พิโรธ พญาแถน

ธรรม ทัพบูรพา

จะขึงผึ่งแดนดินเป็นแดนแดด
สุริยาเผาแผดระเหยหาย
เสียหมดสิ้นภักษาอีกาตาย
ให้กอบกินหินทรายสักเจ็ดปี
 
จงจำวันสูเจ้าลืมกราบกราน
ลืมเมตตาหยดทานวสันต์ศรี
จะปิดฟ้ากั้นดินสิ้นปราณี
ให้สมความอวดดีที่เนรคุณ
โพธิสัตว์องค์ใดจุติหล้า
จึงแห่แหนลืมข้าฯบิดาขุน
ใครสางสูฟายเฟือเคยเจือจุน
สู่ใบบุญคันคากจะมากภัย
อำนาจพลล้นฟ้ามหาสมุทร
จะหยุดสรงองค์พญานาคาใหญ่
ให้คันคากพรากฝนจนสาใจ
แผ่นดินร้อนเป็นไฟไม่ประมาณ
 
ด้วยมูลเหตุโกรธาพญาแถน
สะเทือนทั่วเขตแดนวัฏสงสาร
ผู้นองเลือดรบพุ่งนรการ
บริวารบริกรรมย้ำเภทภัย
 
ด้วยมูลเหตุโกรธาพญาแถน
จุดบั้งไฟหมื่นแสนนาคาใหญ่
เป็นเสียงเตือนสัญญาว่าคราใด
จะยอมให้ฝนแพ้แก่ชาวดิน
 
ด้วยมูลเหตุโกรธาพญาแถน
จึงเกิดถิ่นดินแดนผู้ทุศีล
ผู้อิ่มท้องผองภัยไม่ใคร่ยิน
อยากแยกดินแยกฟ้าฆ่ากันเอง
.
คันคาก - คางคก 
ในที่นี้หมายถึงพญาคางคกในตำนาน ซึ่งคนอีสานถือเป็นชาดก
 
14/08/48
........................................
บางท่านอาจไม่เคยฟังตำนานนี้ จึงขอเล่าพอสังเขป 
..ในตำนานความเชื่อว่าพญาแถนเป็นผู้สร้างมนุษย์และเป็นผู้ประทา นฝนลงมาสู่โลกทุกปี
ในเวลานั้นพระโพธิสัตว์ได้อวตารลงมาเป็นพญาคันคาก (คางคก) บุตรกษัตริย์ ด้วยรูปร่างที่น่าเกลียดภายนอกแต่ได้ถูกทำนายโดยโหรว่าภายหน้าจ ะเป็นผู้มีคุณแก่บ้านเมือง ...
..ต่อมาด้วยบุญญาธิการพญาคางคกก็กลับกลายร่างเป็นบุรุษผู้เพียบ พร้อม และได้รับศรัทธาจากพสกนิกรของพระองค์ไม่เว้นแม้เทวดาที่มาฟังธร รมกราบไหว้สักการะ..
..พญาแถนจึงพิโรธหาว่ามนุษย์เทวดาเหล่านั้นเนรคุณไม่กราบไหว้ส่ งสิ่งเซ่นไหว้บรรณาการดังเดิม ..ในตำนานเล่าถึงการเกิดฝนว่า เกิดจากพญานาคจากโลกบาดานขึ้นไปสรงน้ำที่บ่อทิพย์ในเมืองฟ้าพญา แถนจนน้ำกระเซนลงมาสู่โลกเป็นฝน.. 
พญาแถนจึงงดให้ฝนกับมนุษย์ผู้เนรคุณ เป็นเวลาเจ็ดปี ......ต่อมาจึงเกิดการรบพุ่งขึ้นระหว่างพญาคางคกกับพญาแถนสรุปว ่าพญาแถนแพ้ จึงมีข้อตกลงจากความพ่ายแพ้ครั้งนี้ว่า
1 .เมื่อใดที่มนุษย์จุดบั้งไฟที่มีพญานาคใหญ่นั่งอยู่บนหัวบั้งไฟ ขึ้นไป พญาแถนจะต้องยอมให้ฝนตก
2.เมื่อฝนตกแล้วจะมีสัญญาณจากเสียง กบ เขียด ส่งไปบอกพญาแถน
3.เมื่อมนุษย์ต้องการให้ฝนหยุดตกเพื่อเก็บเกี่ยว จะส่งเสียงสนู (ว่าวธนู) เป็นสัญญาณ
............