ข้าวเม่า

ศิลป์กีรติ ว่าโร๊ะ

.        แม่เดินทางออกจากบ้านแต่เช้าตรู่............
เดินทางไปกับน้าข้างบ้าน........
         ไปไร่...ไปเก็บข้าวที่เราเคยลงแรงหยอดพืชพันธุ์เมล็ดข้าว
ใส่หลุมเล็กๆทั่วบริเวณกว้างอาณาเขตไร่.......
บัดนี้เมล็ดข้าวนั้นงอกงามออกเป็นผลิผลเรียวรวง
ข้าวเปลือก อุดมไปด้วยความสมบูรณ์.....
รวงไหวเอน สบัดช่อพริ้ว ไหวทั่วทุ่งไร่..............
        สายๆหน่อยยาย มุ่งสู่ทุ่งนาหน้าบ้านเก็บข้าวเหนียวที่ล้มเรียงราย
บนคันนา ระเกะระกะ รุงรังไม่เป็นระเบียบ............
ทุ่งนาที่เราช่วยไถ,คราด,หว่าน,ดำ,  ข้าวกล้า
บัดนี้ก็กลายเป็นรวงข้าว ล้อลม โบกพริ้วช่อสะบัด
ไหวเอน อ่อนไหว ยามล้อลมพัดโบก ทั่วท้องทุ่งนา.........
        ยายและแม่ คลี่ข้าวเปลือกที่ยังไม่แก่เต็มที่ออกจากกระสอบ
ซึ่งเพิ่งเก็บมาได้...........
ช่วยกันนวดข้าวด้วยฝ่าเท้า ซ้ายขวา ให้ร่วงออกจากเลียง
ส่วนเมล็ดข้าวอ่อนๆที่ยังติดอยู่กับฟางข้าว..........
ยายและแม่เอาปลายข้าวที่เหลือ.........
ขูดกับไม้ไผ่เล็กๆจนเหลือเพียงเศษฟาง ซังข้าวที่ไม่ต้องการ
       ฉันผ่าเฉียงฟืนจำนวนหนึ่งเพื่อเป็นเชื้อเพลิง
แม่ ตั้งกระทะ บนก้อนหินกรวด เป็นสามเส้า.......
จุดไฟขี้ยางและวางเรียงฟืนลุกไหม้............
ฉันช่วยกลิ้งเคลื่อนย้าย ครก และ สากตำข้าว..
       ยายคั่วเมล็ดข้าวเปลือกที่ได้จากการนวดและขูดตั้งไฟจนเกรียม
ส่งให้แม่เทไว้ในครก เอาสากมาตำเมล็ดข้าวที่ได้ผ่านความร้อน
พลางกระดกไม้ไผ่อันเล็กๆ เพื่อให้คละจนทั่ว...ตำจนแบนลีบ...
ใส่ไว้ในเฌอ.....เอาข้าวเม่าที่ได้ไปฝัดกับกระด้ง........
เพื่อไล่เปลือกข้าว  แกลบ และเศษอื่นๆที่ไม่ต้องการ...........
       ที่สุดก็กลายเป็น ข้าวเม่า เพื่อนำไปกิน......
นี่แหละอาหารการกินของชาวไร่ ชาวนาชนิดหนึ่งที่ได้จากการลงแรงและผลผลิต
           
                
                22  พฤศจิกายน  2549
.