing) เป็นการดูแลรักษาสุขภาพทางเลือก(alternative )สุขภาพเสริม (complementary)สขภาพบูรณาการ(integrative)ซึ่งครอบคลุมแนวคิดและแนวทางหลากหลายตามวัฒนธรรมท้องถิ่นแต่ละแห่ง ซึ่งมักไม่มีการเรียนการสอนในโรงเรียนการแพทย์ทั่วไป และไม่มีการใช้อย่างเป็นทางการในโรงเรียนพยาบาล
  ธรรมชาติบำบัดที่แพร่หลายในปัจจุบัน เช่น การฝังเข็ม อายุรเวท ธารบำบัด ในตะวันออก รวมไปถึงการทำสมาธิโยคะ  โดยทั่วไปแล้วจะไม่รวมถึงการรักษาแบบพื้นบ้านที่เน้นความเชื่อและพิธีกรรมที่มีลักษณะไสยศาสตร์
 อย่างไรก็ดี หลักการจะคล้ายกัน ไม่ว่าจะเป็นตะวันตก ตะวันออกหรือพื้นบ้านทั่วไป คือหลักคิดที่ว่าธรรมชาติรักษาตัวมันเองได้ ดังที่ฮิปโปเครติส(460-377 ก่อน ค.ศ.)บิดาการแพทย์แผนปัจจุบันชาวกรีก บอกไว้ว่า"พลังการรักษาธรรมชาติในตัวเรา เป็นพลังที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในการรักษาความเจ็บไข้ได้ป่วย"ผู้ป่วยจึงเป็นผู้รักษาตัวเองมากกว่า หมอเป็นผู้ช่วย ผู้ให้การสนับสนุนเท่านั้น คนไข้จึงต้องตระหนักในศักยภาพของตนเองในการรักษาตนเอง
  ธรรมชาติบำบัดเชื่อว่า การเจ็บป่วยเป็นผลสืบเนื่องจากการที่ร่างกายอ่อนแอลง ขาดความสมดุล การรักษาจึงหมายถึงการทำให้ร่างกายแข็งแรง เพื่อรักษาตัวเองและป้องกันโรค การป้องกันหรือสร้างความแข็งแรงให้ร่างกายจึงเป็นวิธีการที่ดีกว่าการรักษา "สร้างดีกว่าซ่อม"
  การรักษาพื้นบ้านที่มีพิธีกรรมและมีลักษณะไสยศาสตร์ ที่จริงมีหลักคิดพื้นฐานที่ว่าด้วยชีวิตที่เป็นระบบ เป็นส่วนหนึ่งของจักรวาล ความเจ็บป่วยถูกถือว่าเป็นการละเมิดกฎหรือระเบียบจักรวาล และบางครั้งถือว่าเป็นผลสืบเนื่องมาจากการทำผิดศีลธรรม ละเมิดความสัมพันธ์กับโลกของวิญญาณ  การรักษาโรคจึงเป็นการฟื้นความสัมพันธ์ให้กลับมาดีเหมือนเดิม
  การรักษาพื้นบ้านมองว่าโรคภัยไข้เจ็บเกิดจากการละเมิดความสัมพันธ์ทางสังคมและสิ่งแวดล้อม ความสัมพันธ์อันเป็นเรื่องทางจิตใจ การรักษาจึงสัมพันธ์กายจิตอย่างชัดเจน(psychosomatic)ให้ฟื้นความสัมพันธ์อันดีงามเหมือนเดิม ไม่ว่าจะเป็นหมอรำผีฟ้า หรือพิธีกรรมการรักษา การไล่ผี ที่ตีความได้ด้วยหลักคิดเรื่องการฟื้นฟูความสัมพันธ์
  ที่มา: หนังสือ"ร้อยคำที่ควรรู้"โดย รองศาสตราจารย์ ดร.เสรี พงศ์พิศ
           ผู้อำนวยการสถาบันส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน(สสวช.)