สุภาษิตกฎหมาย

แดดเช้า

อ่านหนังสือเรียนกฎหมายจนมึนเลย ... 
เลยเอามาแบ่งกันอ่าน 
เผื่อจะเป็นผลบุญทำให้เรียนหนังสือได้ดีขึ้น 
"การให้ธรรมทานชนะการให้ทั้งปวง"
แต่นี่ ... เป็นวิทยาทาน ก็ชนะการให้ทั้งปวงรองจากธรรมทานเหมือนกันแหละเนาะ
1. Absoluta sentential expositore non indiget.
คำใดชัดอยู่แล้ว ไม่ต้องอธิบาย
2. Abundans cautela non nocet.
ระวังมากไม่เกิดอันตราย
3. Accessorium non ducit, sed sequtur suum principle.
สิทธิอันเป็นอุปกรณ์ตามหลังสิทธิอันเป็นประธาน
4. Assusare nemo se debet, nisi coram Deo.
จะบังคับให้บุคคลใดฟ้องตัวของเขาเองไม่ได้ นอกจากให้เขาฟ้องตัวเองต่อพระเจ้า
5. Acta exteriora indicant interiora secreta.
อาการภายนอกแสดงให้เห็นความลับภายใน
6. Actio personalis moritur cum persona.
สิทธิฟ้องร้องเฉพาะตัวบุคคล ย่อมระงับเพราะความตายของบุคคล
7.Actio personalis moritur cum persona.
ผู้ไม่เสียหายย่อมไม่มีสิทธิฟ้องร้อง
8. Actore non probante absotvitur reus.
โจทก์พิสูจน์ไม่ได้ก็ต้องปล่อยจำเลย
9. Actori incumbit onus probandi.
ภาระในการพิสูจน์ตกแก่โจทก์
10. Actus curiae neminem gravabit.
การกระทำของศาลไม่ก่อให้ใครเสียหาย
11. Actus legis nemini est damnosus.
การกระทำตามกฎหมายไม่ก่อให้ใครเสียหาย
12.Actus non facit reum, nisi mens sit rea.
เพียงแต่การกระทำยังไม่เป็นผิด เว้นแต่กระทำด้วยเจตนาอันเป็นผิด
13. Ad officium justiciariorum spectat, unicuiqu coram eis placitanti justitiam exhibere.
เป็นหน้าที่ของศาลที่จะต้องให้ความยุติธรรมแก่คนที่เข้ามาหาศาล
14. Aedificare in tuo proprio solo non ticet quod alteri noceat.
การก่อสร้างบนที่ดินของตนโดยก่อให้เกิดความเสียหายแก่บุคคลอื่นจะยอมไม่ได้
15.Acdificatum solo, solo cedit
อะไรปลูกปักลงบนที่ดิน ย่อมเป็นส่วนหนึ่งของที่ดิน
16. Affirmanti non neganti incumbit probatio.
หน้าที่นำสืบตกแก่ฝ่ายอ้าง ไม่ใช่ฝ่ายที่ปฏิเสธ
17. Agentes et consentientes. Pari poena, plectentur.
ผู้ลงมือกระทำกับผู้ยินยอมให้มีการกระทำ ย่อมได้รับโทษเท่ากัน
18. Aliud est delare, aliud tecere.
การปิดบังซ่อนเร้น กับการนิ่งเฉยเสียเป็นคนละเรื่องกัน
19. Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum extum.
พินัยกรรมย่อมเปลี่ยนได้เสมอจนกว่าผู้ทำจะตาย
20. Arbor dum crescit; lignum cum crescere nescit.
ขณะยังงอกงามอยู่ก็เรียกว่าต้นไม้ หยุดงอกงามเมื่อใดก็กลายเป็นไม้
21. Arma in armatos sumere jur sinunt.
กฎหมายยอมให้ใช้อาวุธต่อสู้ผู้มีอาวุธ
22. Boni Judicis est judicium sine dilatione mandare executioni.
หน้าที่ของผู้พิพากษาที่ดีก็คือต้องบังคับคดีให้เป็นไปตามคำพิพากษาโดยมิชักช้า
23. Boni judicis est lites dirimere.
หน้าที่ของผู้พิพากษาที่ดีก็คือต้องป้อนมิให้เกิดคดี
24. Bonus judex secundum aequum et bonum judicat, et aequitatem stricto juri praefert.
ผู้พิพากษาที่ดีย่อมวินิจฉัยคดีตามหลักความยุติธรรมและความถูกต้อง และถือความยุติธรรมสำคัญกว่ากฎหมาย
25. Carcer ad hominess custodiendos, non ad puniendos, dari debet.
เรือนจำเป็นที่คุมขัง ไม่ใช่ที่สำหรับลงโทษคน
26. causa proxima non remota spectatur.
คำนึงถึงเหตุกระชั้นชิดไม่ใช่เหตุที่ยังห่างไกล
27. caveat emptor.
ผู้ซื้อต้องระวัง
28. Cessante causa, cessat effectus.
เมื่อเหตุระงับ ผลก็ย่อมระงับ
29. Chirograghum apud debitorem repertum praesumitur solutum.
เมื่อหลักฐานแห่งหนี้ตกอยู่ในมือลูกหนี้ ให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าได้มีการชำระหนี้แล้ว
30. cogitationis poenam nemo meretur.
เพียงแต่บุคคลหนึ่งคิดเท่านั้น เขายังไม่ควรถูกลงโทษ
31. Confessio facta in judicio omni probatione major est.
คำรับซึ่งให้ในการพิจารณาของศาลมีน้ำหนักกว่าการพิสูจน์ใดๆ
32. Contra non valentem agree nulla currit praescriptio.
จะยกอายุความขึ้นต่อสู้บุคคลซึ่งยังไม่สามารถจะฟ้องนั้นไม่ได้
34. Contrectaitio rei alienae, animo furandi, est furturn.
การสัมผัสสิ่งซึ่งไม่ใช่ของตนโดยเจตนาจะลักคือการลักทรัพย์
35. Copulatio verborum indicat acceptationem in eodem sensu.
การใช้คำอย่างเดียวกันซ้ำกันแสดงว่าต้องการให้มีความหมายอย่างเดียวกัน
36. Cujus est solum ejus est usque ad coelum, et ad inferos.
ความเชื่อคำของผู้ที่มีความชำนาญในงานอาชีพของผู้นั้น
37. Cujus est solum ejus est usque ad coelum, et ad inferos.
เจ้าของที่ดินย่อมมีกรรมสิทธิ์กินสูงขึ้นไปบนฟ้าและต่ำลงไปข้างใต้ด้วย
38. Cum duo inter se pugnantia reperium tur in testamento ultimum ratum est.
ถ้าข้อความในพินัยกรรมมีสองประโยคซึ่งขัดแย้งกันให้ถือว่าประโยคหลังเป็นประโยคที่มีผลบังคับ
39. Cursus curiae est lex curiae.
ระเบียบของศาลก็คือกฎหมายของศาล
40. Debita sequuntur personam debitoris.
หนี้ย่อมติดตามตัวบุคคลซึ่งเป็นลูกหนี้
41. Delegata potestas non potest delegari.
เมื่อได้รับมอบอำนาจมาแล้วจะมอบต่อไปอีกชั้นหนึ่งไม่ได้
43. Designatio justiciariorum est a rege; jurisdicito vero ordinaria a lege.
ผู้พิพากษาได้รับการแต่งตั้งจากพระมหากษัตริย์ แต่การใช้อำนาจของศาลต้องเป็นไปตามกฎหมาย
44. Desismilibus idem est judicium.
คดีอย่างเดียวกัน คำพิพากษาต้องเหมือนกัน
45. Discretio est discernere per legem quid sit justum.
ดุลพินิจคือการหยั่งรู้โดยกฎหมายว่าอะไรคือความยุติธรรม
46. Dumus sua cuique est tutissimum refugium.
บ้านของใครก็คือปราสาทของผู้นั้น
47. Donatio non praesumitur.
อย่าสันนิษฐานไว้ก่อนว่ามีการให้
48. Donatio perficitur possesione accipientis.
การให้สำเร็จเมื่อผู้รับเข้าครอบครองสิ่งที่ยกให้
49. Donaor nunquam desinit possidere antiquam donatarius incipiat possidere.
ผู้ให้ยังไม่หมดกรรมสิทธิ์ จนกว่าผู้รับให้จะเข้าครอบครอง
50. Dormiunt aliquando leges, nunquam moriuntur.
กฎหมายนั้นบางทีอาจหลับไปได้ แต่ไม่เคยตาย
51. Ei incumbit probation qui dicit, non qui negat.
หน้าที่นำสืบตกแก่ผู้อ้างไม่ใช่ผู้ปฏิเสธ
52. Electio semel facta non paritur regressnm.
เมื่อเลือกอย่างใดแล้วย่อมเปลี่ยนแปลงไม่ได้
53. Exceptio semper ultima poneuda est.
ข้อยกเว้นต้องมาทีหลัง
54. Ex diuturntate temporis omnia presumuntur esse rite et solennitur acta.
การที่ระยะเวลาล่วงเลยมานานย่อมก่อให้เกิดข้อสันนิษฐานได้ว่าทุกอย่างได้ทำขึ้นโดยถูกต้อง.
55. Ex facto jus ortiur.
ข้อกฎหมายใช้บังคับเมื่อมีข้อเท็จจริงแล้ว
56. Ex maleficio non oritur contractus.
สัญญาไม่อาจเกิดขึ้นได้จากการกระทำที่ผิดกฎหมาย
57. Fatetur facinus qui judicium fugit.
ผู้หลบหนีคำพิพากษาคือผู้ที่ยอมรับว่าตนผิด
58. Favorabiliures rei potius quam actors habentur.
จำเลยย่อมได้รับประโยชน์มากกว่าโจทก์
59. Fraus et jus nunquam cohabitant.
ความทุจริตกับความยุติธรรมอยู่ด้วยกันไม่ได้
ว่าแล้ว ... ขอตัวจรลีไปอ่านหนังสือเรียนก่อนเน้อ
จะสอบเดือนตุลาคมแล้ว แย่แน่เลยเรา 
สะลืมสะลือคับป๋ม : )