สำมะงา

นกตะวัน

พอนกแซวสวรรค์บินจากไปแล้ว นกกระจ้อยป่าโกงกางออกมาโชว์ตัวบ้าง ถึงแม้ว่ามันจะเป็นนกที่ไม่ค่อยอยู่สุข กระโดดไปกระโดดมาอยู่ตลอดเวลา แต่มันบินออกมาเกาะบนต้นแสมที่ขึ้นอยู่ริมทาง จึงแลเห็นตัวของมันค่อนข้างชัด ในขณะที่เสียงร้องของ นกกินเปี้ยว (Collared Kingfisher) ดังให้ได้ยินอยู่แต่ไกลในป่าแสม พอเราเดินมาจนสุดถนน ผมเหลือบไปเห็น สำมะงา ต้นหนึ่งขึ้นอยู่ริมถนนทางด้านขวา กำลังออกดอกเต็มต้นทีเดียว
สำมะงาสง่าสวยด้วยทรงพุ่ม			
ใบเขียวคลุมค่อนแน่นแผ่นเล็กหนา
ลำต้นโอนโยนไหวเอนไปมา			
ราวกับว่าเป็นวัลย์เลื้อยพันยาว
ช่อดอกพราวสกาวพุ่มเป็นกลุ่มก้อน		
ออกซุกซ่อนซอกใบกลีบใสขาว
เกสรซ้อนค่อนแดงแข่งกันยาว	 	
สวยอะคร้าวใครเห็นเป็นชื่นชม
ใบสดเขียวเคี่ยวต้มแม้ขมทราบ		
น้ำใช้อาบอบไว้ไม่ขื่นขม
แก้ผื่นคันพลันหายมิหน่ายตรม		
ต่างนิยมแย่งเก็บเหน็บกลับมา
ส่วนเมล็ดเด็ดกว่าน่าเก็บกิน			
ท้องอืดสิ้นสุดหายสบายหนา
บดเป็นผงชงกินทุกถิ่นมา			
เมื่อกินปลาเป็นพิษคิดระวัง
สำมะงา (Clerodendron inerme) เป็นไม้พุ่มในวงศ์ Verbenaceae และเป็นไม้พื้นล่างของป่าชายเลน ลำต้นตรงหรืออ่อนเอนพิงต้นไม้อื่น ชอบขึ้นอยู่ทางด้านหลังของป่าชายเลนที่มีดินเลนค่อนข้างแข็งหรือปนทราย ใบเล็กรูปรีหนาสีเขียวเข้ม แต่ผลัดใบทิ้งในฤดูแล้ง ดอกมีขนาดเล็กสีขาวไม่เด่น ออกเป็นกลุ่มตามซอกก้านใบ ดูเผินๆคล้ายดอกเข็ม มีกลีบดอก 5 กลีบ เกสรตัวผู้สีม่วงแดงซึ่งมีลักษณะเป็นเส้นยาวโผล่พ้นกลีบดอกออกมา ดูแปลกดี
ชมนก ชมไม้ ปากอ่าวมหาชัย 6
18 กันยายน 2547