จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน

แก้วประเสริฐ

                จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน
         ดูกรผู้พากเพียรธรรมนำมาสถิต
เมื่อใจจิตทราบมาอย่างถ้วนถี่
จิตย่อมครองอารมณ์สมเปรมปรีดิ์
รู้เหตุที่เป็นไปในสังขาร
         ย่อมพิจารณาจิตใจอย่างไรเล่า
ใจของเรารู้ว่าช่างน่าสงสาร
สติต้องให้มั่นคงแล้วบงการ
ยังสังขารพลันกระจ่างวางลง
         จิตมีราคะรู้ชัดว่ามีราคะ
ให้จงสละละไว้อย่างสมประสงค์
หากปราศจากราคะรู้เจตจำนง
ก็ยังคงรู้ว่าปราศจากราคะจริต
         ซึ่งจิตมีโทสะรู้ชัดว่าโทสะ
ที่มันจะโมโหโกรธามาวิปริต
ซึ่งปราศจากโทสะควรรู้คิด
ประกอบกิจพิจารณาไว้ทั้งนอกใน
         ทั้งจิตมีโมหะรู้ชัดว่ามีโมหะ
เราควรละวางไว้ให้ผลักไส
ความลุ่มหลงจงร้างจนห่างไกล
ปราศโมหะไซร้ได้ทราบโดยฉับพลัน
         อีกจิตหดหู่รู้ชัดจิตนั้นหดหู่
ฟุ้งซ่านดูรู้ฟุ้งซ่านแตกกระสัน
จิตมหรคตรู้ชัดมหรคตจากมัน
ถ้าละนั้นรู้ชัดว่าปราศมหรคต
         หากจิตมีธรรมอื่นยิ่งกว่าอยู่
ก็จะรู้จิตมีธรรมนำปรากฏ
หากปราศจากธรรมพากันเลี้ยวลด
ก็ทราบหมดว่ามันพลันปราศธรรม
         จิตตั้งมั่นพลันรู้จิตตั้งมั่น
วอกแวกนั้นพลันรู้ไม่อยู่นำ
จิตหลุดพ้นต้นเหตุการณ์กระทำ
อย่าเผลออำแจ้งชัดหลุดไม่หลุด
         แล้วพิจารณาจิตในจิตทั้งในนอก
ไม่กลับกลอกเกิดขึ้นเสื่อมโทรมทรุด
เพียงสักว่าความรู้อย่าให้กุด
อีกทั้งฉุดระลึกตรึกอย่ากลับกลาย
         เป็นผู้ตัณหาทิฏฐิไม่ได้อาศัยแล้ว
ย่อมเพริศแพร้วไม่ถือมั่นคือสลาย
ขึ้นชื่อว่าพิจารณาจิตในจิตกำจาย
จิตทั้งหลายในจิตตานุปัสสนาเท่านี้เอง. 
          ๙๙๙   แก้วประเสริฐ.   ๙๙๙