เตมีย์คำกลอน : แม่นม

ราม ลิขิต

เสนาข้าเฝ้าจบเกล้าเกศ  
จึงตระเวนนคเรศสังเกตถาม
แจ้งชนพลเมืองถึงเขื่องความ  
หมายตามไท้ทรงลงบัญชา
กล่นเกลื่อนเรือนชานทุกบ้านช่อง  
แซ่ซ้องภิญโญโอรสา 
ชี้เหตุเลศครรภ์พรรณนา   
ห้าร้อยมาตาบิตุรงค์
เลขผานาทีมิเคลื่อนคลาด  
พ้องตามภูวนาถราชประสงค์
ล้วนเป็นข้าไทในพระองค์  
คืนคงเข้าแจ้งเจ้านคร
แล้วกราบทูลบรรยายถวายอรรถ  
จอมกษัตริย์สุโขสโมสร
ให้จัดทำบัญชีทวีจร   
ประสาทพรแพรพรรณปันประทาน
ทรงตรัสหาราชครูผู้รู้เหตุ   
ไตรเพทภัทรามหาศาล
วางแบบบ่งที่กษีรมาร-   
ดรด้วยพิสดารประการใด
พฤฒาจารย์เฒ่าบอกเบาราณ  
แม่นมสมคราญการวิสัย
อันลักขณ์ที่ต้องสนองใจ   
ดับเหตุเภทภัยแด่วัยเยาว์
ไม่สูงชะลูดจนสูดโต่ง   
คอเด็กจักโย่งเหมือนโจงเสา
ไม่เตี้ยตะแหมะแขะจนแงะเพลา  
คอเด็กเต่อเต้าตะล่อมไป
ไม่ผอมตะแหลนแป๋นจนแบนราบ 
กระดูกอาจแทงทาบนาบกระษัย
ไม่อ้วนท้วนเทิบจนเอิบไอ  
เด็กเมื่อยเปื่อยไคลหลังไหล่ลาม
ไม่ดำงำร่างสรรพางค์เข็ญ  
น้ำนมจักเย็นลำเค็ญขาม
ไม่ขาวเผือกผิดขจิตตาม   
รสร้อนปรุงทรามกษีรธาร
ไม่เป็นโรคหืดสูดฟืดฟาด   
เปรี้ยวนักพยาธิอาพาธผลาญ
ไม่เป็นมองคร่อไองออาน  
เผ็ดนักจักพาลรำบาญเยาว์
ไม่ถันรันย้อยจนห้อยแอ่น  
ทับแบนเบียนถูกจมูกเขา
ดังนี้พระเจ้าข้าตำราเลา   
เกินนี้มีเข้าเบาปัญญา
จึงให้คัดสรรคัลลองชม   
หกสิบสี่แม่นมนุกรมหา
เสาวภาคย์ผ่องพรรณวัลลภา
ถวายนมขวัญฟ้ามาแต่นั้น/.