๓๕ ๏พระดำรัสธรรมในพระนิพนธ์ พระปิยะมหาราช ฯ

tiki

๏พระดำรัสธรรมในพระนิพนธ์ พระปิยะมหาราช ฯ ๚. 
tiki           
                                   ๏ บัณฑิตวินิจแล้ว..............แถลงสาร...สอนเอย
                    ทศนฤทุมนาการ.......................ชื่อชี้
                   เหตุผู้ประพฤติปาน....................ดังกล่าว..........นั้นนอ
                  โทมนัสเพราะกิจนี้.....................ห่อนได้เคยมี๚ 
                         เพราะทำความดีทั่วไป
                             ๑
                            ๏ ทำดีไป่เลือกเว้น...............ผู้ใด....ใดเฮย
             แต่ผูกไมตรีไป............................รอบข้าง 
             ทำคุณอุดหนุนใน.........................การชอบ.....ธรรมนา
             ไร้ศัตรูปองมล้าง..........................กลับซ้องสรรเสริญ๚ 
                            เพราะไม่ได้พูดร้ายต่อใครเลย
                               ๒
                               ๏    เหินห่างโมหะร้อน..................ริษยา
                 สละส่อเสียดมารษา.......................ใส่ร้าย
                 คำหยาบจาบจ้วงอา-........................ฆาตขู่...เข็ญเฮย
                ไปหมิ่นนินทาป้าย...........................โทษให้ผู้ใด     ๚ 
                        เพราะถามฟังความก่อนตัดสิน
                                    ๓
                                   ๏ ยินคดีมีเรื่องน้อย...................ใหญ่ไฉน.....ก็ดี
                     
                  ยังบ่ลงเห็นไป................................เด็ดด้วน
                  ฟังตอบสอบคำไข..........................คิดใคร่...ครวญนา
                 ห่อนตัดสินห้วนห้วน........................เหตุด้วยเบาความ    ๚ 
                       
                            เพราะคิดเสียก่อนจึงพูด
                       
                                          ๔
                                          ๏    พาทีมีสติรั้ง................รอคิด
                   รอบคอบชอบแลผิด.......................ก่อนพร้อง
                   คำพูดพ่างลิขิต...............................เขียนร่าง...เรียงแฮ
                  ฟังเพราะเสนาะต้อง........................โสตทั้งห่างภัย    ๚ 
                        
                         เพราะงดพูดในเวลาโกรธ
                                           ๕
                                          ๏   สามารถอาจห้ามงด..................วาจา...ตนเฮย
                      ปางเมื่อยังโกรธา...........................ขุ่นแค้น
                      หยุดคิดพิจารณา............................แพ้ชนะ....ก่อนนา
                      ชอบผิดคิดเห็นแม้น.........................ไม่ยั้งเสียความ    ๚ 
                     
                         เพราะได้กรุณาต่อคนที่ถึงอับจน
                                         ๖
                                         ๏  กรุณานรชาติผู้.....................พ้องภัย..พิบัติเฮย
                       
                      ช่วยรอดปลอดความไขษย...............สว่างร้อน
                      ผลจักเพิ่มพูนใน..............................อนาคต...กาลแฮ
                      ชนจักชูชื่อช้อน...............................ป่างเบื้องประจุบัน    ๚ 
              
                                       เพราะขอโทษบรรดาที่ได้ผิด
                                     ๗
                                     ๏  ใดกิจผิดพลาดแล้ว...............ไป่ละ..ลืมเลย
                        หย่อนทิฐิมานะ...............................อ่อนน้อม
                        ขอโทษเพื่อคารวะ..........................วายบาด...หมางแฮ
                        ดีกว่าปดอ้อมค้อม..........................คิดแก้โดยโกง   ๚ 
                                         เพราะความอดกลั้นต่อผู้อื่น
                                   ๘
                                   ๏  ขันตีมีมากหมั้น.....................สันดาน
                      
                         ใครเกะกะระราน............................อดกลั้น
                         ไป่ฉุนเฉียวเฉกพาล.....................พาเดือด....ร้อนพ่อ
                          ผู้ประพฤติดั่งนั้น.........................จักได้ใจเย็น . .๚ 
                       
                               
                                    เพราะไม่ฟังคำคนพูดเพศนิทาน
                              ๙
                            ๏ ไป่ฟังคนพูดฟุ้ง....................ฟั่นเฝือ
                       เท็จและจริงจานเจือ.....................คละเคล้า
                       คือมึดที่กรีดเถือ..........................ท่านทั่วไปนา 
                      ฟังจะพาพลอยเข้า......................... พวกเพ้อรังควาญ   ๚ 
                       เพราะไม่หลงเชื่อข่าวร้าย
                        ๑๐
                        ๑   อีกหนึ่งไป่เชื่อถ้อย...................คำคน....ลือแฮ
                     บอกเล่าข่าวเหตุผล..........................เรื่องร้าย
                     สืบสอบประกอบจน..........................แจ่มเท็จ...จริงนา
                     งบ่ด่วนยักย้าย...................................ตื่นเต้นก่อนกาล   ๚ะ
                          ๑ ข้อความตามกล่าวแก้...............สิบประการ...นี้นอ
                    ควรแก่ความพิจารณ์...........................ทั่วผู้
                    แม้ละไป่ขาดปาน..............................โคลงกล่าว...ก็ดี
                    ควรระงับดับสู้....................................สงบบ้างยังดี    ๚ะ๛
 ขออัญเชิญพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว อันว่าด้วย การละเว้นวจีทุจริต เห็นเป็นสิ่งดีในการนำเสนอ ทั้ง บทโคลงสี่สุภาพ ซึ่งทรงใข้ถ้อยคำเรียบง่าย เข้าใจง่าย 
วันนี้ขอพระราชทานนำลง เพื่อเป็นประโยชน์แก่ชนทั้งหลาย  
ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะ
ข้าพระพุทธเจ้า
 ทิกิ_tiki
๒๐:๐๐ นาฬิกา
พระอังคาร  ๔ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๕๔๗
พระราชนิพนธ์ในล้นเกล้าพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระปิยะมหาราชโคลงสุภาษิต**นฤทุมนาการ**
กิจสิบประการที่ผู้ประพฤติยังไม่เคยเสียใจ
ที่มา  วรรณสารวิจักษณ์ เล่ม ๔
กรมวิชาการ กระทรวง ศึกษาธิการ ฉบับพิมพ์พุทธศักราช ๒๕๔๐				

๏พระราชนิพนธ์โคลงสุภาษิต  **นฤทุมนาการ**๑   ๚
ที่มา จากหนังสือ เล่มเดียวกัน ได้บรรยาย ความ โคลงสุภาษิตนี้ไว้ว่า

คำว่า นฤทุมนาการ  เป็นศัพท์สมาส ที่มีการสนธิ แยกได้เป็นขั้นๆดังนี้

          นฤทุมน + อาการ (อาการ แปลว่า สภาพ กิริยา ) 

นฤทุมน   เป็นศัพท์สมาสอีกเช่นกัน  แยกได้เป็น 
นฤ + ทุมน 

(นฤ เป็น อุปสรรค  แปลว่า ปราศจาก ไม่) 

ทุมน  แยกเป็น ทุ + มน

(ทุ เป็น อุปสรรค แปลว่า  ไม่ดี  เสีย

มน แปลว่า ใจ )

เมื่อแยกศัพท์ เช่นนี้แล้ว  จะเห็นว่า ความหมายรวม นฤทุมนาการ    ก็คือ  สภาพที่ปราศจากความเสียใจ  หรือ สภาพที่ไม่ทำให้เสียใจ ซึ่ง
ตามนัยแห่งโคลงสุภาตนี้มี ๑๐ ประการ
ดังที่ปรากฏในบทพระราชนิพนธว่า
.กิจ ๑๐ ประการที่ผุ้ประพฤติ ยังไม่เคยเสียใจ 

ที่มา หน้า ๑๔๒ เล่มเดียวกัน  
 : 4895 - tiki  : 264974 - 04 พ.ค. 47 - 20:39  
 

กิจสิบประการที่ผู้ประพฤติยังไม่เคยเสียใจ
1. เพราะทำความดีทั่วไป
2. เพราะไม่ได้พูดร้ายต่อใครเลย
3. เพราะถามฟังความก่อนตัดสิน
4. เพราะคิดเสียก่อนจึงพูด
5. เพราะงดพูดในเวลาโกรธ
6. เพราะได้กรุณาต่อคนที่ถึงอับจน
7.เพราะขอโทษบรรดาที่ได้ผิด
8.พราะความอดกลั้นต่อผู้อื่น
9.เพราะไม่ฟังคำคนพูดเพศนิทาน
10.เพราะไม่หลงเชื่อข่าวร้าย

     คนเราทุกวันนี้ มีไม่น้อยที่ทำเรื่องต่าง ๆ แล้วพลอยทำให้ตนเองต้องเสียใจภายหลัง ก็ได้แต่เพียงคร่ำครวญ ปริเวทนาการ ไม่สามารถกลับหวนทวนอดีตได้ ถ้าจะว่าไปแล้วคนเราทุกวันนี้ไม่ต้องถึง 10 ประการหรอก ถ้าได้สักครึ่งหนึ่ง สังคมก็จะดีไม่น้อย แต่เพราะความดีให้ผลช้า และตอบแทนในแง่ของวัตถุไม่ทันใจ จึงดูเหมือนความชั่วจะได้รับการสนองตอบมากกว่า แต่เพราะคิดว่าแค่จะได้ จะเอานั่นแหละคนเราจึงต้องมาเสียใจภายหลัง 
     เอาง่าย ๆ แค่ข้อ 4 ที่ว่า คิดเสียก่อนจึงพูด ก็หมายถึงว่า ก่อนพูดเราเป็นนายของคำพูด แต่พอพูดเสร็จมันกลับเป็นนายเรา หรือ ข้อ 5 เพราะงดพูดในเวลาโกรธ ก็เพราะว่า ความโกรธเปรียบเสมือนลูกระเบิด คือ ก่อนที่มันจะทำลายคนอื่นได้ มันจะต้องทำลายตัวมันเองก่อน ส่วนความไม่โกรธ ก็เหมือนพัดลม ที่ตัวมันเองแสนร้อนเมื่อเปิดนาน ๆ แต่คนได้รับกลับเย็น..............
     ขอให้ทุกหัวใจจงงดงาม...
     แล้วเจอกันอีกครับทิกิ.  
: 7767 - เกียรติ กรัชกาย  : 265194 - 04 พ.ค. 47 - 23:53