* ตำรายาสมุนไพรกลางบ้าน ๙*

แก้วประเสริฐ

                        *  ตำหรับยาสมุนไพรกลางบ้าน  ๙  *
  แต่ละอย่างนั้นมีการรักษาโรคภายใน ภายนอก และอื่นๆซึ่งเป็นการสอดแทรก
ของหมอต่างๆ  แต่การใช้ควรจะใช้เป็นเบื้องต้นแห่งการรักษา  การรักษาด้วยยา
สมุนไพรนี้  ถ้าหากคนถูกกับตัวยาจะหายขาดเลยแล้วมักจะไม่ย้อนกลับเป็นอีก
ซึ่งตัวยาเหล่านี้อยู่ใกล้ๆกับตัวเรา หากเป็นไร่นาสวนจะมีมากเป็นพิเศษ ส่วนใน
เมืองนั้นค่อนข้างหายากด้วยเป็นคอนกรีตไปหมดแล้วครับ พอจะประทังไปได้
หรอก แต่การใช้ควรจะอยู่ในดุลยพินิจของท่านโดยใช้วิจารณาญานท่านเองครับ
(ที่พิมพ์ว่า “เหล้า”  นั้นหมายถึงเหล้าขาวนะครับ คนโบราณทานแต่เหล้าขาวกัน
หากหาไม่ได้ใช้เหล้าแดงแทนก็ได้ เช่นแม่โขงฯลฯเป็นต้น)
                                  *แก้วประเสริฐ.*
                                    ยาแก้โรคบิด
ขนานที่ ๑  ท่านให้เอา ใบฝรั่งสด กับ เกลือทะเล (เกลือใส่แกง) ด้วยตัวยาทั้ง ๒ ชนิด
นี้เอาอย่างละเท่าๆกัน นำมาตำให้ละเอียด  ผสมกับ น้ำต้มสุก ครั้นเอาน้ำยา
รับประทานประมาณ ๑ ถ้วยชา โรคบิดจะหายไปเป็นปลิดทิ้ง มีสรรพคุณชะงัดนักแลฯ
(รตอ. เปี่ยม บุญยะโชติ กรุงเทพมหานครฯ)
ขนานที่ ๒  ท่านให้เอา ส้มมะขาเปียก ๑ ปูนแดง (ปูนแดงกินกับหมาก) ๑  น้ำตาลโตนด ๑
ตัวยาทั้ง ๓ อย่างนี้เอาอย่างละพอสมควร นำเอาปูนแดง กับ น้ำตาลโตนด มาผสมกัน
ปั้นเป็นลูกกลอน เอาส้มมะขามเปียกห่อหุ้ม ขนาดเม็ดยาพอกลืนได้สะดวก ใช้รับประทาน
ครั้งละ ๓-๕ เม็ด จะปรากฏผลดีภายใน ๓๐ นาที เจ้าของยาขนานนี้ใช้รักษาอยู่เป็นประจำ
มีสรรพคุณชะงัดนักแลฯ
(พระใบฎีกาสำเริง พอธมฺโม วัดธารน้ำร้อน อ.ทองผาภูมิ กาญจนบุรี)
ขนานที่ ๓  ท่านให้เอา เนื้อมะขามเปียก กับ ปูนแดง (ปูนแดงกินกับหมาก) ตัวยาทั้ง ๒ อย่างนี้
เอาอย่างละพอสมควร นำมาตำผสมกันให้ละเอียด ปั้นเป็นลูกกลอน ใช้รับประทานวันละ ๓เวลา
โรคบิดจะหายขาด มีสรรพคุณชะงัดนักแลฯ
(รตอ.เปี่ยม บุญยะโชติ กรุงเทพมหานครฯ)
ขนานที่  ๔  ท่านให้เอา ใบกะทกรก ๑ กำมือ นำมาล้างน้ำให้สะอาด  ตำให้ละเอียด ผสมกับ 
น้ำต้มสุกครึ่งแก้วกาแฟ  ใช้ผ้าขาวบางกรองเอาเฉพาะน้ำยา ผสมกับ น้ำผึ้งแท้ ๑ ช้อนคาว
 กวนให้เข้าากัน ใช้รับประทาน โรคบิดจะหายขาด มีสรรพคุณชะงัดนักแลฯ
(วิทยาทานสงวนนาม)
ขนานที่ ๕  ท่านให้เอา ผลกล้วยดิบๆดิบๆ นำมาปอกเปลือกภายนอกออกแล้ว  ฝนกับผาละมี
หม้อดิน ผสมกับ เหล้า ใช้น้ำยารับประทาน ประมาณ ๑ ถ้วยชา มีสรรพคุณ แก้โรคบิดให้หาย
ไปได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระครูรัตนานุรักษ์ วัดปงสนุกใต้ ลำปาง)
(กล้วยดิบ มีลักษณะคล้ายกล้วยตานี แต่ใบและลูกเป็นสีเหลืองๆคล้ายต้นที่จะตาย เครือหนึ่ง
มีประมาณ ๑-๒ หวี  มีอยู่ตามชายแดนภาคเหนือ และ ที่อื่นๆทั่วไป)
ขนานที่ ๖  ท่านให้กลั้นใจ ใช้มือเด็ดยอดสะแก ๗ ยอด นำมาใส่ปากเคี้ยวแล้วกลืนเฉพาะน้ำ
ลงท้อง คายกากทิ้งเสีย มีสรรพคุณแก้โรคบิดได้อย่างดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระอธิการใจคำ ติกฺขปณฺโญ  วัดหนองบัวหิ่ง อ.โคกสำโรง  ลพบุรี)
ขนานที่ ๗  ท่านให้เอา ใบขี้เหล็ก ๑ กำมือ นำมาล้างน้ำให้สะอาด ตำให้ละเอียด ผสมกับน้ำ
ปูนใส(น้ำปูนแดงกินกับหมาก)  คั้นเอาเฉพาะน้ำยา รับประทานประมาณ ๑ ถ้วยชา 
มีสรรพคุณ แก้โรคบิด  ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล  เคยใช้รักษาได้ผลดีมามากแล้วฯ
(พระอธิการแสงจันทร์ กมโล  วัดหนองกลางด่าน อ.บ้านโป่ง ราชบุรี)
ขนานที่ ๘  ท่านให้เอา หัวมันเทศ หนักครึ่งกิโลกรัม  นำมาล้างน้ำให้สะอาด ต้มกับน้ำ
ใส่เกลือทะเล พอสมควร ใช้หัวมันเทศที่ต้มสุกแล้วนั้น นำมารับประทานให้อิ่มเต็มที่
เพียงครั้งเดียวเท่านั้น โรคบิดจะพลันหายไปอย่างเด็ดขาด มีสรรพคุณชะงัดนักแลฯ
(พระอธิการวิเชียร ฐตสิโล วัดราษฎร์บำรุง อ.หนองแค สระบุรี)
ขนานที่ ๙  ท่านให้เอา  หัวข่า นำมาล้างน้ำให้สะอาด ตำให้ละเอียด ผสมกับ สุรา
คั้นเอาเฉพาะน้ำยาประมาณ ๑ ถ้วยชา  ใช้รับประทานเพียงครั้งเดียว 
มีสรรพคุณ แก้โรคบิดได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระรักษ์ พุทฺธปญฺโญ วัดจุฬามณี อ.บางบาลอยุธยา)
ขนานที่ ๑๐  ท่านให้เอา เเมล็ดแมงลัก มากพอสมควร นำมาวนกับน้ำให้พอตัวเต็มที่แล้ว
ผสมกับ น้ำผึ้งแท้ พอสมควรใช้รับประทานให้อิ่มเต็มที่ เพียงครั้งเดียว มีสรรพคุณแก้
โรคบิดชนิดตกมูกเลือด ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระครูปัญญาวชิราภรณ์ วัดศรีปุณณาวาส อ.เมือง กำแพงเพชร)
ขนานที่  ๑๑  ท่านให้เอามะนาว ๑ ผล (ปอกเปลือกออกเสีย) นำมาบีบน้ำ ผสมกับน้ำผึ้งแท้
และ เกลือทะเล (เกลือใส่แกง) พอสมควร กวนให้เข้ากัน ใช้รับประทาน มีสรรพคุณแก้
โรคบิดตกมูกเลือด ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระครูปัญญาวชิราภรณ์ วัดศรีปุณณาวาส อ.เมืองกำแพงเพชร)
ขนานที่ ๑๒  ท่านให้เอา ผงก้นเชี่ยนหมาก(ห่อผ้าขาว) ๑ ขี้ใต้(สำหรับจุดไฟ) ก้อนนิ้วหัวแม่มือ 
๑ ก้อน ตัวยาทั้งสองอย่างนี้นำมาใส่หม้อดินต้มกับ น้ำปูนใส (น้ำปูนแดงกินกับหมาก)
๓ ส่วน ต้มเคี่ยวให้เหลือ ๑ ส่วน  ใช้รับประทานเพียงครั้งเดียว 
มีสรรพคุณ แก้โรคบิดได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
   เมื่อโรคหายแล้ว ให้ทำบุญใส่บาตร ด้วยข้าวปากหม้อ ใข่ต้ม ๑ ฟอง กล้วยน้ำว้า ๑ หวี
แล้วอุทิศส่วนกุศลให้เจ้าของยานี้ฯ
(นายเชื้อ ช่างภู่ อ.ปากเกร็ด นนทบุรี)
ขนานที่ ๑๓  ท่านให้เอา สารส้ม ๑ ไพล ๑ ฝักราชพฤกษ์ ๑ มะขามเปียก ๑  ดีเกลือ ๑ 
ตัวยาทั้ง ๕ อย่างนี้เอาหนักอย่างละ ๑ บาทเท่ากัน นำมาตำให้แหลก ผสมกับ น้ำสะอาด
คั้นเอาน้ำยา ๑ ถ้วยชา ใช้รับประทาน มีสรรพคุณ แก้โรคบิดได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระครูอัมพวันพิทักษ์ วัดอัมพวัน อ.สองพี่น้อง สุพรรณบุรี)
ขนานที่ ๑๔  ท่านให้เอา หัวกระชาย ๑ หัว นำมาทุบพอแตก ใส่หม้อดินต้มกับ น้ำปูนใส
(น้ำปูนแดงกินกับหมาก)  ใช้น้ำยารับประทาน มีสรรพคุณแก้โรคบิดได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระครูกิตติธรรมากร วัดหินปักใหญ่ อ.บ้านหมี่ ลพบุรี)
ขนานที่ ๑๕  ท่านให้เอา  น้ำมะนาว ๑ น้ำปูนใส(น้ำปูนแดงกินกับหมาก) ๑ น้ำผึ้งแท้ ๑
ตัวยาทั้ง ๓ อย่างนี้เอาอย่างละเท่าๆกัน กวนให้เข้ากัน ใช้รับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยตะไล
เพียง ๒-๓ ครั้ง  มีสรรพคุณแก้โรคบิดได้ผลดี อย่างชะงัดนักแลฯ
(อาจารย์เจือ ขจรมาลี)
ขนานที่ ๑๖  ท่านให้เอา ผักต้นเสี้ยนผีทั้ง ๕ (เอาต้นตลอดถึงราก) ๑ ใบต้นโคนทิสอ ๑
ดีปลี ๑ ผลมะตูมอ่อน ๑ ว่านน้ำ ๑ เกลือทะเล ๑ พริกไทยร่อน ๑ บอระเพ็ด ๑ 
หัวกระเทียม ๑ ตัวยาทั้ง ๙ อย่างนี้ เอาหนักอย่างละ ๑ บาทเท่ากันนำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำ
พอสมควร ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา  มีสรรพคุณแก้โรคบิดได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระครูอัมพวันพิทักษ์ วัดอัมพวัน อ.สองพี่น้อง สุพรรณบุรี)
ขนานที่ ๑๗   ท่านให้เอา หญ้างวงช้าง ๑ ต้นกะเม็ง ๑ หญ้าแพรก ๑ ตัวยาทั้ง ๓ อย่างนี้
เอาอย่างละเท่าๆกัน นำมาล้างน้ำให้สะอาด ตำให้แหลก ผสมกับ สุรา  กรองเอาน้ำยาประมาณ
ครึ่งแก้วกาแฟ ใช้น้ำยารับประทาน ๒-๓ ครั้ง  มีสรรพคุณแก้โรคบิดได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระครูวิชัยวรคุณ วัดทุ่งพิชัย อ.ดอนตูม นครปฐม)
ขนานที่ ๑๘  ท่านให้เอา หัวกระชาย ๒-๓ หัว นำมาล้างน้ำให้สะอาด  ตำให้แหลก ผสมกับ
น้ำปูนใส (น้ำปูนแดงกินกับหมาก) ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา 
มีสรรพคุณ แก้โรคถ่ายท้อง ปวดท้อง  ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระครูบรรพประชาวสัย วัดหนองหญ้าปล้อง เพชรบุรี)
ขนานที่ ๑๙   ท่านให้เอา หัวกระชาย (ล้างน้ำให้สะอาด) กับ กะปิ (เผาไฟให้ไหม้) ตัวยา
ทั้ง ๒ อย่างนี้เอาอย่างละพอสมควร ตำผสมกันให้ละเอียด ผสมกับ น้ำผึ้งแท้  ปั้นเป็นลูกกลอน
ขนาดเท่าปลายนิ้วก้อย ใช้รับประทานครั้งละ ๑ เม็ด รับประทาน ๓ ครั้ง ระยะห่างกัน
ประมาณ ๖ ชั่วโมง มีสรรพคุณแก้โรคบิด  มูกเลือด ให้หายไปได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระครูสุกิจจาทร วัดดอนตาล อ.เดิมบางนางบวช สุพรรณบุรี)
ขนานที่ ๒๐  ท่านให้เอา ยอดต้นฝรั่งอ่อนๆ ๗ ยอด  กับ เกลือตัวผู้(เกลือที่เม็ดยาวๆ) ๗ เม็ด
นำมาเคี้ยวรับประทาน มีสรรพคุณ แก้โรคบิดชนิดถ่ายเป็นมูกเลือดได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระอธิการเรียน ลชฺชิโต วัดพิหารแดง อ.เมือง สุพรรณบุรี)
ขนานที่ ๒๑  ท่านให้เอา หัวข่าสดๆ นำมาเผาไฟให้ไหม้ ผสมกับ น้ำปูนใส(น้ำปูนแดงกินกับหมาก)
ประมาณน้ำยาครึ่งแก้วกาแฟ  ใช้รับประทาน มีสรรพคุณ แก้โรคบิดชนิดถ่ายเป็นมูกเลือด
ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระอธิการเรียน ลชฺชิโต วัดพิหารแดง อ.เมือง สุพรรณบุรี)
ขนานที่  ๒๒  ท่านให้เอา หนังควาย  นำมาเผาไฟ ผสมกับน้ำปูนใส (น้ำปูนแดงกินกับหมาก)
ประมาณ น้ำยาครึ่งแก้วกาแฟ ใช้รับประทาน มีสรรพคุณ แก้โรคบิด ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระอธิการเรียน ลชฺชิโต วิดพิหารแดง อ.เมือง สุพรรณบุรี)
ขนานที่ ๒๓  ท่านให้เอา ท่อนเหล็กที่เป็นสนิมมากๆ นำมาเผาไฟให้แดง แล้ว จุ่มลงในน้ำปูนใส
(น้ำปูนแดงกินกับหมาก) ใช้ น้ำยาประมาณครึ่งแก้วกาแฟ รับประทาน
มีสรรพคุณ แก้โรคบิด ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล)
(พระอธิการเรียน ลชฺชิโต วัดพิหารแดง อ.เมือง สุพรรณบุรี)
ขนานที่ ๒๔  ท่านให้เอา หัวข่า กับ หัวกระชาย  ตัวยาทั้ง ๒ อย่างนี้ เอาอย่างละพอสมควร
นำมาเผาไฟให้ไหม้แล้ว นำมาฝนกับฝาละมีหม้อดิน  กับ น้ำปูนใส (น้ำปูนแดงกินกับหมาก)
ประมาณน้ำยา ๓ ถ้วยชา  เอาท่อนเหล็กที่เป็นสนิมมากๆ นำมาเผาไฟให้แดงแล้ว 
นำเอาท่อนเหล็กนั้นจุ่มลงในน้ำยานั้น รอให้น้ำยานั้นอุ่นๆ ใช้รับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา
 ใช้รับประทาน ๓ ครั้ง  ระยะเวลาห่างกันครั้งละ  ๓๐ นาที  
มีสรรพคุณ แก้โรคบิดเรื้อรัง  ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระครูอดุลธรรมธาดา  วัดบางแขม อ.เมือง นครปฐม)
ขนานที่ ๒๕  ท่านให้เอา หัวข่า นำมาเผาไฟให้ไหม้ ใส่หม้อดินต้มกับน้ำปูนใส (น้ำปูนแดงกินกับหมาก)
พอสมควร ใช้น้ำยารับประทานประมาณครึ่งแก้วกาแฟ เพียงครั้งเดียว 
มีสรรพคุณ แก้โรคบิดรากสาด ซึ่งมีอาการปวดท้อง ถ่ายท้องอย่างหนัก ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระครูวิบูลย์กิตติวัฒน์  วัดวิมลโภคาราม  อ.สามชุก สุพรรณบุรี)
ขนานที่ ๒๖  ท่านให้เอา ลูกทับทิม ๑ ลูก ผ่าเป็น ๔ ชิ้น เอา ๓ ชิ้น (ทิ้งเสีย ๑ ชิ้น) กับ ดอกบุนนาค ๕ ดอก
ตัวยาทั้ง ๒ อย่างนี้ นำมาใส่หม้อดินต้ม กับ น้ำปูนใส (น้ำปูนแดงกินกับหมาก)  ใช้นำยารับประทาน
ประมาณ ๑ ถ้วยชา  มีสรรพคุณ แก้โรคบิดรากสาด  ซึ่งมีอาการท้องเสีย ถ่ายอุจาระออกกระปริบกระปรอย
มีกลิ่นเหม็นคล้ายหัวกุ้งเน่าๆ ถ้าอาการโรคไม่หนัก ให้ใช้ต้มกับ น้ำปูนใสครึ่งหนึ่ง  น้ำธรรมดาครึ่งหนึ่ง
ใช้รักษาทั้งเด็กและผู้ใหญ่ เคยใช้รักษาได้ผลดีมามากแล้วฯ
(พระอธิการนิพนธ์ อตฺถกาโม   วัดจั่นเจริญศรี   อ.สรรคบุรี ชัยนาท )
                                   ยาแก้โรคบิดหัวลูก
ขนานที่ ๑  ท่านให้เอา ต้นฝิ่น ๑ กำมือ นำมาล้างน้ำให้สะอาด  ใส่หม้อดินต้มกับน้ำปูนใส
 (น้ำปูนกินกับหมากแดง)
ใช้น้ำยารับประทาน เพียงครั้งเดียว มีสรรพคุณ แก้โรคบิดหัวลูก คือ โรคบิดที่เกิดกับผู้ใหญ่ท้องแก่
ใกล้จะคลอดลูก ใช้ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระปลัดแจ่ม ปญฺญาธโร  วัดสนามชัย อ.สรรคบุรี ชัยนาท)
ขนานที่ ๒  ท่านให้เอา สารส้ม ๑ พริกไทยร่อน  ๑  ฝาง ๑ ขันทศกร ๑  ตัวยาทั้ง ๔ อย่างนี้
เอาอย่างละเท่าๆกัน  นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำ ๓ ส่วน ต้มเคี่ยวให้เหลือน้ำ  ๑ ส่วน 
ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา  มีสรรพคุณ แก้โรคบิดหัวลูก  แก้ถ่ายอุจจาระเป็นเลือด
แก้โรคบิดหัวเบ่ง ขณะที่หญิงมีครรภ์  ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(วิทยาทานสงวนนาม)
                                   ยาแก้โรคถ่ายอุจจาระเป็นเลือด
ท่านให้เอา ฝักข้าวโพดสด  ๑ ฝัก กับขมิ้นชัน ๓ แง่ง (ทุบให้แตก)  ตัวยาทั้ง ๒ อย่างนี้
นำมาล้างน้ำให้สะอาด  ใช้หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ต้มเคี่ยวนานประมาณ ๑๕ นาที
ใช้น้ำยารับประทาน ๓ ครั้งๆละ ๑ ถ้วยชา ระยะเวลาห่างกัน ประมาณ ๑ ชั่วโมง
มีสรรพคุณ แก้โรคถ่ายอุจจาระเป็นเลือด  ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
(พระบุญเลิศ จนฺทสโร วัดบ้านลาด อ.หนองแค สระบุรี)
                                  ยาแก้โรคเด็กถ่ายเป็นมูกเลือด
ท่านให้เอา ลำอ้อยสด ๓ ลำ (คั้นเอาน้ำอ้อย หรือ ใช้น้ำอ้อยงบ ละลายน้ำ แทนก็ได้)
(อ้อยนี้ข้าพเจ้าเข้าใจว่า น่าจะเป็นต้นอ้อยลำขาไก่ ด้วยอ้อยชนิดนี้มักจะใช้ทำยาเสมอๆ
.....แก้วประเสริฐ.)
กับ ลูกใต้ใบทั้ง ๕  (เอาต้นตลอดถึงราก) ล้างน้ำให้สะอาด ตากแดดพอเหี่ยวๆ ใช้เชือก
มัดเป็น ๓ เปลาะ  นำมาใส่หม้ออลูมิเนียม  ต้มเคี่ยวให้น้ำงวดลงพอสมควร  ใช้น้ำยา
ให้เด็กรับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา  วันละ ๒ เวลา ก่อนอาหารเช้า-เย็น เพียง ๓ วันเท่านั้น
โรคเด็กถ่ายเป็นมูกเลือดจะหายไป มีสรรพคุณชะงัดนักแลฯ
(พระครูไพธานุรักษ์  วัดโพธิ์เผือก อ.ผักไห่ อยุธยา)
       วันนี้แค่นี้พอก่อนนะครับ เรื่องโรคจู๊ดๆๆๆตอนนี้ก็เอวังเพียงเท่านี้ จะต่อด้วยโรคอื่นๆ
ในคราวหน้า แต่การใช้ทุกๆครั้งควรใช้วิจารณาญานนะครับ บ๊าย บาย สวัสดี
                       * แก้วประเสริฐ. *