โพธิปักขิยธรรม 37

หลี่เหม่ยจิน

โพธิปักขิยธรรม ๓๗
นิรวาณ (พระนิพพาน) ฐานธรรมนำชีวิต     
เป็นเข็มทิศชี้ทางหว่างวิถี
โพธิปักขิยธรรมครบถ้วนดี               
สามสิบเจ็ดประการนี้ตรัสรู้ธรรม
หมวดที่ ๑ "สติปัฏฐาน ๔"  	                   
ลมหายใจดั่งนี้เข้าออกพร่ำ
เฝ้าดู กาย เวทนา จิต และธรรม      
ได้ดื่มด่ำ  อนิจจัง ชั่งกล่อมกมล
สักแต่รู้ดูแค่สักแต่เห็น            
จิตเยือกเย็นเห็น "ทุกขัง" เริ่มเห็นผล
"อุเบกขา"  ปล่อยไปไม่ดิ้นรน          
ไร้ตัวตน "อนัตตา" พิจารณาไป
หมวดที่  ๒ "สัมมัปปธาน ๔"             
พากเพียร เพียรดีเว้นอกุศลใหม่
อกุศลเก่าก็จะละจากใจ                    
กุศลใหม่กุศลเก่าเพิ่มหนุนครอง
หมวดที่ ๓ นามว่า  "อิทธิบาท ๔"         
หนทางนี้สัมฤทธิ์ประสิทธิ์ผอง
"ฉันทะ" ความพอใจในครรลอง     
"วิริยะ" ผ่องเพียรวัตรปฏิบัติธรรม
ความตั้งใจ "จิตตะ" จดจ่ออยู่              
ใคร่ครวญรู้ "วิมังสา " อย่าถลำ
ทวนกระแสเวียนว่ายวัฏฏะกรรม             
กายใจนำหลุดพ้น "อวิชชา"
หมวดที่ ๔  แกร่งดี  "อินทรีย์ ๕"          
มี "ศรัทธา" พิสุทธิ์พุทธศาสนา
"วิริยะ"  หมั่นฝึกจิตภาวนา                       
"สติ" มาบริกรรมกระทำจริง
ใจตั้งมั่น "สมาธิ" มิให้ขาด                   
ไม่ประมาทปราศพิษจิตแน่วนิ่ง
เกิด "ปัญญา" เห็นธรรมตามความจริง     
มินานดิ่งสู่คุณค้ำจุนใจ
หมวดที่ ๕ "พละ ๕" กำลังธรรม    
ขจัดกรรมเศร้าหมองกองกิเลสใหญ่
"ศรัทธาพละ" เชื่อมั่นมิหวั่นใด                
ต่อรัตนตรัยมั่นไว้ในมรรคา
"วิริยะพละ" เพียรกายใจในสันโดษ        
เห็นในโทษกิเลสเหตุทุกขา
อบรมจิตเจริญวิปัสสนา                           
น้อมนำพา "สติพละ"  ขจัดภัย
"สมาธิพละ" ขจัดความฟุ้งซ่าน                 
อุปจารสมาธิข่มนิวรณ์ได้
"ปัญญาพละ"  กำจัดอวิชชาไป                 
ครบห้าไซร้กำลังฝั่งนิพพาน
หมวดที่ ๖ โพชฌงค์ ๗ องค์ตรัสรู้          
นำไปสู่ความพ้นวัฏสงสาร
ธรรมกำจัดเหล่าพวกเสนามาร        
เจ็ดประการ เริ่ม "สติสัมโพชฌงค์"
รู้ภาวะปัจจุบันทันทุกที่                             
ญาณขั้นสี่บรรลุได้อานิสงค์
"ธัมมวิจยสัมโพชฌงค์"                     
เลือกเฟ้นตรงตามธรรมวิปัสสนา
องค์ที่ ๓"วิริยสัมโพชฌงค์"                   
กายจิตตรงฝึกฝนจนแกล้วกล้า
"ปีติสัมโพชฌงค์"  ตรงตามมา              
ขนลุกซ่าน้ำตาปริ่มเอิบอิ่มใจ
องค์ที่ ๕ "ปัสสัทธิสัมโพชฌงค์"            
สงบลงลุ่มลึกผนึกได้
"สมาธิสัมโพชฌงค์" มั่นคงฤทัย       
รวมลงใน "อุเบกขาสัมโพชฌงค์"
หมวดที่ ๗  อริยมรรคมีองค์แปด          
ทางที่แผดเผากิเลสเหตุพาหลง
มัชฌิมาปฏิปทา ถ้าดำรง                 
คือทางตรงสายกลางหว่างทั้งปวง
สัมมาทิฏฐิ ความเห็นเป็นมั่นเหมาะ    
เห็นเฉพาะตามธรรมนำพ้นบ่วง
สัมมาสังกัปปะ ความเห็นกิเลสลวง      
วิบากกรรมคือช่วงต่อก่อกรรม
สัมมาวาจา วาจาชอบ                         
ในเขตขอบกุศลพ้นชั่วต่ำ
สัมมากัมมันตะ การกระทำ	                 
ทุกเช้าค่ำชั่วเว้นเน้นความดี
สัมมาอาชีวะ  อาชีพชอบ	                  
หมั่นประกอบสุจริตมิผิดศรี
สัมมาวายามะ พยายามตามวิธี             
กุศลชี้ส่องทางสว่างร่มเย็น
สัมมาสติ นี้ระลึก                            
ไตร่ตรองตรึกรู้ทันผ่านทุกข์เข็ญ
สัมมาสมาธิ นี้ประเด็น	                   
ตั้งมั่นเป็นเห็นธรรมพระสัมมา
โพธิปักขิยธรรม ครบกำหนด               
บริบทแห่งธรรมย้ำศึกษา
จากเริ่มต้นจนปลิดอวิชชา	                     
พรรณนารวมไว้เตือนใจตน	 
หลี่เหม่ยจิน
๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒