คุณพระมารดา(กลอนกล นายโรง ลืมกรับ)

ม้าก้านกล้วย

ยอสองกร วันทา กว่าศีรษะ
หัตถาจะ ขีดเขียน เพียรปรากฏ
เอาหัวใจ ตั้งมั่น ดั่งบรรพต
บรรเทาทด แทนคุณพระ นฤมิต
จะอ้างเอา ดินฟ้า นภากาศ
จะเอื้อมอาจ เชิญเทวัญ อันศักดิ์สิทธิ์
มาอวยชัย ต่อพระผู้ ชูชีวิต
ด้วยลิขิต บรรเลง เพลงเคารพ
ตระหนักซึ้ง ตรึงใจ ไม่คลายขัด
สลักชัด เต็มใจ ไม่รู้จบ
พระคุณที่ สร้างลูก ปลูกพิภพ
แม้ดินกลบ หน้าเกลื่อน มิเลือนรัก
สองเท้าลูก ก้าวหน้า กว่าเมื่อเกิด
สองมือเลิศ เพียรอุ้มชู มิรู้หนัก
สองมือแม่ เฝ้าพยุง เฝ้าจูงชัก
สองมือหลัก สูงค่า กว่าที่คิด
เสียงกล่อมลูก โอละเห่ โอละหึก
เช้าจนดึก ยวนใจจับ หลับสนิท
เพลงซ้ำซ้ำ กล่อมกู่ อยู่เป็นนิตย์
แม้ถูกผิด พยายาม ตามแต่นึก
หัตถาที่ ขีดเขียน เพียรปรากฏ
เพราะได้บท เรียนแปลก แรกรู้สึก
แม่กุมมือ วาดกอไก่ ใจจารึก
จนผนึก แนบทรวง ทุกท่วงทัด
แม่สอนทำ ทุกสิ่ง ยิ่งเก่งกาจ
แม่สอนวาด สอนท่องจำ ตามถนัด
สอนทำครัว สอนทำใจ สอนไปวัด
และเคร่งครัด ให้ฝักใฝ่ ในธรรมะ
จวบวันนี้ วันที่ มีโอกาส
ซึ่งโอวาท แม่เน้น เป็นสัจจะ
ลูกรับรู้ เป็นข้อ สรณะ
ซึ่งลูกจะ ยึดไว้ ในชีวิต
จะอ้างเอา ดินฟ้า นภากาศ
จะเอื้อมอาจ เชิญเทวัญ อันศักดิ์สิทธิ์
มาอวยชัย ต่อพระผู้ ชูชีวิต
ขอเทเวศ บันดาลฤทธิ์ พิชิตทุกข์
ให้แม่จง พ้นพาล อันราญราบ
ภัยจงสาบ สูญสลาย กลายเป็นสุข
เคราะห์ที่แม่ ร้าวรน ที่ทนทุกข์
ขอให้ลูก รับแทนไว้ ได้เชยชด
(ม้าก้านกล้วย)
 
กลอนนี้ เป็นกลอนกล ที่เรียกว่า กลบท นายโรงลืมกรับ คือ ทุกบรรทัด จะต้องลงส่งสัมผัสนอก ด้วย คำ ลหุ(คำตาย เสียงสั้น) เท่านั้น 
เรื่องจริงมีอยู่ว่า ครั้งเมื่อวางโกลนเรือ เอนกชาติภุชงค์ แล้วเสร็จ จำต้องมีการลองน้ำ พระราชวังบวร จึงขอล่องเรือจากท่าวาสุกรีไปขึ้นที่วังหน้า ด้วยความฉุกละหุก นายโรงจึงจัดเตรียม อุปกรณ์ไม่ทัน ผลสุดท้าย เลยลืม กรับ ลงเรือให้อาลักษณ์ขับเห่เรือ ลงไปด้วย
พอเรือออก อาลักษณ์ก็เริ่มเห่ แต่หา กรับ ไม่เจอ ด้วยปรีชา จึงต้องว่ากลอนท้ายหัก จะได้ไม่ต้องลง กรับ กรมพระราชวังบวร เห็นเป็นการแปลก เลยถามอาลักษณ์ว่า เฮ้ย นี่มึง ด้นกลอนกลอะไร  อาลักษณ์ จึงตอบไป ว่า นี่เป็นกลบท นายโรงลืมกรับ พระเจ้าข้า