ลักษณวงศ์

นกตะวัน

ต้นสมัยรัชกาลที่ 2 สุนทรภู่เริ่มแต่งนิทานคำกลอนเรื่อง ลักษณวงศ์ แล้วมาแต่งต่อในสมัยรัชกาลที่ 3 มีความยาว 9 เล่มสมุดไทย เริ่มต้น นางยักษ์แปลงยุให้ท้าวพรหมทัตประหารมเหสีสุวรรณอำภาและโอรสลักษณวงศ์ แล้วรับนางมาเป็นชายา พระอินทร์ดลใจให้เพชฌฆาตปล่อยมเหสีและโอรสไป ลักษณวงศ์ได้นางเกสร นางกินรีทั้ง 5 และนางยี่สุนเป็นชายา ตอนจบ นางยี่สุ่นคิดอุบายให้ลักษณวงศ์ฆ่านางเกสรซึ่งแปลงเป็นพราหมณ์ 
สุนทรภู่ครูกลอนสอนนิทาน			
หญิงล้างผลาญผู้ชายง่ายนักหนา
แค่ชักชวนยวนใจใช้เจตนา			
เป็นชายาชายไวได้ครอบครอง
ใช้เสน่ห์เล่ห์กลทุกหนไป			
ล่อให้ใครเข่นฆ่ามาสนอง
ชายใดหลงปลงใจไม่หมั่นตรอง		
ต้องทนหมองหม่นจิตคิดเสียใจ
นางยี่สุ่นครุ่นคิดจิตประสงค์			
ลักษณวงศ์รักเกสรอ้อนไม่ไหว
ด้วยความหึงตะบึงงอนร้อนดั่งไฟ		
แอบใส่ไคล้พระองค์ให้หลงนาง
ลักษณวงศ์หลงยี่สุ่นเลิกครุ่นคิด		
โดนจริตมารยาจนฟ้าสาง
สั่งประหารผลาญเกสรรอนแรมทาง		
ตายอ้างว้างเหว่ว้าน่าอดสู
ในสมัยรัชกาลที่ 3 สุนทรภู่แต่งเรื่องลักษณวงศ์ต่อเมื่อคราวตกยาก หลังจากพระองค์เจ้าลักขณานุคุณสิ้นพระชนม์ และสุนทรภู่สึกจากพระครั้งแรกแล้ว  หลังจากนั้นมีผู้อื่นแต่งเรื่องลักษณวงศ์ต่อไปอีกเป็นกลอนสุภาพอีก 7 เล่มสมุดไทย แล้วต่อด้วยบทละครอีก 23 เล่มสมุดไทย รวมเป็น 39 เล่มสมุดไทย แต่สำนวนกลอนในตอนหลังเทียบกับสุนทรภู่ไม่ได้เลย ทำให้สันนิษฐานได้ว่าไม่ใช่ของสุนทรภู่
สุนทรภู่ กวีสี่แผ่นดิน
สมัยรัชกาลที่ 2 (2352-2367)
บทที่ 21