23 กุมภาพันธ์ 2548 15:10 น.
ลำน้ำน่าน
เอาดิถีมาฆะฤกษ์วรทาน
แย้มมิติวิญญาณสาส์นรังสรรค์
ร้อยวลีอักษรบวรพรรณ
มอบกำนัลสุมาลีกวีมิตร
เอาพระพุทธเจิมใจจนใสนิ่ง
เชิญสัจจริงหิ้งพระมาสถิต
ทิวากรว่อนเวียนเปลี่ยนชีวิต
นฤมิตครบปีที่บรรจง
เด็ดดอกไม้ร้อยป่ามาร้อยรวง
เป็นดอกดวงร้อยใจให้ใหลหลง
ยกวิมานรุกขเทวาจากป่าดง
อีกสายน้ำนามวงก์วสุนธรา
มาร่อนเรียงเคียงใจสู่ไกวัล
มาปกป้องคุ้มกันวัลย์พฤกษา
มาหล่อเลี้ยงอัศจรรย์นัยนา
แทนอวยพรวิจิตรามาลินี
ดูรา-กาลโยกคลายโศกเศร้า
ประจักษ์เงาพระพุทธวิสุทธิ์ศรี
ตราบปาริชาตดอกฟ้ามาลาตี
ยังโปรยปรายสายนทีนิรันดร์กาล
เพียงหนึ่งพิศมองไปใคร่จักแจ้ง
เห็นเริงแรงทิพยรสกฎสถาน
ทั้งไตรโลกอาจสิ้นไปไร้ตำนาน
ปลาสนาการกวีแก้ววิเศษศิลป์
บทนิพนธ์คือค่าอมตะโลก
อุปโลกมโนจิตนิมิตถวิล
ชีพจรอ่อนไหวจากใจดิน
จดมณฑลเทวินทร์พรหมวิมาน
เหล่าไพฑูรย์รัตนาค่าอักโข
ทุกมโนเจียระไนเพชรไพศาล
ทั้งโลกธาตุไกวัลชั้นบาดาล
หอมกำยานธูปกวีสุคนธพจน์
เพราะเสน่ห์สง่างามท่ามกลางชน
ด้วยดอกผลกุศลกรรมนำกำหนด
ทุกผัสสะแห่งจิตนิมิตอรรถรส
ให้ปรากฎเฟื่องฟ้าสุธาสินี
นำมาลัยร้อยรสพวงพจน์ทิพย์
เพียงหนึ่งจิบอมฤตวิจิตรศรี
เพื่อต่อลมชีพจร...อรชรกวี
ยามมงคลสวัสดีมาฆะบูชา
รัตนชาติแห่งไพรสมัยเสมอ
จงบำเรอผองมนุษย์ทุกทิศา
ด้วยมณีบัวบุษย์พุดพัดชา
ประดับโลกโตรกป่าแวววิเชียร
อมตะไพรพรูสุวรรณศิลป์
ปณิธานกวินคุมบังเหียร
รัตตัญญูแท้จมดินสิ้นแสงเทียน
ทุกภพเปลี่ยนอสงไขย...ฤาไร้กวี
----------------------------------
ทุกๆ วันเวลาและเวทีชีวิตของกวี มีความลึกล้ำที่แปลกแยก
ไม่เหมือน ไม่เกลื่อนกลาด ไม่ซ้ำ ไม่สิ้นสุดและไม่มีวันตาย
ข้าพเจ้าหยิบหนังสือเล่มงามนาม *ปณิธานกวี*
ของอังคาร กัลยาณพงศ์ บรรยายบทหนึ่งไว้ลึกล้ำจับหัวใจว่า
ปุยเมฆหอมเกสรรังร่วง
มาทวงมโนคติหล้าอาถรรพณ์
ดาวไถไถทุ่งฟ้าวิลาวัณย์
จะเกี่ยวข้าวขวัญค่าชีวาใดฯ
น้ำค้างดงดึกดื่นสะอื้นโศก
ชลเนตรโลกวิปโยคหรือไฉน
หมู่มนุษย์น้อยอหังการ์ฆ่าใคร
ฆ่าพิภพสบสมัยสุดสามานย์ฯ
ไม่รักทะนุถนอมค่าโลก
จะทุกข์โศกไปตราบฟ้าอวสาน
ยุคมนุษย์จะสุดสิ้นมิช้ามินาน
เป็นพยานเถอะสายธารที่จาบัลย์ฯ
น้ำไหลอายุขัยก็ไหลร่วง
ใบไม้ร่วงชีพก็ร้างอย่างฝัน
ฆ่าชีวิตคือพร่าคืนวัน
จะกำนัลโลกนี้มีงานใด
บทกวีสื่อให้รักและหวงแหนโลกใบนี้ ด้วยเป็นสถานวิเศษ
กอปรกับวันนี้เป็นมงคลมาฆะบูชา และวันเกิดมิ่งมิตร
นาม *พุดพัดชา* ข้าพเจ้าจึงขออวยพรด้วยบทนี้ หวังให้
ไฟฝันและลมหายใจแห่งกวีทุกนามสถิตอกาลิโก
และโชติช่วงไม่มีวันมอดดับ เพียรรังสรรค์งานงามกำนัลโลก
เมื่อลาลับวิญญาณกวีจักสถิตคู่ลมหายใจ
แม้จักเกิดและตายกี่อสงไขย
และบทหนึ่งใน *ปณิธานกวี* กล่าวไว้ว่า
สิ้นเสน่ห์วรรณศิลป์ชีวิตเสนอ
ละเมอหาค่าทิพย์ไหนสนอง
อเนจอนาถชีวีทุกธุลีละออง
สยดสยองแก่ถ่านเถ้าเศร้าโศกนัก
แล้งโลกกวีที่หล้าวูบฟ้าไหว
จะไปรจนารุ้งมณีเกียรติศักดิ์
อำลาอาลัยมนุษยชาติน่ารัก
จักมุ่งนฤมิตจิตรจักรวาล
ให้ซาบซึ้งกาพย์กลอนโคลงฉันท์
ไปทุกชั้นอินทรพรหมพิมานสถาน
สร้างสรรค์กุศลศิลป์ไว้อนันตกาล
นานช้าอมตะอกาลิโก
12 กุมภาพันธ์ 2548 17:04 น.
ลำน้ำน่าน
ณ เรือกสวนร่มรื่นผืนป่าปก
ในร่มรกเรือนไม้ตาข่ายสวรรค์
สุมาลีดอกน้อยลอยสุคันธ์
ณ ใจกลางอรัญญิกาลัย
ลมสุดท้ายเหมันต์แห่งวันพระ
พรมกระทบผัสสะอันอ่อนไหว
กลางมณฑลอรหังภวังค์ไพร
ปวงดอกโมกโบกใบอลงกรณ์
เดียวดายอยู่ท่ามกลางรุ่งรางนั้น
ในลึกซึ้งวนาวัลย์บรรจถรณ์
ยามต้องลมรวยรินกลิ่นขจร
ดั่งนางไม้อุปรากรมาร่อนลอย
เขียวแซมเขียวใบโมกริมโตรกธาร
แม้นบางคราวอุทยานวนานต์หงอย
เจ้าช่อเอยช่อโมกยังโบกคอย
ด้วยนิดน้อยขาวกลีบของชีพนี้
ขาวแกมขาวราวเมฆเอกวรุณ
นำความสุขสมดุลย์หมุนวิถี
ทั้งอารัณย์พันธุ์ไม้สายนที
งามอยู่กลางบารมีพุทธคุณ
แตกต่อยอดทอดกายเรี่ยสายน้ำ
ทุกโมงยามสลัดโศกทุกโลกหมุน
เจ้าช่อเอยช่อโมกโบกการุณย์
ดุจซิ่นขาวสไบบุญอุบาสิกา
เมื่อใบเดี่ยวออกคู่สู่กิ่งก้าน
กุสุมาลย์ไหนเล่าที่เฝ้าหา
ในอ้อมกอดเรือนใบคละสายตา
แท้พุทธาคละเคล้าเหล่าสาวก
ทั้งดอกซ้อนดอกลาบุหงาคว่ำ
หอมดื่มด่ำอวลระรื่นอยู่ดื่นดก
กลีบมนเรียวขาวพร่างดั่งไข่นก
หอมศีลงามอุบาสกเสาวคนธ์
บานคว่ำหน้าลงดินถิ่นสามัญ
อยู่ทุกเมื่อเชื่อวันหวังมรรคผล
อรัญวาสวิเวกเพียงเขตตน
ภาวนาจิตดลบนความจริง
วเนจรสู่ป่าเบญจพรรณ
สู่มิ่งไม้เถาวัลย์อารัญสิง
ปวงโกสุมรายทางต่างประวิง
ให้ดำดิ่งสู่ธรรมทุกย่ำเดิน
ธรรมชาติมาลีทุกคลี่ดอก
ต่างเพียรบอกธรรมจินดาพาจิตเหิน
สู่ดินแดนสุรโลกดอกโมกเงิน
ไปเพลิดเพลินทิพย์ธรรมอมฤต
ณ เรือกสวนร่มไม้ไพรป่าปก
เหล่าสาวกพุทธะสละจิต
ดอกโมกเอยธรรมธรสอนชีวิต
เพื่อสถิตวิมุตติโมกข์โลกนิพพาน
---------------------------
เมื่อสิ้นเหมันต์ แล้วย่างเข้าสู่คิมหันตฤดูของฤดูหนึ่ง
ข้าพเจ้าได้มีโอกาสท่องไพร เดินทางศึกษาพันธุ์ไม้
พันธุ์พืช สัตว์ป่า และวนอุทยานในประเทศไทย
ดอกไม้หนึ่งบานสะพรั่งกลางป่าดงพงพีอรัญญิกาลัย
นาม *ดอกโมก* ดอกไม้สีขาวดอกเล็กๆ ที่หอมอ่อนๆ
เป็นดอกไม้คล้ายดอกราตรี มะลุลี ฯลฯ
ข้าพเจ้าชอบดอกโมก
ดอกไม้ดอกนิดที่สามัคคีกันบานสะพรั่ง
ส่งกลิ่นหอมไปทั่วร่มไม้ชายน้ำ บางดอกร่วงลงสู่ผิวน้ำ
ราวกับชีวิตที่ดำดิ่งสู่ความร่มเย็นแห่งพระนิพพาน
หมดเยื่อใยต่อโลกนี้
ดอกโมกบานคว่ำหน้าลงสู่ผืนดิน
สื่อพุทธนัยและคติชีวิตอย่างน่าอัศจรรย์
แม้นในวันที่ทุกข์ที่สุด ก็มีความสุขและสงบได้
เมื่อเห็นดอกโมกยิ้มให้แผ่นดิน
คนเรานี้ไม่มีอะไรยิ่งใหญ่ไปกว่าการมีชีวิตที่สามัญ
และถ่อมตน มองเห็นความสามัญคือสภาวะธรรม
ที่ควรพิจารณาอยู่เนื่องๆ
เพียรน้อมใจเอื้ออารีย์แก่ผู้ยากไร้และด้อยโอกาส
ตามกำลังศรัทธา อ่อนโยนและอ่อนน้อมต่อทุกๆ
ธรรมชาติรายรอบตัว
ประดุจหนึ่งดอกโมกดอกไม้ป่าสามัญ
ที่มีค่าน้อยนิด แต่อยู่อย่างอ้อนน้อมถ่อมตน
บานแย้มคว่ำหน้าสู่ผืนดิน
มีเสน่ห์ชุบชูกำลังใจแก่นักเดินทางไกล
แล้วร่วงโรยจากไปโพ้น..เบื้องแดนวิมุตติโมกข์
2 กุมภาพันธ์ 2548 02:06 น.
ลำน้ำน่าน
หว่านแม่ไว้กลางดินถิ่นต่ำต้อย
ตั้งตาคอยด้วยแล้งแสลงหนาว
ซบอยู่ในคืนค่ำอันย่ำยาว
หลายวันเช้าแว่วเสียงกู่ดุเหว่าชรา
รอร้อยหน่อต้นข้าวคืนดาวดับ
มาบอกเล่าความลับกับอุษา
ถึงราวเรื่องเทพเทพีที่บูชา
นายเหนือหัวชาวนามารดาเรา
ถ้าเสี่ยงดวงลงดินแล้วสิ้นพันธุ์
กลัวมิ่งขวัญแม่ข้าวจะร้าวเหงา
หวังพิรุณโรยสายคลายบรรเทา
สู่รากดินถิ่นเก่าเหง้าภราดา
เพียงวิมานสักหลังในวังรวง
กลางเนินทรวงเรือนข้าวราวภูผา
จะไกวยอดลิบลิบทิพย์ท้องนา
เป็นวิมานเหล่าเทวาแลเทพี
คราวบวงสรวงยากเข็ญลำเค็ญยุค
แม่โพสพปลอบปลุกอย่าลุกหนี
นิศากาลห่มฟ้าดาราวดี
แค่มุ้งม่านราตรีที่ขึงตึง
ตื่นเถิดหนอภราดาวิภาวัน
สายวสันต์เจิมหล้าฟ้าเอื้อมถึง
ได้ปลดม่านแห่งเราเงาตราตรึง
เพื่อดื่มด่ำลึกซึ้งทิวากาล
อดีตวันเลื่อนลอยคล้อยไปแล้ว
ปวงข้าวแก้วแตกหน่อคลอข้าวสาร
แตกออกจากกรุถิ่นของดินดาน
เพื่อเจิมแต่งตำนานธรณี
เทวีข้าวดรุณวัยดวงใจข้า
ไร้เดียงสาเขียวอ่อนในซ้อนสี
ริ้วใบเรียวห่มคลุมพสุมดี
ในงามเงาประเพณีพสุนธรา
ดื่มเถิดดื่มน้ำใสจากใจดิน
น้ำนมรินมวยผมปมเกศา
อันเอ่อท้นธรณีวารีเมตตา
เพื่อกำเนิดลูกยาในกายครรภ์
ในวิมานแห่งแม่พระโพสพ
ฤดูกาลคำรบราวภาพฝัน
จากหน่อข้าวขาวใสก่อนวัยวัน
สู่รวงพันธุ์ต้นไร่เพชรปลายนา
เคยนิ่มเขียวน้ำนมบ่มในท้อง
มาแตกช่อเรืองรองคล้องวรรษา
งามไหมรวงเส้นผมองค์มารดา
บนเรือนกายแม่กล้าของแผ่นดิน
เนรมิตความหวังในวังรวง
ทุกโน้มหน่วงยอดข้าวราวทิพย์ศิลป์
แท้น้ำงามมรกตหยดแต้มดิน
เมื่อวิมานเทวินทร์รินล่องมา
พลโลกพันเผ่าทุกเหง้าราก
จรดหน้าผากทาบผืนดินถวิลหา
พระโพสพธัญชาติธาตุมารดา
แม่ผู้สืบชะตากล้าแผ่นดิน
-----------------------------
คนไทยเชื่อว่าในต้นข้าวมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์
ที่เรียกว่า ขวัญข้าว หรือ แม่โพสพหรือ นางโคสบ
สถิตอยู่ ความเชื่อเช่นนี้ปรากฏในคนไทกลุ่มอื่นๆ
ที่ทำนาเป็นอาชีพหลักด้วย
มีภารกิจคือทำนุบำรุงรักษาต้นข้าวให้ออกรวง
ได้เมล็ดข้าวมากๆ เพื่อเป็นอาหารเลี้ยงพลโลก
ขวัญข้าวหรือแม่โพสพจึงมีบุญคุณต่อมนุษย์
ตำนานกล่าวถึงขวัญข้าวน้อยใจพระพุทธเจ้า
พบในกลุ่มไทลื้อ ไทใต้คง ภาคกลางและภาคใต้
เล่ากันว่า แม่โพสพไม่ยอมไหว้พระพุทธเจ้า
เพราะถือตัวว่าเกิดก่อน และมีบุญคุณ
เลี้ยงพระพุทธเจ้ามาทุกพระองค์
จึงหนีไปซ่อนเสียในถ้ำ โลกมนุษย์อดอยาก
พระพุทธเจ้าให้คนไปตามและสอนมนุษย์
ให้ไหว้แม่โพสพด้วยทุกครั้งเพื่อระลึกบุญคุณ
เกิดเป็นประเพณีทำขวัญข้าว
และธรรมเนียมไหว้ขอบคุณแม่โพสพ
ทุกครั้งหลังอิ่มข้าว
ภาคกลางแถบสิงห์บุรี สุพรรณบุรี อ่างทอง อยุธยา
พอตกเดือนสิบหลังออกพรรษา
มีเทศน์มหาชาติแล้ว น้ำเจิ่งท้องทุ่งข้าวออกรวงอ่อน
ลำต้นป่องกลาง เรียกว่า ข้าวกลัดหางปลาทู
อุปมาเหมือนผู้หญิงตั้งท้องอ่อนๆ
อยู่ในช่วงแพ้ท้อง ชาวบ้านซึ่งส่วนใหญ่เป็นหญิง
จะพายเรือไปรับขวัญข้าว หรือไปเยี่ยมแม่โพสพ
มองผ่านตำนาน จะเห็นความอ่อนโยน
ของคนในสังคมเกษตรกรรม
ที่ต้องพึ่งพาธรรมชาติ
เพราะรู้ว่าเป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติ
จึงอ่อนน้อม ให้ธรรมชาติและเอาใจใส่กับทุกส่วน
ที่อยู่รอบข้าง ด้วยรู้ว่าทุกสิ่งต้องพึ่งพิงอาศัย
ซึ่งกันและกัน จึงไม่แข็งกร้าว
และนึกว่าตนเก่งแต่เดียว
ลำน้ำน่าน บุรุษแห่งสายน้ำนิรันดร์
อุทิศแด่พระแม่โพสพเทพีข้าว
และรวงข้าวทุกๆ รวง
Calendar
Lovers
0 คน เลิฟลำน้ำน่าน
หน้าส่วนตัว
1934
