บุญข้าวประดับดิน เป็นหนึ่งในสิบสองบุญของชาวอีสาน ที่จัดขึ้นในวันแรม 14 ค่ำ เดือนเก้า เพื่อเป็นการอุทิศส่วน กุศลให้กับเปรต และญาติที่ล่วงลับไปแล้ว บุญข้าวประดับ มีความเป็นมาอย่างไร มีความสำคัญอย่างไร ข้าพเจ้าจักถ่าย ทอดเรื่องราว ความงดงามแห่งวิถีบุญข้าวประดับดิน ผ่าน บทกวี ให้ทุกท่านได้รับชม ณ บัดนี้ อดีตครั้ง พุทธกาล ขอขานเล่า พระญาติพระเจ้า พิมพิสาร ในกาลนี้ ได้ยักยอก เงินวัดวา มามั่งมี สิ้นชีวี จึงเป็นเปรต เขตโลกันต์ เมื่อพระเจ้า พิมพิสาร ทานถวาย ญาติผู้ตาย มิกรวดน้ำ ไปตามนั้น ครั้นกลางคืน เปรตโหยหวน ล้วนโสกันต์ มาขอปัน ส่วนบุญมาก จากพระองค์ จึงทรงถาม พุทธองค์ ให้ทรงแจ้ง ทรงแสดง แจ้งความหลัง ดังประสงค์ ให้กรวดน้ำ อุทิศบุญ หนุนดำรง เพื่อเสริมส่ง ให้ภูตผี มีผลทาน ชาวอีสาน จึงถือเอา เดือนเก้านี้ ทำพิธี ข้าวประดับดิน ถิ่นอีสาน ในวันแรม สิบสี่ค่ำ ตามโบราณ ให้จัดงาน ข้าวประดับดิน ในถิ่นตน ในวันแรม สิบสามค่ำ ทำอาหาร ทั้งเครื่องหวาน ข้าวต้มไว้ ทั้งไม้ผล ทั้งเครื่องคาว ปลาเนื้อปิ้ง สิ่งมงคล บุหรี่มน หมากพลูพร้อม น้อมบูชา บรรจงต่อ แล้วห่อรอง ด้วยตองกล้วย มัดให้สวย แล้วเตรียมไว้ ใส่ตะกร้า พอเช้ามืด สิบสี่ค่ำ ตามเวลา หยิบตะกร้า เข้ามาวัด จัดพิธี เครื่องคาวหวาน หมากพลู อยู่ในห่อ ขุดหลุมรอ กลบดินฝัง ข้างวัดนี้ ข้อสำคัญ ต้องทำแข่ง แสงสุรีย์ สิ้นราตรี สิ้นเวลา มาฝังดิน แล้วกลับบ้าน อาหารห่อ พอมาวัด ก็แจงจัด เอาอาหาร มาทานศีล อยู่รับพร กรวดน้ำ ลงตามดิน ฝากธรณินทร์ นำกุศล สู่คนตาย เหล่าภูตผี มีหรือไม่ ใครตัดสิน ข้าวประดับดิน ทำให้ใคร ไม่เสียหลาย แต่ที่รู้ สามัคคี มิเสื่อมคลาย เมื่อเลื่อมลาย ข้าวประดับดิน มิสิ้นมนต์ วิจิตรวาทะลักษณ์ วันเสาร์ที่ 3 กันยายน 2548 เวลา 13.50 น.
3 กันยายน 2548 13:57 น. - comment id 511297
ช่วงนี้ปิดเทอมครับ เลยมีโอกาศกลับไปอยู่บ้าน พอดีวันนี้ มันเป้นวันบุญประจำเดือนเก้า ของชาวอิสานครับ นั่นก็คือ บุญข้าวประดับดิน เมื่อตอนเช้ามีโอกาสไปร่วมงานบุญนี้ที่วัดประจำหมู่บ้าน รู้สึกประทับใจในการร่วมแรงร่วมใจกันทำบุญของชาวบ้านมากครับ เลยเอากลับมาเขียนเป็นกลอนให้ทุกท่านได้อ่านกัน คนอิสานมีงานบุญเป็นประจำทุก ๆ เดือนครับ มีงานบุญ 12 บุญ ในแต่ละปี ถ้าใครอยากรู้ว่าเดือนหน้าเนี่ย บ้านผมเค้ามีบุญอะไร ลองติดตามอ่านกันได้น่ะครับ ผมรับรองว่าได้อ่านแน่ ๆ หรือถ้าใคร อยากเข้ามาสัมผัส วิถีชีวิตแห่งงานบุญจริง ๆ ก้เชิญมาบ้านผมได้น่ะครับ เด๊ยวจัดทัวร์ อยากมาเดือนไหนบอกได้ ครับ ราคากันเอง 55 (ล้อเล่นครับ)
3 กันยายน 2548 17:05 น. - comment id 511326
ขอบคุณค่ะที่นำความรู้มาเล่าสู่กันอ่าน
3 กันยายน 2548 20:24 น. - comment id 511353
ดีจัง.. ประทับใจเช่นกัน คุณเล่าเรื่องได้ดีค่ะ จัดทัวร์เมื่อไหร่ บอกด้วยนะคะ... อิ..อิ.. ล้อเล่นคือกันค่ะ... มีคนบอกไม่ให้ใช้สัญลักษณ์ บ่อย ๆ อ่ะ งั้นใช้อันนี้แทนละกัน
3 กันยายน 2548 21:40 น. - comment id 511369
หรือถ้าใคร อยากเข้ามาสัมผัส วิถีชีวิตแห่งงานบุญจริง ๆ ก้เชิญมาบ้านผมได้น่ะครับ เด๊ยวจัดทัวร์ อยากมาเดือนไหนบอกได้ ครับ ราคากันเอง 55 (ล้อเล่นครับ) .... น่าตี มาหลอกให้อยากไป แล้วบอกว่าล้อเล่น .. ยี้
4 กันยายน 2548 13:22 น. - comment id 511427
ผมจำได้ว่าเคยเห็นแม่ทำของจะไปให้ญาติผู้ล่วงรับไปแล้ว แล้วพ่อจะตื่นแต่เช้าเอาไปให้ที่วัด แต่ผมยังเด็กตอนนั้น กลัวมาก กลัวผี บุญ 12 บุญที่ว่านี้ มันบุญอะไรบ้างครับ ช่วยบอกหน่อย แล้วบอกวันและเดือนด้วยนะครับ เป็นคนอีสาน แต่รู้น้อยเหลือเกินครับ
4 กันยายน 2548 17:01 น. - comment id 511450
คุณไรไก่ ไม่เป็นไรครับ ยินดีนำเสนอ เดือนหน้ารออ่านนะคับ ว่าจะเป็นบุญอะไร คุณผู้หญิงช่างฝัน ขอบคุณนะคับ เรื่องจัดทัวร์ ถ้ามีคนอยากมาจริง ๆ ก็ยินดีจัดนะคับ คุณอัลมิตรา ไม่ได้ล้อเล่นคับ คือถ้ามีคนอยากมาจริง ๆ ก็ยินดีจัดนะคับ เพราะแถว ๆ บ้านผมเนี่ย ยังสามารถอนุรักษ์ ประเพณีเดิม ๆ เอาไว้ได้คับ มีดอนปู่ตา ศาลดอนปู่ตา อยากให้ใครที่สนใจลองมาเที่ยวชมดูน่ะคับ รับรองว่าสนุกไม่แพ้ที่ไหน และที่สำคัญ อิ่มบุญด้วยคับ คุณทัฟ นาฐานะที่เป็นคนอิสานเหมือนกัน ดีใจน่ะคับ ที่ยังคนมีลูกหลานของชาวอิสาน สนใจในเรื่องของ ประพเพณี 12 เดือน หรือ ฮีต 12 อยู่ ประเพณี 12 เดือน ของคนอิสานมีดังนี้คับ 1.เดือนอ้าย บุญเข้ากรรม 2.เดือนยี่ บุญคูณลาน 3.เดือนสาม บุญข้าวจี่ 4.เดือนสี่ บุญผะเวส 5.เดือนห้า บุญสงกรานต์ 6.เดือนหก บุญบั้งไฟ 7.เดือนเจ็ด บุญซำฮะ 8.เดือนแปด บุญเข้าพรรษา 9.เดือนเก้า บุญข้าวประดับดิน 10.เดือนสิบ บุญข้าวสาก 11.เดือนสิบเอ็ด บุญออกพรรษา 12.เดือนสิบสอง บุญกฐิน
6 กันยายน 2548 09:52 น. - comment id 512044
ได้ความรู้เพิ่มเติมอีกครับ มีอะไรที่น่าสนใจก้อนำมาถ่ายทอดก้อดีครับ ......
8 กันยายน 2548 21:55 น. - comment id 513156
พูดถึงข้าวจี่แล้วอยากหม่ำจริงๆ บุญเดือนสาม ข้าวจี่ จะรออ่านนะคะ
15 กันยายน 2548 17:45 น. - comment id 515679
อ่านแล้วทั้งเพราะทั้งได้ประโยชน์ด้วย ดีจังนะคะ เป็นการสร้างสรรค์ผลงาน ที่ดีมากๆเลย
13 ธันวาคม 2549 09:05 น. - comment id 635620
15 พฤษภาคม 2550 20:37 น. - comment id 696211
อ่านยามได๋ก็ม่วน ได้ความฮู้ตลอดเลย นี่หละประเพณีของบ้านเฮา อยากให่ทุกผู้ทุกคนมาสัมผัสกับประเพณีอีสานเด้อคับบบบบบบบบบบบบบ