ไทรพัน

นกตะวัน

เราเดินกลับออกมาถึงสามแยกที่รถของสมพงษ์จอดอยู่ หลายคนเลี้ยวซ้ายเดินลงไปยังฝายทดน้ำแล้ว แต่ผมยังคงยืนครุ่นคิดอยู่ใกล้ๆรถ สงสัยเสียจริงผีเสื้อที่พบเห็นเมื่อสักครู่นี้เป็นผีเสื้อชนิดใด แล้วสายตาของผมเหลือบไปเห็นต้นไม้สูงใหญ่ต้นหนึ่งซึ่งขึ้นอยู่ริมทางข้างๆรถ ลำต้นของมันเหมือนกับมีต้นไม้ใหญ่อีกต้นหนึ่งขึ้นอยู่บนคาคบแล้วทิ้งรากใหญ่ระลงมาจนถึงพื้นดินจนปกคลุมเกือบมิดทุกด้านของลำต้น ไม้ต้นนี้เรียกกันว่า ไทรพัน (Danggling Fig)
อาศัยกิ่งอิงเขาเฝ้าคาคบ		 	
ขึ้นสงบเสงี่ยมได้ไม่ทดถอย
เจริญไปไม่ยั้งลำพังคอย			
งอกรากย้อยใหญ่ยาวสาวลงดิน
ครั้นโตยิ่งสิงเขาเอาแต่ใจ			
รากค่อยใหญ่ยึดผูกถูกติฉิน
พันคลุมต้นล้นเขาเฝ้าอาจิณ			
เขาแทบดิ้นเดือดร้อนต้นคลอนแคลน	
คอยรุมรัดมัดต้นจนยืนตาย			
ผุสลายเหลือไว้ไร้หวงแหน
เป็นต้นใหม่ใช้เขาเฝ้าดูแคลน			
ยืนต้นแทนที่เขาน่าเศร้าใจ
คือไทรพันหันมาพึ่งพานก			
เหล่าวิหคเหินฟ้าหาผลใส
กินทั้งผลล้นเมล็ดเด็ดจากไทร			
ถ่ายมูลไว้ทำพันธุ์เมล็ดชั้นดี
นอกจากไทรพันต้นนี้แล้ว ผมยังเห็นไทรพันอีกหลายต้นในป่าสะแกราชแห่งนี้ บางต้นคลุมต้นไม้ต้นอื่นจนตายเหลือแต่ตอผุๆอยู่ภายในวงล้อมของรากเท่านั้น แต่บางต้นพึ่งคลุมต้นไม้ต้นอื่น จึงยังคงแลเห็นต้นไม้ต้นอื่นมีชีวิตอยู่ แม้ว่ามีต้นไทรพันขึ้นคลุมลงมาจากคาคบเบื้องบน แต่ไทรพันเหล่านี้ต้องพึ่งพาอาศัยนกมากินผล เมื่อนกกินผลเข้าไปแล้ว จะถ่ายเมล็ดออกมาพร้อมกับมูลทิ้งไว้ตามกิ่งของต้นไม้อื่น แล้วงอกเป็นต้นไทรเล็กๆเกาะรังแกต้นไม้อื่นต่อไป 
สถานีวิจัยสิ่งแวดล้อมสะแกราช 27
18 กรกฎาคม 2547