สารคดี : ศาลพระภูมิในตำบลบางคู้

สุชาดา โมรา

ชุมชนตำบลบางคู้ก็เช่น ชาวบ้านในตำบลบางคู้เชื่อกันว่าในบริเวณบ้านของตนมีวิญญาณของเทพซึ่งเรียกกันทั่วไปว่า  พระภูมิ  อาศัยอยู่ หากได้จัดหาที่อยู่ที่เหมาะสม และให้ความเคารพนับถือ  บวงสรวงบูชาเป็นประจำแล้วจะทำให้เจ้าของบ้านและคนในครอบครัวมีความสุข ปลอดภัยและมีความเจริญรุ่งเรือง
 	ลักษณะของศาลพระภูมิของชาวบ้านในตำบางคู้ จะมีลักษณะเป็นเรือนไม้หรือปราสาทเล็ก ๆ วางอยู่บนเสาต้นเดียวและมีส่วนประกอบ คือ เจว็ด ตุ๊กตาชายหญิง ช้าง ม้า กระถางธูป เชิงเทียน แจกันดอกไม้ เป็นต้น มีการกำหนดวัน เวลา ฤกษ์ยาม ตำแหน่งในการตั้งศาลพระภูมิ ซึ่งจะต้องอยู่ภายในรั้วหรือบริเวณบ้าน การทำพิธีตั้งศาลและเชิญพระภูมิขึ้นประทับบนศาลต้องให้หมอเจ้าพิธีเป็นผู้ดำเนินการ ในวันทำพิธีเจ้าของบ้านต้องจัดหาเครื่องสังเวย มีอาหารคาว เช่น หัวหมู ไก่ เป็ด เป็นต้น อาหารหวาน เช่น ขนมต้มแดง ขนมต้มขาว เป็นต้น ผลไม้ เช่น กล้วยน้ำว้าสุก และ มะพร้าวอ่อน พร้อมเครื่องบูชาต่าง ๆ  เช่น  บายศรีปากชาม พวงมาลัย ดอกไม้ ธูปเทียน ผ้าแพร ๓ สี ด้ายสายสิญจน์ ขันน้ำมนต์ พานครูของหมอเจ้าพิธี เป็นต้น  เมื่อทุกอย่างพร้อม หมอเจ้าพิธีจะทำพิธีตามลำดับ เริ่มจากหมอเจ้าพิธีซึ่งนุ่งห่มชุดขาวอย่างพราหมณ์ทำพิธีบูชาครู ทำน้ำมนต์พรมที่หลุมสำหรับวางฐานเสาศาล วางสิ่งของมงคลที่ก้นหลุม เช่น เหรียญเงินใบเงิน ใบทอง ใบมะยม ดอกพุทธรักษา เป็นต้น ยกเสาตั้งในหลุม ตั้งเครื่องสังเวยตรงหน้าศาล พรมน้ำมนต์เครื่องสังเวย เชิญเทพ เจิมแป้งที่ศาล เจิมเจว็ดและบริวาร ปิดทองคำเปลวที่เจว็ดและตัวศาลผูกสายสิญจน์โยงตัวศาลกับเครื่องสังเวย จุดธูปปักที่เครื่องสังเวยทุกอย่าง หมอเจ้าพิธีกล่าวนำถวายและเซ่นเครื่องสังเวยลาเครื่องสังเวย เชิญพระภูมิขึ้นศาล  ลาเครื่องสังเวยอีกครั้ง ตักเครื่องสังเวยทุกชนิดใส่ในกระทงใบตองเล็ก ๆ ๔ ใบ วางไว้ที่มุมศาลทั้ง ๔ มุม ปลดสายสิญจน์ ยกเครื่องสังเวยออก เป็นเสร็จพิธี
 	ในการตั้งศาลพระภูมิ  สิ่งที่ต้องคำนึงคือ สถานที่ตั้ง ทิศทาง ความสูงของศาลพระภูมิและผู้ประกอบพิธีกรรม เพราะการตั้งศาลพระภูมิ สถานที่ที่ตั้งศาล วันเวลาและฤกษ์ยาม มีความสำคัญมาก ควรเลือกวันที่ดีและมีความเป็นสิริมงคลเพื่อให้ประสิทธิ์ผลในทางมงคลแก่ผู้อยู่อาศัยในบ้านเรือนนั้นสืบต่อไปเพื่อให้เกิดความเป็นสิริมงคลแก่ผู้อยู่อาศัย  
 	การเซ่นสังเวยและการตั้งศาลพระภูมิ  ถือเป็นธรรมเนียมปฏิบัติกันมาแต่โบราณ  โดยจะกระทำเมื่อปลูกบ้านใหม่  เพราะเชื่อว่าขั้นตอนการตั้งศาลพระภูมิจะเป็นการขับไล่สิ่งอัปมงคลทั้งหลายให้ออกจากบ้านไป แล้วอัญเชิญพระภูมิมาสิงสถิตเพื่อปกป้องคุ้มครองเจ้าของบ้านและบริวารให้อยู่เย็นเป็นสุข  มีความเจริญรุ่งเรือง  มีโชคลาภ  เพื่อให้ครอบครัวอยู่เย็นเป็นสุข