ผญา วันละบทกับสุรศรี

สุรศรี

ผญา  วันนี้ขอเสนอประเภทความสามัคคีครับ
 ไม้ลำเดียวล้อมฮั้วบ่ไขว่    ไพร่บ่พร้อมแปลงบ้านบ่เฮือง
 เพิ่นว่า ไม้ลำเดียว              ล้อมฮั้วฮาวคือสิหุ้ม
   อาศัยไม้ใหญ่น้อย               เป็นร้อยจั่งล้อมเป็น
  การปกครองเมืองบ้าน        คำโบราณเพิ่นว่า
  คันแม่นไพร่บ่พร้อม           แปลงบ้านกะบ่เฮือง
ศัพท์   ฮั้ว      หมายถึง    รั้ว
          ฮาว     หมายถึง    ราว
          หุ้ม      หมายถึง   รอบ
       ไพร่   หมายถึง   ราษฎร
           แม่น  หมายถึง   แม้น
          แปลง  หมายถึง  สร้าง
          บ่       หมายถึง   ไม่
         เฮือง   หมายถึง   รุ่งเรือง
แปล  ไม้ลำเดียวไม่สามารถนำมาล้อมรั้วให้ล้อมรอบได้  เปรียบเสมือนการปกครองบ้านเมือง
ถ้าราษฎรไม่มีความพร้อม  บ้านเมืองก็อยู่ไม่ได้  ไม่เจริญรุ่งเรือง
 ความหมาย   การปกครองบ้านเมืองนั้นต้องให้ราษฎรมีความพร้อม  คืออยู่ดี กินดี เสียก่อนถึงจะพัฒนาให้เจริญรุ่งเรืองได้  ถ้าราษฎรยังอดอยากเดือดร้อนอยู่ การจะพัฒนาให้เจริญนุ่งเรืองก็เป็นการยาก เหมือนกับการเอาไม้ลำเดียวมาสร้างรั้วย่อมทำไม่สำเร็จ
9.  ผญา  วันนี้ขอเสนอประเภทการศึกษา  ครับ
 จันโทแจ้งบ่ท่อแสงสุริเยศ      แสงกะบองหมื่นเล่มบ่ใสแจ้งแข่งจันทร์
 เพิ่นว่า  จันโทแจ้ง                บ่ท่อแสงตาเว็นส่อง
   เถิงสิหุ่งทั่วฟ้า                       ยังบ่กล้าท่อตาเว็น
  แสงกะบองเป็นร้อย               ส่องเห็นฮอย  ยังบ่สู้อีเกิ้งส่อง
  เถิงสิหุ่งทั่วพื้น                       กลางคืนนั้นบ่สู้จันทร์
                                                   สุรศรี