ร่าย บรรยายเพลงไท

ม้าก้านกล้วย

(ร่ายโบราณ)
 มาจะกล่าวบทไป เรื่องเพลงไทพื้นบ้าน นับเนื่องนานกว่าเนิ่น
ตามดำเนินเรื่องไป จะขอไขขานคำ ไว้เป็นทำนองร่าย
เพื่อจะได้จารึก ไว้ให้ตรึกตรองจำ ไว้ให้ทำตามดู ดังมี
สุโขทัยธานี มีเพลงเล่นมากมาย สาธยายไล่ลด ก็มิหมดมิสิ้น
เช่นเคยยินฟังมา ว่าเพลงพิษฐาน จะขับขานเกี้ยวกัน
เล่นตามบันไดโบถส์ ฤาเอื้อนโอษฐ์เพลงแหล่ ล้วนมาแต่เมืองเดิม นั้นนอ
ลานนาเล่นเพลงซอ ค่าวคะยอคะยั้น นั้นเป็นเพลงโบราณ
ตามสถานทั่วไป ล้วนเล่นได้สนาน ล้วนคำอ่านคำอ้าง 
บทจะวางไว้วน แล้วให้คนร้องแก้ แพ้ชนะตามใจ ใคร่ทำ
อันลุ่มราบน้ำต่ำ ลำนำเจ้าพระยา มีบรรดาเพลงร้อง
พ้องตามกาลเล่น เช่นเพลงพวงมาลัย คล้ายกับเพลงลำตัด
ล้วนจะหัดเพลงฉ่อย มีไม่น้อยท่าที เพลงแม่ศรีแม่สาก สิงสู่
ครั้นจะดูทักษิณ ถิ่นเพลงโนราร่ำ ชอบจำทำเพลงบอก
จำจากนอกก็มี เช่นบารนียีเก ไททะเลร้องเล่น
หรือจะเป็นรองเงง เคยบรรเลงเคยหัด เคยร้องซัดชาตรี นี้แล
ไททางลุ่มลำโขง ล้วนจรรโลงเผยแพร่ ล้วนแต่เพลงกลอนลำ 
ทำนองเพลงตังหวาย ได้ลำเรื่องต่อกลอน หรือว่าวอนกันตรึม
พึมพนำเพลงเต้ย  ก็ได้เคยฟังอยู่ ล้วนได้ดูได้ชม  ซั่นดอกวา  
 
เหิงแต่เดิมนานมา เรามีวาระเล่น เช่นว่าเพลงเกี่ยวข้าว
หรือคราวเซิ้งบั้งไฟ ก็จะไปร่วมร้อง ตามทำนองเกราะกรับ
ล้วนจะขับขานคำ ทำเป็นคนต่อแหล่ เป็นพ่อเพลงแม่เพลง รุยราย 
ขอให้รุ่นใหม่ จำไปใช้บ้าง นำไปใช้บ้าง 
เพื่อจะวางแบบแผนให้ คนไทในภายหน้า เออ
คนไท ในภายหน้า  ได้รักษาวัฒนาต่อไป  เป๊กพ่อ 
              -(ม้าก้านกล้วย)-