สมุทัยอริยสัจ

แก้วประเสริฐ

                     สมุทัยอริยสัจ
                   (ภาคพิเศษ ๒)
          ดูกรอริยชนสนใจในธรรมยิ่ง
ด้วยทุกสิ่งย่อมทราบตามเหตุผล
ทุกข์เกิดหาเหตุไว้แจ้งในกมล
เพื่อจะค้นหนทางระหว่างทุกข์
          สิ่งทั้งหลายเกิดด้วยจิตตัณหา
จะนำมาเกิดใหม่มิได้สุข
ประกอบนันทิราคะจะมาคลุก
เข้ารบรุกเพลิดเพลินในอารมณ์
          ตัณหานี้มีเกิดได้สามอย่าง
กามตัณหาสร้างราคะเพื่อสะสม
ภวตัณหาไม่อยากเข้าปรารมภ์
วิภวตัณหาข่มบ่มไว้ให้วางเฉย
          เหตุนั้นเกิดจากตาหูจมูกลิ้น
กระทบสิ้นกายใจขอได้เฉลย
เป็นส่วนนอกของกายจนรำเพย
แล้วเข้าเกยรูปเสียงกลิ่นรสโผฏฐัพพะ
          ล่วงลึกเข้าเร้าในธรรมารมณ์
ก่อเกิดผสมวิญญาณมิลดละ
จากจักขุวิญญาณที่พลันพบปะ
จนถึงสระมโนวิญญาณพลันเข้าใน
          ก็เพราะด้วยเหตุจักขุมาสัมผัส
มโนสัมผัสจัดสร้างกระจ่างใส
เข้าผสมผสานขันธ์ห้าแล้วพาไป
รวมตัวในเวทนาสัญญาสังขารวิญญาณ
          ทั้งนอกในอายตนะจะคลุกเคล้า
เหตุเพราะเจ้าเจตนาพากระสานติ์
ตั้งแต่รูปสัญญาถึงธัมมสัญญาประจาน
สร้างผูกพันด้วยเหตุในเจตนา
          แล้วนำรูปสัญเจตนาแกร่งกล้าไว้
จนเข้าไปในธัมมสัญเจตนาหนา
รวมความอยากในรูปตัณหาส่งมา
ร่วมนำพาถึงธัมมตัณหาเข้ามาจร
          อีกทั้งรูปวิตกตลอดธัมมวิตกยิ่ง
ในทุกสิ่งรูปวิจารเข้ามาสอน
ก่อกำเนิดสัททวิจารสานเป็นตอน
คันธวิจารอ้อนรสวิจารอันโผฏฐัพพะ
          รวมที่รักเจริญใจอยู่ในโลก
เป็นโฉลกโกรกตัณหาเข้าเคล้าคละ
ตัณหาจะเกิดย่อมเป็นที่นี้มิลดละ
เพราะมันจะตั้งไว้ในที่นี่
          ปิติสุขทุกข์เกิดได้ด้วยจิตตัณหา
มันนำมาซึ่งความไม่เกษมศรี
เป็นบ่อเกิดเข้าอยู่สู่ในชีวี
ทั้งหมดนี้เรียกว่าทุกขสมุทัยอริยสัจ.
          ขอสาธุชนทั้งหลายอยากหน่ายทุกข์
เพื่อเกษมสุขอยู่ในธรรมให้สงัด
โปรดบำเพ็ญรู้เหตุทุกข์อย่างชงัด
แล้วขจัดหาหนทางดับทุกข์ไป.
                 ๙๙๙   แก้วประเสริฐ.   ๙๙๙