~ โคลงกลบท พจน์กำจร-พจน์กำจาย ~ ซึ้งรัก ~

พจน์รำพัน

~ โคลงกลบท พจน์กำจร-พจน์กำจาย ~ ซึ้งรัก ~
( โคลงกลบท ๘ )

      กลบทนี้นับว่าแตกต่างโดยสิ้นเชิงกับกลบทต่างๆที่เคยผ่านตามา ซึ่งจะบังคับซ้ำคำ ซ้ำเสียงพยัญชนะ ซ้ำเสียงสระเป็นต้น  กลบทชุดนี้ขอพาท่านไปในครรลองที่ตรงกันข้าม กล่าวคือ  "พจน์กำจาย" ห้ามซ้ำยัญชนะ  "พจน์กำจร" ห้ามซ้ำสระ เว้นแต่ตำแหน่งสัมผัสตามฉันทลักษณ์  และ  "พจน์กำจรกำจาย" บังคับทั้งสองประการพร้อมกัน
      อาจมีข้อสงสัยว่าบังคับแบบนี้ โคลงจะมีความไพเราะหรือ ข้อนี้ตอบได้เลยครับว่าไม่ได้เท่าที่ควรแน่นอน แต่บังคับของกลบทชุดนี้จะชวนท่านหลุดพ้นจากความเคยชิน และครุ่นคิดไปถึงคำในบางพยัญชนะ บางเสียงสระซึ่งท่านห่างเหิน  มีประโยชน์หลายประการครับ สุดแท้แต่เวลาที่จะอำนวยให้
พจน์กำจาย
      บังคับห้ามซ้ำพยัญชนะ แต่ไม่ใช่ห้ามซ้ำเสียง พยัญชนะ ๔๒ ตัว สามารถใช้ได้ทั้งหมด  คำที่ใช้ ทร ออกเสียงเป็น ซ ยกให้หนึ่งคำ  กรณีพยางค์หลุ นับเฉพาะที่ใช้เป็นพยางค์คำในโคลง แต่ถ้าเป็นพยางค์ลูกเก็บไม่นับ บางกรณีก็มีทางเลือกได้ เช่น
เพียงวิจารณ์หยอกกระเซ้า ....... ผสมประทุษ
(เพียง)(วิ)(จารณ์)(หยอก)กระ(เซ้า) ....... ผ(สม)ประ(ทุษ)
กระ, ผ, ประ  เป็นพยางค์ลูกเก็บ  เท่ากับใช้พยัญชนะ  พ-ว-จ-ย-ซ ..... ส-ท
(เพียง)วิ(จารณ์)(หยอก)(กระ)(เซ้า) ....... ผ(สม)ประ(ทุษ)
วิ, ผ, ประ  เป็นพยางค์ลูกเก็บ  เท่ากับใช้พยัญชนะ .. พ-จ-ย-ก-ซ ....... ส-ท
ตัวอย่าง
~ ซึ้งรักฉลักถ้อย ..... กำจาย
โฆษิตไวพจน์ผาย ...... ภาคข้น
หาฝันชื่นโอบสาย ...... ธารศัพท์
ปองมั่นฤทัยค้น .......... ณ เบื้องฟ้างาม
พจน์กำจร
      บังคับห้ามซ้ำสระ ยกเว้นในตำแหน่งคำรับสัมผัส ซึ่งสระทั้งหมดมี ๓๒ เสียงเมื่อยังไม่มีตัวสะกด บังคับของกลบทนี้จึงให้ใช้คำที่มีตัวสะกดของสระแต่ละเสียงได้อีกเพียงหนึ่งคำ และใช้ -รร  ได้หนึ่งคำ  กรณีพยางค์หลุ นับเฉพาะที่ใช้เป็นพยางค์คำในโคลง แต่ถ้าเป็นพยางค์ลูกเก็บไม่นับ บางกรณีก็มีทางเลือกได้ เช่น
เพียงวิจารณ์หยอกกระเซ้า ....... ผสมประทุษ
(เพียง)(วิ)(จารณ์)(หยอก)กระ(เซ้า) ....... ผ(สม)ประ(ทุษ)
กระ, ผ, ประ  เป็นพยางค์ลูกเก็บ  เท่ากับใช้สระ
เอีย+, อิ, อา+, ออ+, เอา ........ โอะ+, อุ+
(เพียง)วิ(จารณ์)(หยอก)(กระ)(เซ้า) ....... ผ(สม)ประ(ทุษ)
วิ, ผ, ประ  เป็นพยางค์ลูกเก็บ  เท่ากับใช้สระ
เอีย+, อา+, ออ+, อะ, เอา ........ โอะ+, อุ+
สระ ๓๒ เสียงมีดังนี้
อะ อา อิ อี อึ อื อุ อู
เอะ เอ เออะ เออ โอะ โอ แอะ แอ เอาะ ออ
เอียะ เอีย เอือะ เอือ อัวะ อัว
ฤ ฤๅ  ฦ ฦๅ อำ ไอ ใอ เอา
ตัวอย่าง
~ ซึ้งทรวงยามจิตฟุ้ง ..... กำจร
พิเคราะห์แผกพจน์ทอน ...... เทือกเฟ้น
เสียงสระเยอะแยะหลอน ..... เหลือที่
โคลงรักมัวเมาเค้น .............. แค่เพ้อพอไฉน
เสียงสระในบทนี้คือ ( +แทนตัวสะกด )
อึ+ อัว+ อา+ อิ+ อุ+ .......... อำ (ออ+)
อิ เอาะ แอ+ โอะ+ (ออ+) ..... เอือ+ [เอ+]
เอีย+ อะ เออะ แอะ (ออ+) ........ เอือ อี
โอ+ อะ+ อัว เอา [เอ+] .......... แอ เออ ออ ไอ
พจน์กำจรกำจาย
     กลบทนี้รวมบังคับของ พจน์กำจาย และ พจน์กำจร เข้าด้วยกัน
ตัวอย่าง
~ ซึ้งใจเธอผูกพ้อง ..... ภารโคลง
เนื่องดุจสัญญาโยง ..... ห่วงเฝ้า
งำเขียนแต่งชื่นโมง ..... ประณีต
ฤๅฤทธิ์เวทย์กลเร้า ..... ประลุแท้เถิงไฟ
      บังคับของกลบททั้งสามนี้ ไม่มีลักษณะเด่นที่สังเกตได้ ทั้งไม่ส่งเสริมความไพเราะ จึงดูไม่น่าสนใจ แต่เป็นเสมือนกลทดสอบ ให้ท่านได้ประลองตนเอง จะว่าเป็นเกมก็ปาน  ท่านจะผ่านด่านไหน  ด้วยความพึงพอใจเพียงไร
ขอตั้งหัวข้อไว้ให้ว่า "หนาว" ครับ


คุณก้าวที่...กล้า
ท่านพจน์ช่างเลือกเฟ้น ...... วางกล
เปิดอักษรดังมนต์ .............. เสกถ้อย
ฌานเธียรแยบต่อผล .......... งามจิต
เขียนศาสตร์บนฐานร้อย ..... ฝากให้คิดหนาว
( พจน์กำจาย )
เพิ่งก้าวเข้าชิดใกล้ ............ คำโคลง
เมื่อเตาะแตะตรึกโยง ........ ยุ่งแก้
เลือกสระผูกผสมโรง .......... เสนอง่วน
พะนอลักษณ์ขีดเขียนแล้ .... ชื่นพ้องบัวสวรรค์
( พจน์กำจร )
บุหลันงำเฉิดห้วง ............ เพ็ญโพยม
รอจะอธิษฐานโอม ........... ก่องเชื้อ
สรรค์ภพซึ่งเทียบโถม ....... แขแต่ง                
เหมือนผูกฤดีอะเคื้อ ......... ใฝ่ปลื้มฤๅไฉน
( พจน์กำจรกำจาย )


คุณเพียงพลิ้ว
หนาวไหมถามผ่านฟ้า ..... ฝากดาว
อยากอุ่นเก็บใจพราว ....... ห่มไว้
โปรยรักฉ่ำทุกคราว ......... ภาษซ่าน
งามชื่นบอกขานไล้ ......... สร่างเศร้าธารตรม
( พจน์กำจาย )
เพียงเพราะเพลินพจน์พลิ้ว .... หนาวใจ
แสวงอุ่นคลออวลไอ .............. ผึ่งเนื้อ
เจอะโศกอยู่รำไร .................. เช่นเก่า
ฤาขื่นเหน็บอะเคื้อ ................ แค่เพ้ออาวรณ์
( พจน์กำจร )
หมดบุญเหลือขื่นให้ ........... เอ่อหนาว
เฝื่อนค่าภักดีพราว .............. เปลี่ยวซ้อน
ไฟเหงา ณ ทรวงสาว .......... โถมแผด
ทูนเชิดแต่เจ็บร้อน ............. โธ่!ย้ำเกาะหญิง
( พจน์กำจรกำจาย )
.