เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน

แก้วประเสริฐ

                      เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน
                              เวทนานุสติ
         ดูกรผู้ปฏิบัติธรรมทั้งหลาย
เรื่องอภิปรายกายานุปัสสนากัมฐาน
ยกด้วยเหตุพิจารณาธรรมพิจารณ์
ขอกล่าวขานการเสวยธรรมารมณ์
         อารมณ์คิดจิตเกิดได้หลายสถาน
นอกในนั้นพลันทุกข์สุขเหมาะสม
จิตสอดส่ายขยายตามเรื่องอารมณ์
เสวยจนตรมสุขทุกข์แต่ละกาล
         การเกิดทุกข์สุขนั้นมีหลายเหตุ
ล้วนแสดงเจตนาอายตนะวัฏฏะสาร
ทั้งนอกในให้รู้ประกอบการ
ด้วยผลนั้นขันธ์ห้ามาตบแต่ง
         ครั้นรู้แจ้งแหล่งที่การบังเกิด
น้อมจิตเลิศพิจารณาเวทนาแขนง
เมื่อเสวยสุขรู้สุขทุกครั้งแสดง
สิ่งเข้าแฝงแห่งสุขที่พบนั้น
         ทุกข์มาก็รู้ว่าเสวยทุกขเวทนา
ทุกข์เข้ามาก็ทราบเหตุที่เสกสรร
ไม่มีสุขทุกข์ก็รู้เหตุจำนรรจ์
พึงทราบพลันนั้นอทุกขมสุขเสวย
         สุขมีอามิสย่อมรู้สุขมีอามิส
แล้วน้อมจิตคิดไว้ดังเคยเฉลย
ทุกข์มีอามิสทราบได้เหมือนอย่างเคย
อย่าละเลยใฝ่ไว้ให้ใจจำ
         ปราศจากทุกข์สุขมาพรากจากอามิส
รู้ชัดสนิทพิจารณาอย่าเงื่อนงำ
พึงทราบอทุกขมสุขอามิสมิอยู่ทำ
ผลน้อมนำเวทนามาเสื่อมคลาย
         พิจารณาเวทนาในเวทนาให้ปรากฏ
อย่าเลี้ยวลดนอกในมิให้สลาย
เพียงสักว่าอาศัยระลึกตรึกกำจาย
อย่าละลายสติมั่นนั้นเวทนามีอยู่
         ได้ชื่อว่าตัณหาทิฏฐิหนีไปแล้ว
น้อมเพริศแพร้วแนวทางที่สวยหรู
ไม่ถือมั่นอะไรในโลกดุจครู
ย่อมได้รู้เวทนาหานิพพาน
          อันเวทนามาบังเกิดแก่ดวงจิต
ด้วยความคิดสังขารเข้าประสาน
มาปรุงแต่งแห่งที่อย่างชำนาญ
ประกอบการเป็นทุกข์สุขในอารมณ์
         เมื่อรู้แจ้งแสดงเหตุอย่างแจ่มใส
ทั้งนอกในไกกลอย่างเหมาะสม
เพียงสักว่าความรู้ระลึกปรารมภ์
ตัณหาทิฏฐิจมลงไว้ไม่ยึดมั่น
         อย่างนี้เรียกว่าพิจารณาในเวทนาอยู่
เธอเป็นผู้ตัณหาทิฏฐิมิกระสัน
จะหนีหายจากจรออกไปพลัน
ก็เป็นอันเวทนานุปัสสนาเอวังฯฉนี้แล.
            ๙๙๙   แก้วประเสริฐ.   ๙๙๙