รูปชั่ว ตัวดำ

นกตะวัน

เมื่อสุนทรภู่เติบใหญ่จนเป็นหนุ่มมีลักษณะรูปร่างเช่นใดไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัด แต่ฉันท์ ขำวิไลกล่าวว่า สุนทรภู่มีรูปร่างสันทัด ค่อนข้างผอม ผิวเนื้อดำแดง ไม่หล่อ แต่ไม่ถึงกับขี้เหร่ ส่วนต่างๆของร่างกาย เช่น ใบหน้า มือ เท้า และใบหู ค่อนข้างยาว นัยน์ตาคม จมูกไม่ใหญ่นัก แก้มค่อนข้างตอบ ปากกว้างเล็กน้อย ผมบางละเอียดอ่อน ส่วนศีรษะนั้น ชลดา เรืองรักษ์ลิขิตกล่าวว่า สุนทรภู่น่าจะมีศีรษะเถิกจนสังเกตเห็นได้ชัดเจน แต่ยังไม่ถึงกับล้าน
เป็นหนุ่มใหญ่ไม่หล่อพอดูได้			
นัยน์ตาไซร้แสนคมผมบางอ่อน
หน้าผากยาวคราวมองส่องสะท้อน		
หัวเถิกก่อนเกือบล้านร้าวรานใจ
เหมือนตะกรุมดุ่มเดินเพลินนาโล่ง		
แลเห็นโด่งหัวล้านกบาลใส
คือปมด้อยคอยเตือนมิเลือนไป		
เกิดชาติใหม่ขอมีหน้าดีพลัน
แม้หุ่นดีมีร่างบางสันทัด			
ผิวแดงจัดเจือดำคล้ำสีสัน
ดั่งรูปชั่วตัวดำช่างทำกัน			
นายภู่นั้นน้อยใจไม่เคยพอ
จึงบนบานขานขอต่อพระบาท		
เกิดกี่ชาติช่วยเขาหล่อเหลาหนอ
ราวองค์อินทร์ถิ่นฟ้าลงมารอ			
ทั้งไม่ท้อเที่ยวหายาแก้งอม
สุนทรภู่กล่าวไว้ใน นิราศวัดเจ้าฟ้า ว่า  ทั้งรูปชั่วตัวดำทั้งต่ำศักดิ์ ถวายรักไว้กับศีลพระชินสีห์ ต่อเมื่อไรใครรักมาภักดี จะอารีรักตอบด้วยขอบคุณ  และใน นิราศพระบาท ว่า  ลงจับใกล้นกตะกรุมริมวุ้มวน ศีรษะเตียนเลี่ยนโล่งหัวล้านเลื่อม เหนียงกระเพื่อมร้อนแรงแสยงขน โอ้หัวนกนี่ก็ล้านประจานคน เมื่อยามยลพี่ยิ่งแสนระกำทรวง  สะท้อนให้เห็นว่าสุนทรภู่มีปมด้อยเรื่องรูปร่างหน้าตาของตนเป็นอย่างยิ่ง จนถึงกับต้องไปวัดเจ้าฟ้าเพื่อไปหายาอายุวัฒนะมากิน
สุนทรภู่ กวีสี่แผ่นดิน
สมัยรัชกาลที่ 1 (2329-2352)
บทที่ 6