15 ตุลาคม 2550 11:15 น.

แปดฤาไฉน

** แปดฤาไฉน **

บูรพาจารย์จารึกตรึกอักษร
หากเล่นกลอนแปดนั้นอันสดใส
อักษราอ่อนพลิ้วลอยลิ่วไป
สัมผัสในนอกไว้ควรใส่กัน

จะมีบ้างบางคำย้ำหลีกเลี่ยง
ทำนองเสียงบังคับนับเสกสรร
คำกล้ำเกินระวังไว้ไม่ผูกพัน
ควรสร้างจารให้เกิดเลิศไฉไล

ฉันท์ลักษณ์หมั่นจำพร่ำมิขาด
ด้วยแบ่งบาทเป็นสี่นี้เฉิดไสว
วรรคที่หนึ่งเรียกสลับประดับไป
คำสุดท้ายสามัญเน้นเต้นจดจำ

วรรคที่สองรองรับท้ายบทแรก
นิยมแจกจัตวาอย่ามาขำ
ห้ามโทตรีสามัญนั้นผูกนำ
อีกมีรูปวรรณยุกต์พร่ำย้ำแจง

หากเขาใช้เสียงตรีนี้เป็นไฉน
ด้วยเหตุได้กลอนส่งบรรจงแฝง
จำต้องปองสนองไว้ให้พลิกแพลง
กลอนมีแรงได้ไพเราะเจาะอารมณ์

วรรคที่สามกลอนรองต้องค้นพบ
จงบรรจบเสียงสามัญครั้นเสพย์สม
ห้ามจัตวาวรรณยุกต์รูปเชยชม
คำตายบ่มเสียงตรีรับกลับมา

วรรคที่สี่กลอนส่งบรรจงสอย
นิยมร้อยสามัญเสียงหรรษา
เว้นคำตายวรรณยุกต์รูปผูกพา
เสียงตรีหนาก็ได้ไม่เป็นไร

สัมผัสนอกในควรมิแอบแฝง
ซึ่งเป็นแหล่งไพเราะเพราะสดใส
จะไหวหวิวพลิ้วเพริศสู่เกรียงไกร
เฉิดไฉไลดังนี้ที่ควรมอง

สัมผัสนอกคำท้ายกลอนได้ส่ง
แล้ววางตรงสองสามสี่ที่วรรคสอง
หรือห้าหกเจ็ดได้ให้ทำนอง
แต่ควรต้องคำสามตามตำรา

สัมผัสในโลมเรียงเคียงห้าเจ็ด
หรือเบ็ดเสร็จสามสี่ก็ดีหนา
หากไม่มีก็ได้ไม่นำพา
เพียงแต่ว่ากระด้างมิสร้างจินต์

อักษรสูงเสียงสูงผดุงจิต
สิบเอ็ดคำนำประดิษฐ์ให้ถวิล
อักษรกลางวางเก้าเฝ้ากวิน
นอกนั้นสิ้นต่ำหมดจรดกาล

กลอนแปดแปดคำพริ้งระวิงแว่ว
จะเพริศแพร้วอย่างไรให้ประสาน
จิตอารมณ์ผสมผสานผ่านเนิ่นนาน
อักษรนั้นสรรค์หาจะพาเพลิน.

** แปดฤาไฉน **