นิราศเมืองทอง...

คีตากะ

อันโรคาพยาธิพึงพิเคราะห์
ให้ควรเหมาะอาการพานค้นหา
ยังต้นเหตุให้เห็นความเป็นมา
ค่อยเยียวยาบรรเทาเข้าทำนอง

เรื่องอาหารการกินอย่าหมิ่นประมาท
อาจถึงฆาตชีวาพากลัดหนอง
ทานผักสดผลไม้ไม่เป็นรอง
อาหารของมนุษย์สุดวิเศษ

สมุนไพรไทยนั้นโจษจันทั่ว
รักษาตัวพ้นภัยให้สังเกต
หัวจรดเท้าใช้ได้ทุกวัยเพศ
ต่างประเทศสนใจไทยมีดี

บำรุงสมองต้องบัวบก
แก้ช้ำอกช้ำในให้สุขศรี
สายตาต้องอัญชันนั่นแหละดี
จมูกมีเนียมหูเสือเอื้อหายใจ

ในช่องปากใบพลูคู่ใบฝรั่ง
ดับกลิ่นยังฆ่าเชื้อเมื่อขานไข
บำรุงผิวกันแดดแผดเผาวัย
ใบหน้าใช้เปราะหอมยอมรับดี

ช่องอกและหลอดลมให้สมพร้อม
มะขามป้อมยาเลิศประเสริฐศรี
หนุมานประสานกายพรายฤทธี
แก้ไอหอบหืดดีมีสรรพคุณ

อวัยวะภายในมองไม่เห็น
แต่ยามเป็นโรคร้ายคล้ายหัวหมุน
บอระเพ็ด, หญ้าใต้ใบให้สรรพคุณ
ช่วยค้ำจุนตับดีไม่มีภัย

แก้ริดสีดวงทวารชาญฉลาด
เพชรสังฆาตช่วยรักษ์จักผ่องใส
ยังบำรุงกระดูกปลูกเอาไว้
รักษาในช่องท้องล้วนของดี

ขิงข่าช่วยขับลมสุขสมสันต์
ขมิ้นชัน, ตำลึงจึงสมศรี
อีกกระวาน, กะเพราเล่ายาดี
โรคเกิดที่ช่องท้องต้องแพ้พ่าย

บำรุงหัวใจใช้เกสรทั้งห้า
มะกรูดยาหัวใจใช้รักษ์หาย
ฝักคูนมีคุณค่ายาระบาย
ช่วยขับถ่ายแคล่วคล่องแสนว่องไว

หญ้าหนวดแมว, กระเจี๊ยบแดงแจกแจงนับ
โอสถขับปัสสาวะละสงสัย
อวัยวะสืบพันธุ์สำคัญนัย
กระเพาะปัสสาวะใครอย่าได้เมิน

ปวดน่องและปวดขาแทบอาสัญ
ปวดทุกวันเมื่อยล้าคราเดินเหิน
พริกยาแก้ปวดเมื่อยเหนื่อยนั่งเดิน
ไพลค่าเกินแก้ฟกช้ำทำยากิน

บริเวณข้อพับนับแขนขา
กระดูกพาปวดร้าวคราวผายผิน
เถาวัลย์เปรียงสมุนไพรใช้ดื่มกิน
อาพาธสิ้นโพยภัยไร้โรคา

ฟ้าทะลายโจนแก้ไข้ปลูกในบ้าน
ช่วยอาการท้องร่วงพ่วงรักษา
ว่านหางจระเข้ใช้เททา
ช่วยเยียวยาสมานแผลแพ้เรื้อรัง

เสลดพังพอนถอนพิษสัตว์นิดน้อย
แมลงกัดต่อยอักเสบลามตามผิวหนัง
ห้ามเลือดใช้สาบเสือเอื้อประทัง
แพงพวยฝรั่งรักษามะเร็งร้าย

การอักเสบปวดบวมรวมฟกช้ำ
เกล็ดนาคราชยาล้ำทำโรคหาย
ดับพิษไข้ควรใช้ประคำดีควาย
ใบกุยช่ายช่วยระบายขับถ่ายดี

ซองแมวรักษาฝีปวดศีรษะ
ผลมะระลดน้ำตาลเบาหวานหนี
มะระจีนลดไข้ให้หายดี
แถมยังมีตัวยารักษาม้าม

รางจืดยอดสมุนไพรใช้ต้านพิษ
ผู้ป่วยติดยาบ้าพาล้นหลาม
บำบัดช่วยล้างพิษมีฤทธิ์ปราม
ยังช่วยห้ามพิษยาฆ่าแมลงได้

ยาบำรุงกำลังทั้งผืนหล้า
มีคณาเหลือรับเกินนับไหว
กำแพงเจ็ดชั้นป้องกันโรคภัย
แก้กษัยบ้างเพรียกเรียกตาไก้

ฮ่อสะพายควายผู้ชายเมียหลง
ข้าวหลามดงยาสตรีมีบุตรใหม่
เพิ่มน้ำนมหลังคลอดปลอดอยู่ไฟ
บำรุงให้แข็งแรงแหล่งพลัง

กูดกีบม้ายาม้าปนแรด
วงการแพทย์ว่าแน่แก้เจ็บหลัง
เป็นยาอายุวัฒนะยากำลัง
ช่วยยับยั้งแผลสดลดความดัน

ตานคอม้ายอดยาม้าฆ่าเชื้อโรค
บรรเทาโศกเจือจุนคุณมหันต์
บำรุงเลือดลมสมค่าสารพัน
วัณโรคนั้นห่างหายถ่ายพยาธิดี

ม้าแม่ก่ำยาม้าของคนป่า
ปีกไก่ดำก็ว่ารักษาฝี
แก้อ่อนเพลียปวดเมื่อยเหนื่อยชีวี
ใช้รากนี้ต้มกินสิ้นโรคไอ

ม้าสามต๋อนต้องตอนถึงสามครั้ง
เพิ่มพลังทางเพศเหลือเหนือวิสัย
บ้างเรียกสามร้อยผัวชนทั่วไป
ทุกเพศวัยทานดีชีวียาว

เครือเขาแกบพญามาดาบหัก
นามรู้จักเห่าดำคำสืบสาว
บ้างรางแดงแก้กษัยไตยืนยาว
เดินเหินก้าวปวดระบมใช้ต้มกิน

หมากลิ้นช้างสร้างพลังทั้งแรงร้อน
ชื่อกระฉ่อนเพกาน่าถวิล
ใช้แทนยาไวอากร้าคราดื่มกิน
ช่วยชีวินสมานแผลแต่โบราณ

ตำยานยาชูกำลังครั้งอ่อนล้า
นำรากมาต้มกินอินทรีย์หาญ
รักษาโรคไม่สู้เมียเพลียมานาน
ทำยาทานเครื่องหอมล้ำเครื่องสำอาง

ราชาแห่งสมุนไพรยกให้โสม
กายทรุดโทรมโรคภัยใช้สะสาง
ช่วยกระตุ้นขับพิษทุกทิศทาง
ฟื้นฟูร่างหลังป่วยช่วยความดัน

เมล็ดหมามุ่ยขุมทรัพย์นับอเนก
ยาพระเอกรักษาพาร์กินสัน
กามตายด้าน, มีบุตรยาก, เครียดมากครัน
ชายนกเขาไม่ขันพลันหายดี

ยาสมุนไพรสำคัญนั้นมีมาก
เก็บมาฝากเพียงย่อพอสุขศรี
หลังไปเที่ยวอิมแพ็คเมืองทองธานี
สมุนไพรประจำปีงานมีมา

สนุกสนานเพลิดเพลินเดินจนทั่ว
ยังเวียนหัวไม่สร่างกลางรุกขา
สมุนไพรยอดยิ่งอิงตำรา
เขาค้นคว้าวิจัยในวงการ

เพียงใบไม้หนึ่งใบในป่าใหญ่
ด้วยจนใจมิอาจเอ่ยเฉลยสาส์น
เหตุตัวยามากนักจักประมาณ
ศึกษาการค่อยใช้ใส่ใจเรียน

หากมีผลอันใดให้ปรึกษา
หมอดีกว่าจึงใช้ไม่ปวดเศียร
สมุนไพรบุราณกาลจำเนียร
มีดาษเดียรสรรพคุณพางุนงง

จบนิราศเมืองทองต้องลาจาก
จะเพียรพากศึกษาน่าพิศวง
สมุนไพรล้ำเลิศประเสริฐวงศ์
เกิดกลางดงพงป่าพนาลัย

แปดเก้าสิบเปอร์เซ็นต์เป็นโรคมาก
ผลมาจากอาหารพานสงสัย
หากมิทานคงตายวางวายไป
ทานอย่างไรพ้นโรคสิ้นโศกเอย....