ความรู้คู่คุณธรรม

กวีจำเป็น

การพัฒนามนุษย์ หมายถึง การพัฒนาศักยภาพของมนุษย์ให้ดีขึ้นกว่าเดิม โดยการพัฒนาทางด้านการศึกษา เพราะว่าการศึกษาเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดในการที่จะพัฒนาคนให้มีความเจริญก้าวหน้าขึ้นและเป็นตัวขับเคลื่อนในการพัฒนาจิตใจของมนุษย์ให้สูงขึ้นการศึกษาจึงเป็นสิ่งที่จำเป็นในการพัฒนามนุษย์เพราะเป็นการขัดเกลาจิตใจมนุษย์ไปพร้อมๆกับการมีความรู้ เพราะฉะนั้นการที่เราทุกคนต้องเข้ารับการศึกษาเมื่อมีอายุถึงเกณฑ์ก็เพื่อเป็นการพัฒนาความเป็นมนุษย์ให้สูงขึ้น ดังสุภาษิตการพัฒนามนุษย์ หวังผลชั่วปีให้เพาะเมล็ด หวังผลสิบปี ให้ปลูกพฤกษา หวังผลชั่วชีวา ให้พัฒนาคน และสิ่งสำคัญคือการพัฒนาให้เป็นคนที่มีคุณภาพทั้งด้านความรู้คู่คุณธรรมที่ควรปลูกฝังตั้งแต่ยังเด็ก ดังนั้นเด็กดีเด่นในทัศนะข้าพเจ้าควรจะมีความรู้คู่คุณธรรม
เมื่อความรู้ยอดเยี่ยมสูงเทียมเมฆแต่คุณธรรมต่ำเฉกยอดหญ้านั้น   
อาจเสกสร้างมิจฉาสารพัน 	        ด้วยจิตอันไร้อายในโลกา 
แม้คุณธรรมสูงเยี่ยมถึงเทียมเมฆ แต่ความรู้ต่ำเฉกเพียงยอดหญ้า 
ย่อมเป็นเหยื่อทรชนจนอุรา 	         ด้วยปัญญาอ่อนด้อยน่าน้อยใจ
หากความรู้สูงล้ำคุณธรรมเลิศ        แสนประเสริฐกอปรกิจวินิจฉัย 
จะพัฒนาประชาราษฎร์ทั้งชาติไทย ต้องฝึกให้ความรู้คู่คุณธรรม
(อำไพ สุจริตกุล ประพันธ์)
             บทกลอนข้างต้นสอดคล้องกับคำกล่าวของโสเครตีส (Socrates) นักปรัชญาผู้ยิ่งใหญ่ ชาวกรีกที่กล่าวว่า "ความรู้คู่คุณธรรม" (Knowledge is Virtue) ความรู้ต้องเป็นสิ่งที่ถูกต้องดีงามมีคุณค่า การที่จะดำรงตนในสังคมได้อย่างปลอดภัยมีชีวิตที่สงบสุขต้องมีความรู้ทั้งทางโลกและทางธรรม ความรู้ทางโลกเป็นความรู้ด้านสติปัญญานำมาใช้ในการประกอบอาชีพเพื่อเลี้ยงตนเองและครอบครัวให้ได้รับความสะดวกสบาย ส่วนความรู้ทางธรรมเกี่ยวกับจิตใจ เป็นผู้ที่มีคุณธรรม จริยธรรม มีความประพฤติดีทั้งทางกาย วาจา ใจ การที่จะเป็นบุคคลที่สมบูรณ์ดำรงตนในสังคมได้อย่างมีความสุข ต้องศึกษาหาความรู้และมีคุณธรรมประจำใจ 
             การปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรมควรเริ่มต้นที่ครอบครัวพ่อแม่ควรให้ความรักความอบอุ่น ความดูแลเอาใจใส่ อบรมสั่งสอนอย่างมีเหตุผล ให้รู้จักคิดวิเคราะห์ว่าสิ่งใดดี ไม่ดีอย่างไร เมื่อมารับการศึกษาครูบาอาจารย์ควรสอนสอดแทรกคุณธรรมไม่ใช่สอนแต่วิชาการอย่างเดียว แต่สิ่งสำคัญที่สุดพ่อแม่ครูบาอาจารย์ต้องเป็นแบบอย่างที่ดีมีความประพฤติที่ถูกต้องตามทำนองคลองธรรม หากทุกคนยึดมั่นในหลักธรรม "หิริโอตตัปปะ" สังคมก็จะไม่วุ่นวาย เพราะหิริทำให้ละอายใจในการกระทำบาป ส่วนโอตตัปปะ ทำให้เกรงกลัวต่อผลของการกระทำบาป การกระทำผิดในสังคมก็จะไม่เกิดขึ้นเมื่อเกิดความละอายก็ไม่กล้ากระทำ สังคมก็จะมีแต่สันติสุขประเทศจักพัฒนาได้ก้าวไกล เพราะทุกคนในชาติมีความรู้คู่คุณธรรม