อาชดุ๊คใหญ่

นกตะวัน

บ่ายคล้อยมากแล้ว เรานั่งรถของสมพงษ์ไปตามถนนสายหลัก พาชัย เพชรสุวรรณกับเพื่อนไปตามหาไก่ฟ้าพญาลอตรงจุดเดิมที่เราพบ โชคไม่ดี ไม่พบแม้แต่ตัวเดียว สมพงษ์จึงขับรถเลยไปจอดตรงทางแยกขวา แต่เราเดินตรงไป ฐานิชย์เห็นผีเสื้อลายจุดตัวหนึ่งบินขึ้นจากถนนเข้าไปในป่าทางด้านซ้าย เดินมาได้หน่อยผมกับฐานิชย์เห็นผีเสื้ออีกตัวอยู่บนถนน มีสีดำ ทราบภายหลังว่าเป็น ผีเสื้ออาชดุ๊คใหญ่ (Great Archduke; Euthalia cyanipardus) ทั้งคู่
บนถนนหนทางกางปีกแผ่			
พ่อหนุ่มแน่แนบนิ่งไม่ติงไหว
ผิวสีคล้ำดำหมองมองผิดไป			
เดินเข้าใกล้เกือบถลำเหยียบย่ำมา 
ปีกหน้าปลายชายขอบคล้ายบอบช้ำ		
เห็นเป็นจ้ำจุดขาวสกาวนักหนา	
อาชดุ๊คใหญ่ไถลเลื่อนโผเคลื่อนลา		
ทำเมินหน้าหนีเขาเข้าพงพี
คงตามชู้คู่ใจไม่ไกลลับ			
แล้วคืนกลับเกลือกถิ่นกินสุขี
เสพของเน่าเคล้าสิ้นปนดินมี			
ใยชีพนี้น่าเศร้านอนเฝ้าทาง	
แต่คู่นอนค่อนงามหวามผ่องผุด		
ประลายจุดเจิมขาวพราวสว่าง
ดั่งนางฟ้ามาดินกินตกค้าง		
อยู่เคียงข้างคนดำน่าช้ำใจ
ผีเสื้ออาชดุ๊คใหญ่ เป็นผีเสื้อในวงศ์ Nymphalidae ที่ค่อนข้างหายาก ชอบอาศัยและหากินอยู่ตามพื้นดินที่ชื้นแฉะภายใต้ร่มเงาต้นไม้ในป่าที่มืดครึ้ม ตัวผู้มีสีดำสนิทกลมกลืนไปกับพื้นดินที่มันชอบบินลงมากางปีกแผ่แนบ แต่ถ้าเดินเข้าไปจนใกล้จะแลเห็นจุดขาวเล็กๆตรงชายปีกคู่หน้า แต่ตัวเมียมีสีสันแตกต่างกันโดยสิ้นเชิงราวกับว่าเป็นผีเสื้อคนละชนิดกัน เพราะมีจุดสีขาวแพรวพราวไปทั่วทุกปีก แต่จุดสีขาวบนปีกหลังแกมสีฟ้านิดหน่อย 
สถานีวิจัยสิ่งแวดล้อมสะแกราช 26
18 กรกฎาคม 2547