ขันธบรรพ

แก้วประเสริฐ

                         ขันธบรรพ. 

         ดูกรท่านผู้เจริญแล้วแน่วทางจิต
ทางนิวรณ์คิดพิจารณาอย่าหลงใหล
เพราะอุปาทานเจ้าเล่ห์เพทุบาย
จงแสนไกลเอาขันธ์ห้ามาพาที
         อันขันธ์ห้านี้เล่ามีอะไรบ้าง
จะกล่าวอ้างวางไว้อย่างวสี
รูปเวทนาสัญญาสังขารมี
แล้วอีกที่วิญญาณพลันรอบรู้
         สิ่งเหล่านี้เป็นเหตุว่ายเวียนเกิด
จะดีเลิศเลวทรามงามสวยหรู
อยู่ที่เวรกรรมสร้างในอดีตกรู
แล้วเข้าสู่จัดวางทางเดินมัน
         อันรูปนี้อยู่ได้ในธาตุสี่
ดินน้ำมีลมไฟประชุมเสกสรร
เวทนาเสวยอารมณ์สมใจพลัน
สัญญานั้นจำได้หมายใคร่แสดง
         อีกสังขารเมื่อรับสิ่งทั้งสาม
จะน้อมตามนำปรุงแต่งทุกแขนง
ดีชั่วเลวร้ายสลายมิคลายแคลง
ในทุกแห่งนำเข้าเร้าวิญญาณ
         การประสานงานอุปาทานเป็นเหตุ
ด้วยมีเจตนามามัดวัฏสงสาร
อีกวัตถุรูปลักษณ์แล้วสันดาน
ประกอบการขันธ์ล่วงสู่บ่วงมาร
         ขอโปรดพิจารณาขันธ์ห้าอย่างถ่องแท้
ว่ามันแปรเปลี่ยนเกิดดับทุกสถาน
เมื่อมันเกิดต้องรู้อยู่ทุกกาล
อีกเหตุการณ์ดับนั้นให้พลันทราบ
         จะถือว่าพิจารณาธรรมในธรรมบ้าง
ทั้งรอบข้างนอกในใฝ่ซึมซาบ
เมื่อรู้ชัดแน่นอนให้กำหลาบ
แล้วพึงปราบขันธ์ห้าอย่าหลงละเมอ
         อันขันธ์ห้านี้ย่อมมีที่ใฝ่รู้
สังเกตดูมั่นหมายคล้ายตาข่ายเสมอ
มีช่องทางหนีได้หากมันเจอ
ถ้าเราเผลอตัณหามาครองใจ
         หมั่นไตร่ตรองครองธรรมอย่าหลงเพ้อ
กำหนดเจอกดไว้อย่าให้ใส
แล้ววางกรอบรัดมัดห้วงบ่วงหทัย
จิตจะได้พิสุทธิ์ดุจธาตุธรรม.
              ๙๙๙   แก้วประเสริฐ.   ๙๙๙