พระพุทธบาท

นกตะวัน

ปลายปี พ.ศ. 2350 ในขณะที่สุนทรภู่มีอายุได้ 22 ปี และยังอยู่ในช่วงที่โกรธกับแม่จันอยู่ สุนทรภู่ตามเสด็จพระองค์เจ้าปฐมวงศ์ไปนมัสการพระพุทธบาทที่จังหวัดสระบุรี ในฐานะมหาดเล็กผู้หนึ่ง จึงต้องพายเรือไปเองเช่นเดียวกับมหาดเล็กผู้อื่นจนปวดเมื่อยไปทั้งตัว ขบวนเรือเสด็จจากพระราชวังหลัง ล่องขึ้นไปตามลำน้ำเจ้าพระยา แล้วไปขึ้นบกที่ท่าเรือ จากนั้นจึงเดินทางต่อโดยนั่งบนคอช้าง จนกระทั่งถึงพระพุทธบาท 
จากวังหลังนั่งเมื่อยเหนื่อยล้ามาก		
ภู่ลำบากพายเรือเหงื่อซกหลาย
ปวดเมื่อยหลังนั่งทนจนช้ำกาย		
ให้แหนงหน่ายนักหนาคราล่องเรือ
แล้วยังนั่งหลังช้างเดินกลางป่า		
ทรมาทรกรรมบอบช้ำเหลือ
กว่าถึงเขาเฝ้าพระบาทอนาถเจือ		
ช่างน่าเบื่อเสียจริงยิ่งกว่าใคร
พอถึงวัดทัศนาอารามทอง			
มีเพื่อนพ้องผองมิตรจิตแจ่มใส
แต่ยังคิดติดจันจนหวั่นใจ			
กลัวไม่ได้ดอกฟ้ามาเคียงครอง
ต้องแยกกันหันหน้าลาร้างใหม่		
เจ้าทิ้งให้พี่หวงห่วงจนหมอง
จนครบเดือนเพื่อนใจไม่มามอง		
ใยนวลน้องหน่ายภู่อยู่มิคลาย
ในการตามเสด็จพระองค์เจ้าปฐมวงศ์ไปนมัสการพระพุทธบาทครั้งนี้ สุนทรภู่ต้องพักอยู่ที่พระพุทธบาทเป็นเวลา 4 วัน แต่ทำให้มีโอกาสพบกับสมเด็จกรมพระปรมานุชิตชิโนรส ซึ่งจะเป็นผู้อุปถัมภ์ชีวิตของสุนทรภู่อยู่ช่วงหนึ่งในขณะที่จำพรรษาอยู่ที่วัดพระเชตุพน หลังจากนั้นจึงเดินทางกลับกรุงเทพฯ พร้อมด้วยขบวนเรือ ล่องจากท่าเรือลงมาตามลำน้ำเจ้าพระยา ใช้เวลาวันครึ่ง จึงเดินทางมาถึงวัดระฆัง ริมพระราชวังหลัง 
สุนทรภู่ กวีสี่แผ่นดิน
สมัยรัชกาลที่ 1 (2329-2352)
บทที่ 16