ถ้าจะอ่านให้ได้อรรถรส (สำหรับมิตรรักต่างถิ่น) กรุณาวานให้คนหน้าเหลี่ยม จากที่ราบสูงที่อยู่ใกล้ชิดที่สุดอ่านให้ฟัง นะครับ ผญา เป็นคำคมของคนอีสาน คนลาว มีหลายประเภท เช่น ผญาภาษิต ผญาเกี้ยว (คนหนุ่มสาว) ผญาอวยพร เป็นต้น ฉันทลักษณ์ไม่ตายตัว ขึ้นอยู่กับจังหวะ สำเนียงของถ้อยคำ ไม่มีสัมผัสระหว่างบท คล้าย ๆ กับร่าย ว่าสิปลูกดอกซ้อน.................ซอนฮ่มสะเลเต หาผู้เทดินถม....................ก้มลงหดน้ำ คนผู้งามคือน้อง................สองตาสิแนมเบิ่ง (บ่หนอ) เจ้าผู้เดือนอีเกิ้ง................เทิงฟ้าข่มดาว สาวผู้ดีหากมีบ้าง...............หาผู้ใดคือนาง ทางอ้าย............................กะเหลียวส่อง มองทางขวาแล้วซ้าย.........ตาอ้ายหากบ่เห็น หรือหากเป็น...................นำบุญชายมีน้อย บ่หวังคอย.......................ได้เป็นคู่ บุญบ่มาส่งยู้.....................ซูให้ได้อยู่เฮียง เพียงแต่ไขคำเว้า............เอาวาจามาต้านต่อ ขอแต่ทางนาถน้อง...........มองบ้างอย่าห่างเหิน มองบ้างอย่างห่างเหิน คนงามเอย อภิธานศัพท์ (ตามลำดับในบทที่เขียนไม่เรียงอักษร) ดอกซ้อน คือ ดอกมะลิ ซอน คือ ใกล้ ๆ ฮ่ม คือ ร่ม สะเลเต คือ ดอกมหาหงส์ (มีรูปในโคลงของคุณก่อพงษ์) หดน้ำ คือ รดน้ำ แนมเบิ่ง คือ มองดู เดือนอีเกิ้ง คือ พระจันทร์ เทิงฟ้า คือ บนฟ้า ส่งยู้ คือ เกื้อหนุน ซู คือ ผลักดัน อยู่เฮียง คือ เคียงคู่ คำจา คือ คำพูด ความหมายโดยนัย ชายคนนี้แอบรักคนที่มีแฟนแล้ว เปรียบเปรยว่าอยากปลูกดอกไม้ (ดอกซ้อน) ก็คือรักซ้อนนั่นเอง อยากให้สาวมาช่วยรดน้ำพรวนดิน แต่คงไม่มีโอกาสเพราะเธอมีเจ้าของ ก็เลยขอแค่ให้เธอมองมาก็พอแล้ว
ครูใหญ่โรงเรียนเล็ก 31 ต.ค. 2548 00:14 น. - ID 82980 
4017
14
0
31 ตุลาคม 2548 14:54 น. - comment id 528692
สวัสดีค่ะคุณครูใหญ่ แวะมาอ่านภาษาอีสานกะเหนือก็ไม่แตกต่างกันมากเนาะ อ่านความรู้มากขึ้นค่ะ
1 พฤศจิกายน 2548 17:00 น. - comment id 530834
มาตอบอีกรอบจ้า..โรงเรียนเลิก ตีระฆัง หมดยก ครูใหญ่มีอาการไม่ค่อยดีตั้งแต่เมื่อคืน เหมือนจะเป็นไข้แต่ก็ไม่เป็น วันนี้ฝืนสังขารมาก ปกติครูใหญ่แข็งแรงมากคือไม่เป็นไข้เลยมา 12 ปีเต็ม มาไข้หวัดใหญ่หนักเมื่อปีกลายเกือบไม่รอดเหมือนกัน ปีนี้พยายามจะทำสถิติไม่ไข้ให้ได้นานที่สุดลบสถิติเดิม ทำไมมันไม่เป็นเอาตอนปิดเทอมก็ไม่รู้ พอเปิดเทอมจะไข้จะป่วย จะลาไม่ได้เลย เด็กไม่มีครูสอน ขอบ่นหน่อยละกัน ตอนนี้ค่อยยังฃั่วเพราะได้บ่นนี่ละมั้งถึงนักบิน ใช่แล้วครับเขาชื่อเจริญ มาลาโรจน์ ผมชอบงานเขียนเขามาก แรก ๆ อ่านในฟ้าเมืองไทย (คงเกิดทันนะ) ต่อมาก็ซื้อเป็นเล่ม สิบกว่าปีแล้วมั้งที่ไม่ได้เห็นงานเขียนของมาลา คำจันทร์ ผมรู้เรื่องราวของเมืองเหนือจากการอ่านนี่แหละ
เดี๋ยวจะเสิร์ฟให้อีกนะสุญญะกาศ ดีใจที่มีคนชอบคับ
ส่วนธรรมาภิวัฎ ถ้าเกี้ยว(จีบ)ติดละก็ต้องมาชนแก้วกะครูใหญ่หน่อยแล้ว
ยินดีนะอัลมิตรา แต่ต้องไปเรียนวิชาพื้นฐาน ภาษาลาว 1 ก่อนนะ ลงทะเบียนกับใครดีล่ะ สงสัยค่าหน่วยกิตจะแพง
31 ตุลาคม 2548 15:19 น. - comment id 532481
คอมเม้นท์ยาวของอัลมิตราหล่นไปไหนหว่า เมื่อเช้าเอามาแปะแล้วน๊า สงสัยเครื่อง error ไปซะก่อน สนดอกแค มั๊ย จิ้มน้ำพริกได้ด้วยนะ
31 ตุลาคม 2548 15:33 น. - comment id 532491
30%แค่ชอบอ่าน ชอบฟัง ก็นับว่าดีแล้วล่ะคุณมัท การอ่าน การฟังเป็นพื้นฐานนำไปสู่การเขียน จริงนะครูไรไก่ เป็นคนเหนือ ภาษาเฮาใกล้เคียงกัน อ่านได้เนาะ
31 ตุลาคม 2548 15:51 น. - comment id 532505
มาลา คำจันทร์..เป็นคนบ้านเดียวกับผมครับ บ้านท่านอยู่บ้านดอย อ.พาน จงเชียงราย ห่างจากผมประมาณสามกิโลผมอยู่ในตลาดหากจำไม่ผิดนามสกุลท่านจะนามสกุลมาลาโรจน์นะ ส่วนคำจันทร์รู้สึกจะเป็นชื่อคุณพ่อและคุณแม่ของท่านครับ ผมก็เคยอ่านงานของท่านนานมาแล้ว ช่วงนั้นอ่านอย่างเดียวไม่คิดจะเขียนอะไรครับ...แต่ก็อ่านตลอดครับ...
31 ตุลาคม 2548 21:11 น. - comment id 532570
หน้าส่วนตัว
กกบักฮุ่งเตี้ย ต้นต่ำปลิดตำดู๋
ตำบัดได๋ก็อิ่มหมี แซ่บดีเอาเหลือฮ่าย
กินกับปลาปูได้ แนวนัวแถมขั่วไก่
น่ำลายไหลแล้วอีน่อง บักฮุ่งน้อยส่องเห็น
บ่ได้เป็นบักแอบเปิ้ล แนวแพงอยู่ห้างเพือน
คนแคมเฮือนฮิมฮั้ว บ่กลายใกล้ สิเที่ยวไกล
ซั่นล่ะบ้อ -ha
ตอนเขียนก็สนุกดีอยู่หรอก แต่ตอนแปลนี่สิ เมื่อมือน่าดู-ฮ่าๆ
31 ตุลาคม 2548 21:13 น. - comment id 532571
ตอนเขียนก็สนุกดีอยู่หรอก แต่ตอนแปลนี่สิ เมื่อยมือน่าดู-ฮ่าๆ ตก ย ไปเลยโพสต์ใหม่ครับ
1 พฤศจิกายน 2548 00:02 น. - comment id 532587
สวัสดีขอรับอาจารย์ชอบมากขอรับ ยิ่งตอนเย็นๆมายลด้วยล่ะก็ ..... วุ้ย ซดต้มผักหวานข้าวเหนียวนุ่มๆ แกล้มกลอน ม่วนอีหลีตั๊ววววววววว ล่ะน๊ายยยย ^_^
1 พฤศจิกายน 2548 11:07 น. - comment id 533947
ยืมไปเกี้ยวผู้สาวแหน่เด้อ..
1 พฤศจิกายน 2548 12:29 น. - comment id 534004
เจอตัวแล้วไม่สอนให้เขียนผญา .. จะงอน ซะให้เข็ด ค่ะ
2 พฤศจิกายน 2548 01:32 น. - comment id 534341
ติดงานวัน ฮาโลวีน.... เลยมารั้งท้าย,,,แบบนี้
2 พฤศจิกายน 2548 13:33 น. - comment id 534364
ผีเยอะไหมครับ ? ขอบคุณที่แวะมาครับ
31 ตุลาคม 2548 00:34 น. - comment id 536022
มาทักทายครูใหญ่ค่ะ : ) น้ำค้างพร่างกลางดึก ....
31 ตุลาคม 2548 00:38 น. - comment id 536024
ใครจะหลับก่อนดีล่ะ คืนนี้
31 ตุลาคม 2548 02:04 น. - comment id 536028
คือหันปลูกดอกซ้อน ซอนฮ่มหาเย็นน้ออ้ายเอย คันปลูกเพียรไปแล่ว สิออกย้อนบ่ดอกงาม แม่นสิพรวนถมสร้าง หดน้ำเซ้าจนค่ำ มันสิคือเบาะอ้าย สิตายน้ำดอกเจิ่งหลุม บ่ทันออกดอกพุ่ม ทุมกิ่งพันใบ มีแต่ก้านเหลือไว้ ส่ำไฟไหม่ใส่โหม ดอกอ้ายเอย หันมาแนมแหน่ดอกหญ่า ข่างตาหันมาส่อง บ่ผุดผ่องผาดสู่ ฮู้อยู่ดอกบ่ว่ากัน ...................... จบเอาดื้อๆ คึดบ่ออกแล้วอ้าย คนใกล้อ้ายบ่เห็น ศิริพร อำไพพงษ์ น้องอยู่ใกล้ๆ แต่อ้ายบ่เห็น บ่เคยได้เป็นผู้หญิงคนที่อ้ายฮัก ฐานะคนใกล้เป็นได้แค่คนรู้จัก หัวใจแอบรัก อกหักตั้งแต่เริ่มคิด สุขแบบเศร้าๆ ยังเฝ้าคอยหวัง ได้เทียวร่วมทางแค่หางตาแลสักนิด ทำงานเคียงข้างแต่ทางหัวใจโดนปิด มีคนใกล้ชิดอ้ายเกินที่น้องจะฝ่า อยู่ใกล้สายตา แต่ว่าอยู่ห่างหัวใจ เฮ็ดหยังบ่ได้นอกจากทำใจเรื่อยมา ยอมหัวใจแหลกเพื่อแลกกับการเห็นหน้า ได้สิทธิ์ยื่นแก้วสุรา ปลอบอ้ายวันช้ำยังดี ขออยู่ใกล้ๆ ถึงอ้ายบ่เห็น ขอเพียงได้เป็นผู้หลงฮักอ้ายชาตินี้ ถึงวันอ้ายแต่งจะขออยู่ร่วมพิธี นั่งใกล้พาขวัญยังดี ส่งใจ ถึงอ้ายบ่เห็น
31 ตุลาคม 2548 07:03 น. - comment id 536032
ฮ่าๆ อ่านสนุกมาก เขียนอีกครับ ทำเป็นเล่มได้ด้วย เป้าหมายขายแสนเล่มขึ้นครับ-ฮา
31 ตุลาคม 2548 07:17 น. - comment id 536035
อรุณแรกสาดแสงสีชมพูพริ้งพราว มารับเช้าและชีวี วันใหม่.. สวยมากค่ะ
และ.. พุดพัดชามาอ่าน*ดอกซ้อน* หัวใจดวงอรชรยิ่งอ่อนหวาน อ่อนโยนอย่างยากอธิบายในหัวใจค่ะ
31 ตุลาคม 2548 08:05 น. - comment id 536045
สวัดดีค่ะ ครูใหญ่ แวะมาอ่านกลอนอิสาน - มักลายเด้อ - อ่านแล้วคิดถึงบ้านจังเลย
31 ตุลาคม 2548 08:20 น. - comment id 536051
สวัสดีค่ะ คุณครูฯ เป็นพญา ของทางจังหวัดไหน? คะ มะกรูดเคยได้ยินแต่ พญา ทางกาฬสินธุ์ พอจะบอกกันได้มั้ยคะ.....
31 ตุลาคม 2548 08:25 น. - comment id 536057
สวัสดีครับ คุณครูใหญ่โรงเรียนเล็กอ่านหลายรอบเลยครับ ชอบครับ ภาษาถิ่นมาผูกฉันทลักษณ์ได้กลิ่นเรื่องราวของท้องถิ่น สำหรับผม แปลก น่าสนใจ ถ่ายทอดออกมาได้ดีครับ ยังกรุณาหาคำศัพท์ให้ด้วย ชื่นชมครับ ดอกสะเลเต ผมก็เพิ่งเห็นที่พี่ก่อพงษ์มาโพสต์นั่นแหละครับ
31 ตุลาคม 2548 10:51 น. - comment id 536084
หุหุ..หาคนหน้าเหลี่ยมยากจังที่นี่..ก็เลยจำเป็นต้องอ่านไปดูคำแปลไปอะครูใหญ่ฯ... ***แวะมาทักทายครับ
31 ตุลาคม 2548 13:32 น. - comment id 536133
กะลังมองหาอยู่เลยเชียวว่าจะมีใครตอบผญา คาดไว้แม่นยำมากสำหรับน้องยังเยาว์ ดาวเต็มฟ้ายังบ่ฮุ่งปานเดือน คนเต็มเฮือนบ่ห่อนคือนางน้อง คือจั่งฮองฮองเหลื่อม พอปานแสงสุริเยศ เทียวทุกเขตถิ่นบ้าน หาปานน้องหากบ่มี แปลงมา เป็นผญาของใครก็ไม่รู้แหละเคยอ่านแล้วชอบ ๆ เลยเอามาแปลงเล่น ๆ งัวเหมิดบ้านบ่มีคู่สิเทียมเกวียน ครูเหมิดโรงเรียนเพิ่งพาบ่มีได้ อันนี้เอาไว่เสียดสีครูบางคนที่ไม่ค่อยทำงาน (แหะ แหะ) ครูใหญ่แต่งไว้เตือนสติแบบเสียดสี ยินดีที่จะได้ฟังผญาจากน้องยังเยาว์ในบั้นต่อ ๆ ไป ส่วนก่อพงษ์ เราคอใกล้เคียงกันอยู่แล้ว รออ่านนะ เพื่อรำลึกความหลังตอนวัยเยาว์ ช่วง ม.ต้น จนถึง ม.6 ผมว่าก็ยังได้ฟังอยู่ มาเลิกฟังเอาตอนเข้ามหาวิทยาลัย ผมจำได้ว่าเป็นรายการของลุงจำปา ทางสถานีวิทยุแห่งประเทศไทยขอนแก่น ยุคนั้นมีแต่เอเอ็ม ไม่มีเอฟเอ็ม แล้วก็เซียงคำพา ทางสารคาม ที่รับฟังได้ทั่วอีสาน(สองสถานีนี้) ชอบหมอลำก็เพราะติดวิทยุนี่แหละ ช่วยกล่อมเกลาจิตใจให้สุนทรี ลดความหยาบกระด้างที่มันมากเป็นทุนให้น้อยลง จึงพอเขียนกลอน ร้อง ลำกับเขาได้(บ้าง) ส่วนคุณพุด คงซึมซับได้มากอีกคนนึง เพราะดูเหมือนว่าจะมีมิตรเป็นคนที่ราบสูงมากพอควร ถ้าจะแต่งมาให้ผมอ่าน ก็ถือเป็นเกียรติยิ่ง นะ สะสมม้วนเทปหรือซีดีหมอลำบ้างไหมครับ ถ้ามีเปิดฟังบ้างนะ หมอลำบางกลอนถ่ายทอดเรื่องราวความรัก เรื่องราวชีวิตได้หวานไม่น้อยไปกว่าเพลงเลย ครูใหญ่จำคำคม ๆ หรือวรรคทองบางคำ บางวรรคมาจากหมอลำนี่แหละ พอเอาไปพูดในที่สาธารณะกับคนที่ไม่เคยฟัง เขาจะสะดุดหู หลายคนบอกว่าคิดได้ไง คมมาก จริง ๆ ไม่ได้คิด จำเขามา ขอบคุณที่ให้กำลังใจในเรื่องงานครับ ขอให้คุณพุดได้รับสิ่งที่ดี ๆ กลับเช่นเดียวกันกับที่มอบให้มิตรทุก ๆ คน คุณแสงไร้เงา ไปเรียนต่างถิ่นก็คงต้องพกพาเอาเสียงหมอลำไว้เป็นเพื่อน ช่วยได้มากทีเดียว แมงกุ๊ดจี่ ผญาก็เป็นคำพูดทั่วไป ของคนรุ่นเก่า รุ่นเก๋า (ไม่แก่) คือพูดเป็นผญาเพื่อให้รื่นหู จำง่าย ไม่เจาะจง คือมีทุกจังหวัดในภาคอีสานที่ใช้ภาษาลาวเป็นภาษาพูดและทางฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง 108 ฯ ขอบคุณที่อ่านหลายรอบ ครับ เข้าใจยากนิดนึงถ้าไม่คุ้นกับภาษาลาว ภาษาอีสาน แต่ถ้ามีคนอ่านให้ฟัง ระวังจะหลงใหลเสน่ห์ของผญานะ ดอกสะเลเต ผมไม่รู้ว่าคนภาคอื่นนิยมปลูกไหม แต่ทางอีสานมีมาก ภาษากลางเรียกมหาหงส์ เป็นพืชตระกูลขิงข่า ว่าน กลิ่นเหมือนข่า ขยายพันธุ์แบบเดียวกัน ดอกสีขาวหอมอ่อน ๆ ยามหัวค่ำ แต่เหี่ยวเร็วมากถ้าเด็ดจากต้นเหี่ยวทันที นักบินฯ ผญา เหมือนค่าวทางเหนือรึป่าวนะผมไม่แน่ใจ มีพื้นฐานความรู้ว่าตัวอักษรไทน้อย กับตัวเมือง คล้าย ๆ กัน วรรณคดีบางเรื่องมีที่มาจากแหล่งเดียวกัน ผมชอบอ่านนิยายของมาลา คำจันทร์ เห็นเขาแทรกบทร้อยกรองที่มีลักษณะเหมือนผญามาก อ่านเจอหลายเรื่อง ขอบคุณครับที่แวะมาเยือน พรุ่งนี้เปิดเทอม วันนี้มาปัดฝุ่นที่โรงเรียน เหนื่อยเอาการ
31 ตุลาคม 2548 14:21 น. - comment id 536150
1 ธันวาคม 2551 16:32 น. - comment id 920139
ฮ่วยยยยยย..............ซำมาโพดแถ้
กลอนอกหัก รักหวานซึ้ง
กลอนอวยพร
กลอนให้กำลังใจ
กลอนให้ข้อคิด
