กำเนิดต้นข้าว

ส.ธนาศิษฏ์

ในสมัยก่อนเมล็ดข้าวเกิดขึ้นเองไม่ต้องปลูก  และมีขนาดใหญ่เท่าฝ่ามือ  มีสีน้ำเงินและกลิ่นหอมยิ่งนัก
	อยู่มาวันหนึ่งหญิงหม้ายได้นำข้าวไปปลูกในยุ้งฉางแล้วตีเมล็ดข้าวทำให้เมล็ดข้าวแตกหัก  ปลิวไปตกในป่าเป็นข้าวดอย  ตกในน้ำเป็นข้าวนาดำ  มีชื่อว่า  พระโพสพ  นางพระโพสพโกรธมนุษย์จะไม่กลับไปอยู่กับมนุษย์อีก  ทำให้มนุษย์อดอยาก  ไม่มีข้าวกินไปถึงพันปี
	ต่อมามีลูกชายเศรษฐีเดินทางเข้ามาในป่าแล้วหลงทาง  นั่งร้องไห้อยู่ใกล้หนองน้ำที่พระนางโพสพอยู่  ปลานึกสงสารอ้อนวอนให้พระนางโพสพช่วยบอกทางให้  และขอร้องให้นางกลับไปดูแลมนุษย์ดังเดิม  พระนางโพสพยังคงโกรธเคืองมนุษย์อยู่  ทำให้เทวดาต้องจำแลงร่างเป็นปลามาเจรจาขอร้องให้กลับไปดูแลมนุษย์และพระพุทธศาสนา  เพราะพระพุทธเจ้ากำลังจะประสูติในโลกมนุษย์ในวาระอันใกล้
พระนางยอมแต่มีข้อแม้ว่าข้าวจะมีขนาดเล็กลง  และมนุษย์ต้องทำการปลูกเอง  ถ้าจะตำข้าวต้องทำพิธีขออนุญาตพระนางโพสพ  เมื่อถึงเวลาเกี่ยวข้าวเสร็จต้องประกอบพิธีสู่ขวัญข้าวด้วย  และนี่จึงเป็นที่มาของการทำขวัญข้าวจนถึงปัจจุบัน
ข้อควรคิด	ธรรมชาติมีพระคุณต่อเรา  จึงควรช่วยกันอนุรักษ์ธรรมชาติ
ที่มา  :  ชลาลัย  ศรีอารีย์, อมตะนิทานไทย  สองภาษา  (กรุงเทพมหานคร  :  ครีเอทบุ๊คส์, ๒๕๔๙), ๔๘.