แก้มขาว

นกตะวัน

เราไม่พบนกกระเต็นสร้อยคอสีน้ำตาล คงเพราะไม่มีเวลาเดินมองหา ต้องรีบกลับไปทานมื้อเที่ยงที่บ้านกร่างเพราะหิวเต็มทนแล้ว ระหว่างทางแทบไม่เห็นนกอะไรเลย เนื่องจากเป็นเวลาใกล้เที่ยงที่นกทั้งหลายพากันหลบพักผ่อนและหยุดส่งเสียง ขากลับจึงเดินไวกว่าขามามาก ผีเสื้อยังคงมีให้เห็นอยู่เรื่อยๆ แต่เป็นชนิดเดิมๆที่เราได้เห็นแล้ว ผมจึงมองดูต้นไม้แทบตลอดทาง ที่เด่นที่สุดน่าจะเป็น แก้มขาว (Mussaenda sanderiana) ซึ่งขึ้นแทรกอยู่เป็นระยะๆ
สองข้างทางกลางป่าพฤกษาสวย		
แสงแดดช่วยส่องฉายลมส่ายไหว	
พบดอกขาวพราวเด่นเห็นไม่ไกล		
ต้นอยู่ใกล้เกือบชิดจำติดตา
สูงสองเมตรเด็ดถึงพึ่งโน้มลู่			
ช่อดอกชูเชิดหยิ่งกิ่งเอนหา
ดอกเล็กส้มอมเหลืองไม่เรืองตา		
ปลายแยกห้าหกแฉกสวยแปลกดี
แม้ดอกนิดกระจิดไปดูไม่เด่น			
ใบเลี้ยงเน้นนวลขาวสกาวสี
เพรียกแก้มขาวพราวไพรขานไขดี			
แก้มใครนี่น่าลูบโลมจูบเลีย
คงนางไม้ในวนามาลืมแก้ม		
เกิดกลีบแย้มยียวนชวนคลึงเขี่ย
ขาวผ่องล้วนนวลลออล่อมดเพลี้ย	
ผีเสื้อเคลียเคล้าคลึงผึ้งหลงตอม
พรรณไม้ชนิดนี้จัดอยู่ในวงศ์เข็ม (Rubiaceae) ในสกุลเดียวกับ ดอนย่า หรือ ใบต่างดอก (Mussaenda philippica) ซึ่งเป็นไม้ประดับที่มีดอกสีเหลือง และใบเลี้ยง (bract) สีขาว ชมพู หรือแดง จึงมีลักษณะโครงสร้างของดอกแบบเดียวกัน แก้มขาวจึงเป็นไม้ดอกประดับป่าริมทางที่น่ามองมากทีเดียว ทั้งยังพบเห็นได้ทั่วไปในป่าดงดิบที่ชุ่มชื้นซึ่งมีแสงแดดส่องลงมาปานกลาง ในระดับความสูงตั้งแต่ 400 จนถึง 1,300 เมตร แทบทั่วทุกภาค 
ท่องไพร ในเมืองเพชร (10)
1 พฤษภาคม 2547