คุณหญิงชิ้น ศิลปบรรเลง ศิลปินแห่งชาต ปี ๒๕๓๐ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทย)
คุณหญิงชิ้น ศิลปบรรเลง ท่านกาจเก่งสามารถทั้งศาสตร์ศิลป์ เป็นธิดาหลวงประดิษฐ์ไพเราะยิน ชื่อระบิล"โหมโรง"เห็นเด่นมานาน คุณหญิงชิ้นจบโรงเรียน"ราชินี" ทั้งดนตรีขับร้องเพราะเสนาะหวาน เมื่ออัดเสียงเพลงชาติแต่ก่อนกาล เสียงประสาน"โซปราโน" โอ! ยอดจริง สอบภาษาฝรั่งเศสได้ที่หนึ่ง ฉันอดทึ่งไม่ได้ในคุณหญิง แต่งทำนองเนื้อร้องได้ไม่ประวิง ถ่ายทอดสิ่งล้ำค่ามาพาซึ้งทรวง พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯทั่ววงมโหรีสตรีหลวง เริ่มแรกรวมกัลยาข้าทั้งปวง นับเป็นช่วงยุคทองของดนตรี ให้พระยาเสนาะดุริยางค์ (แช่ม) เป็นครูสร้างหญิงเก่งกล้าสง่าศรี กับครูศร ศิลปบรรเลง มี ลูกหลานที่เป็นหญิงเข้าเฝ้าพระองค์ ได้ครบวงมโหรีที่ดำริ ฝึกชำนิชำนาญสานประสงค์ คุณหญิงชิ้น ระนาดเอก หัวหน้าวง ระนาดทุ้มมาลงครูบรรเลง(บรรเลง สาคริก) ฆ้องวงใหญ่เล่นอยู่ ครูทองดี ฆ้องเล็กนี้ ครูทองสุข ท่านสุดเจ๋ง ระนาดเอกเหล็ก ครูสมใจ ท่านครื้นเครง ทุ้มเหล็กเอง ไม่แจ้งมาว่าเป็นใคร คนซอด้วง ครูละมุนกับครูแถม ซออู้แจม คุณศรีครอบ คุณวง น่าหลงใหล จะเข้ครู ภัลลิกา พาปลื้มใจ ขลุ่ยนั้นไซร้ ครูเลียบ เอื้อนเอ่ยนาม ครูบรรจบตีโทนรำมะนา ฉิ่งนั้นหนาไม่แจ้งนามตามเล่าขาน ส่วนนักร้องสตรีนี้งดงาม ครูท้วมเสียงหวานหวามท่ามกลางวง คอยบรรเลง ณ หน้าพระที่นั่ง พระราชวังสวนอัมพรตอนประสงค์ รัชกาลที่เจ็ดเสด็จลง เคียงพระองค์ราชินีนี้เรื่อยมา เล่นสลับกับมโหรีบุรุษ บรรเลงชุดวันเฉลิมพระชนมพรรษา วันมาฆะ อาสาฬหูชา วิสาขาหรืองานพระราชพิธี คุณหญิงชิ้นผลงานงามตามแจ้งไว้ ยังนับว่าน้อยไปในเกียรติศรี ศิลปินแห่งชาติการดนตรี เฉกเช่นที่รังสรรค์ประพันธ์มา
เดี่ยวระนาดเอก เพลงลาวดำเนินทราย
ครูกระดาษทราย 3 พ.ย. 2551 07:47 น. - ID 120108 
8554
14
0
4 พฤศจิกายน 2551 06:46 น. - comment id 589545
หน้าส่วนตัว
แด่ คุณครูกระดาษทราย
ได้ความรู้เยอะเลยคุณครู
4 พฤศจิกายน 2551 07:57 น. - comment id 599480
ขอบคุณค่ะ พี่นรศิริ มาฟังเพลงด้วยกันค่ะ คุณครูท่านเก่งมากค่ะ พี่รักษาสุขภาพด้วยค่ะ อากาศคงจะเย็นมากนะ
4 พฤศจิกายน 2551 07:53 น. - comment id 599596
สวัสดีค่ะ ฉางน้อยจ๋า พี่ให้ฉางน้อยเอาไม้ตี ไปก่อนเกรดสี่แล้วกัน เอาเป็นว่า ไปหัดจับไม้ตีก่อนน้า แล้วจะให้เกรด 4 - 3 นะคะ ทานอะไรหรือยังคะเช้านี้
4 พฤศจิกายน 2551 08:00 น. - comment id 600002
ขอบคุณค่ะ คุณไหมแก้วสีฟ้าคราม ที่แวะมาอานกลอนคุณหญิงชิ้น ด้วยกัน ขอมอบดอกไม้ในยามเช้าอันสดใส สำหรับคุณไหมแก้วสีฟ้าคราม และ ผู้ที่เข้ามาเยี่ยมเยือนทุกท่าน ขอให้มีชีวิตที่สดใส เหมือนดอกไม้ยามเช้าค่ะ
3 พฤศจิกายน 2551 09:10 น. - comment id 910051
สวัสดีค่ะ คุณครูกระดาษทราย สบายดีนะค่ะ อากาศเริ่มเย็นลงแล้ว ดอกบัวขอให้คุณครูมีแต่ความสุขค่ะ
3 พฤศจิกายน 2551 09:11 น. - comment id 910052
เยี่ยมครับ.... เป็นบุคคลที่น่าเชิดชู...
3 พฤศจิกายน 2551 09:16 น. - comment id 910054
คุณหญิงชิ้น ศิลปบรรเลง เกิดเมื่อวันอังคารที่ ๕ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๔๙ ปีมะเมีย ที่บ้านหน้าวังบูรพาภิรมย์ กรุงเทพฯ เป็นบุตรีของหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) และนางโชติ ประดิษฐไพเราะ มีพี่น้องร่วมบิดา มารดา ๗ คน คือ ๑. ด.ญ. สร้อยไข่มุกด์ ๒. ด.ญ. ศุกร์ดารา ๓. คุณหญิงชิ้น ศิลปบรรเลง ๔.นางมหาเทพกษัตรสมุห (บรรเลง สาคริก) (สมรสกับ พระมหาเทพกษัตรสมุห เนื่อง สาคริก) ๕.ด.ช. ศิลปสราวุธ ๖.นายประสิทธิ์ ศิลปบรรเลง (สมรสกับ นางสาวลัดดา สารตายน) ๗. นางชัชวาลย์ จันทร์เรือง (สมรสกับ นายกุมุท จันทร์เรือง) และมีน้องร่วมบิดา กับนางฟู ศิลปบรรเลง (มีศักดิ์เป็นน้า) ๔ คน คือ ๑. นางเร่งงานรัดรุด (ภัลลิกา รุทรวณิช ศิลปบรรเลง) (สมรสกับจ่าเร่งงานรัดรุด) ๒.นายขวัญชัย ศิลปบรรเลง (สมรสกับ นางสาววิมล ฉ่ำมาลี) ๓. น.อ.(พิเศษ) สมชาย ศิลปบรรเลง ร.น. (สมรสกับเภสัชกรหญิง ฉวีวรรณ เปรุนาวิน) ๔.นายสนั่น ศิลปบรรเลง (สมรสกับนางสาวนพคุณ ลาภเอนก) คุณหญิงชิ้นสมรสกับ นายประสงค์ ไชยพรรค (น.บ., เนติบัณฑิต) เมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๔ มีทายาทคือผู้ช่วยศาสตราจารย์มธุรส (ไชยพรรค) วิสุทธกุล จบการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๘ แผนกภาษา (อังกฤษและฝรั่งเศส) เมื่อ พ.ศ.๒๔๖๖ จากโรงเรียนราชินี ปากคลองตลาด, พ.ศ. ๒๔๗๕ ได้รับประกาศนียบัตรครูประถม (ป.ป.), พ.ศ. ๒๔๗๖ สอบได้ชุดวิชาเศรษฐศาสตร์ ชุดครูมัธยม, พ.ศ. ๒๔๗๗ สอบได้ชุดวิชาดุริยางค์สากล ชุดครูมัธยม, พ.ศ. ๒๔๗๘สอบได้ชุดวิชาภาษาไทย ชุดครูมัธยม, พ.ศ. ๒๔๗๙ ประกาศนียบัตรครูพิเศษมัธยม (พ.ม.) และได้รับพระราชทานปริญญาการศึกษาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตรเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๓ นอกเหนือจากการศึกษาในระบบ ยังได้สั่งสมความรู้วิชาชีพศิลปะด้านต่างๆอยู่ตลอดเวลา อาทิ วิชาการฝีมือเรียนกับคุณครูนิล และคุณหญิงศรีธรรมราช (เป้า วิมุกตายน), การเขียนลายกนกศิลปะลายไทย เรียนกับหลวงวิศาลศิลปกรรม, การดนตรี เรียนกับท่านบิดาคือ หลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง), เดี่ยวซอด้วง เรียนกับท่านครูพระยาประสานดุริยศัพท์ (แปลก ประสานศัพท์), ซอสามสาย เรียนกับเจ้าเทพกัญญา บูรณพิมพ์, ดนตรีสากล (ทฤษฎีโน้ตสากล) เรียนกับพระเจนดุริยางค์, คุณครูโฉลก เนตตสูต, การขับร้องโน้ตสากล เรียนกับหลวงประสานบรรณวิทย์ และคุณครูนันทน์ ทรรทรานนท์, ไวโอลิน เรียนกับคุณครูกิจ สาราภรณ์, ได้รับมอบเป็นผู้อ่านโองการพิธีไหว้ครู จากท่านครูหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ตั้งแต่ปี ๒๔๙๖ และสืบทอดจนตลอดชีวิตของท่าน ประวัติการทำงาน เริ่มต้นเป็นข้าราชการครู สังกัดกรมวิสามัญศึกษา โรงเรียนเบญจมราชาลัย เมื่อพ.ศ. ๒๔๗๗ ต่อมา พ.ศ. ๒๔๗๘ ย้ายโอนไปรับราชการกรมศิลปากร ร่วมก่อตั้งโรงเรียนนาฎดุริยางค์ (วิทยาลัยนาฎศิลป์ปัจจุบัน) กรมศิลปากร เป็นผู้วางหลักสูตรการดนตรีขับร้องและนาฎศิลป์ ตลอดจนการฝีมือที่เกี่ยวกับการแสดงละคร ในขั้นแรกเป็นผู้สอนเองแทบทุกวิชา ได้แก่ ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ ดนตรีไทย ดนตรีสากล และการช่างฝีมือ ยกเว้นวิชานาฎศิลป์และช่างศิลป์ ซึ่งมีผู้เชี่ยวชาญพิเศษเฉพาะด้าน คุณหญิงชิ้นเคยเป็นผู้ควบคุมด้านดนตรีและนาฎศิลป์ไทยไปแสดงเผยแพร่แลกเปลี่ยนวัฒนธรรมที่ประเทศญี่ปุ่น, พ.ศ. ๒๔๘๖ประจำแผนกกองการสังคีต, พ.ศ. ๒๔๙๖ หัวหน้าแผนกนาฎศิลป์, พ.ศ. ๒๔๙๗ ย้ายโอนไปรับราชการสังกัดกรมการฝึกหัดครู กระทรวงศึกษาธิการ วิทยาลัยครูพระนคร (วังจันทร์เกษมและบางเขน), พ.ศ. ๒๕๐๕ ย้ายโอนไปเป็นอาจารย์ประจำวิทยาลัยครูธนบุรี, พ.ศ. ๒๕๐๗ บรรจุตำแหน่งข้าราชการชั้นเอกจนถึงพ.ศ. ๒๕๐๘ จึงลาออกจากราชการ เพื่อรับบำนาญก่อนเกษียณอายุราชการ คุณหญิงชิ้นได้อุทิศเวลาในชีวิตให้กับการสอนดนตรีไทยกับศิษย์หลายสถาบันการศึกษา อาทิ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร, มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตทับแก้ว, ชมรมดนตรีไทย ส.จ.ม. จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, โรงเรียนนายเรือ สมุทรปราการ, สอนดนตรีไทยคุรุสภาตั้งแต่ครั้งยังเป็นสามัคยาจารย์สมาคม, วิทยาลัยครูพระนคร, วิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา, โรงเรียนบวรนิเวศ, โรงเรียนศรีอยุธยา, โรงเรียนเทพศิรินทร์, โรงเรียนสาธิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, โรงเรียนวัดคณิกาผล ฯลฯ นอกจากนี้ยังได้ทำหน้าที่เป็นผู้ทรงคุณวุฒิตรวจวิทยานิพนธ์และผลงานวิชาการของอาจารย์ที่ขอตำแหน่งวิชาการระดับผู้ช่วยศาสตราจารย์ รองศาสตราจารย์ สาขาวิชาดนตรี และนาฎกรรม, เป็นที่ปรึกษาและคณะกรรมการดำเนินงานโครงการอนุรักษ์และเผยแพร่ดนตรีไทย สำนักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์แห่งชาติ, เป็นคณะบรรณาธิการทำสารานุกรมศัพท์ดนตรีไทย ราชบัณฑิตยสถาน, กรรมการสอบไล่วิชาดนตรี กองส่งเสริม กระทรวงศึกษาธิการ, กรรมการสอบคัดเลือกบรรจุครูเข้ารับราชการเกี่ยวกับวิชาดนตรี, กรรมการจัดทำบทเรียนวิทยุโรงเรียน กองเผยแพร่ กระทรวงศึกษาธิการ, เป็นรองประธานอบรมวิชาชุดครู ของคุรุสภา, เป็นกรรมการประกวดขับร้องงานศิลปหัตถกรรม, เป็นกรรมการสอบวิชาชุดโน้ตสากลและขับร้อง, เป็นกรรมการ อ.ศ.ร. ของคุรุสภา, เป็นหัวหน้าวงดนตรี ศรทอง ไปบรรเลงออกอากาศวิทยุ อ.ส. ในพระที่นั่งอัมพรสถานติดต่อกันหลายปีจนถึง พ.ศ. ๒๕๑๔, ริเริ่มและส่งเสริมการจัดงาน ดนตรีไทยมัธยมศึกษา โดยโรงเรียนบวรนิเวศ เป็นแกนนำ, พ.ศ. ๒๔๘๖ ร่วมก่อตั้งโรงเรียนผกาวลีนาฏดุริยางค์ กับคุณประสิทธิ์ และคุณลัดดา ศิลปบรรเลง น้องชายและน้องสะใภ้, พ.ศ. ๒๕๒๔ ก่อตั้งมูลนิธิหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ในวาระครบรอบร้อยปีเกิดของท่านบิดา และจัดกิจกรรมส่งเสริมดนตรีไทยในนามมูลนิธิฯมากมาย อาทิ จัดประกวดดนตรีไทยเพื่อความมั่นคงของชาติ พ.ศ. ๒๕๒๕๒๕๒๘, โครงการส่งเสริมศิลปะดนตรีไทยเพื่อเยาวชนของชาติในโอกาสเฉลิมฉลองพระชนมายุหกสิบพรรษาของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พ.ศ. ๒๕๓๐, จัดประกวดดนตรีไทยรางวัลศรทองระดับประถมศึกษา และระดับมัธยมศึกษา ผลงานทางการสร้างสรรค์ดนตรี แต่งเพลงให้แก่รายการบทเรียนทางวิทยุโรงเรียนในชุดวิชา ดนตรีนาฎศิลป์ จำนวนมาก ส่วนใหญ่เป็นเรื่องเกี่ยวกับวิชาสังคมศาสตร์ และเรื่องจริยธรรม บทเพลงหลายเพลงบรรจุอยู่ในหลักสูตรขับร้องของกระทรวงศึกษาธิการ เพลงสำหรับเด็กเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลายคือ เพลงช้าง ได้รับยกย่องคัดเลือกเป็นเพลงจากประเทศภาคพื้นเอเซียด้วยเพลงหนึ่ง โดยศูนย์วัฒนธรรมแห่งเอเซียเพื่อสหประชาชาติ (Asian Cultural Centre for Unesco : ACCU) ACCU นอกจากนี้ยังมีเพลงไทยตามแบบฉบับที่ท่านแต่งไว้หลายเพลง เช่น ลาวสองคอน เถา และผลงานด้านการออกแบบเสื้อผ้าเครื่องแต่งกายให้กับละครอิงประวัติศาสตร์ของหลวงวิจิตรวาทการเมื่อครั้งยังปฏิบัติหน้าที่อยู่ที่โรงเรียนนาฎดุริยางค์ กรมศิลปากร จำนวนมาก นอกจากนั้นคุณหญิงชิ้นยังเป็นผู้บรรจุเพลงใส่ทำนองและควบคุมการร้องเพลงของละครหลวงวิจิตรวาทการทุกเรื่อง ได้ขอให้หลวงประดิษฐ์ไพเราะบิดาแต่งเพลงประกอบละคร ทั้งเพลงออกไทย เขมร พม่า มอญ ลาว และจีน ทำให้เกิดเพลงใหม่ ๆ ขึ้นอีกหลายเพลงจากการแสดงละครชุดนั้น งานเขียนด้านวิชาการของคุณหญิงชิ้น ที่รู้จักกันแพร่หลายคือ ศิลปะของการสอนดนตรีและละครซึ่งมีเรื่องความรู้ทั่วไปในการดนตรีไทยของวิเชียร กุลตัณฑ์ รวมอยู่ด้วย ซึ่งต่อมาหนังสือเล่มนี้ใช้อ่านประกอบในโรงเรียนมัธยมแบบประสม จัดพิมพ์โดยโครงการมัธยมแบบประสม พ.ศ. ๒๕๑๕ อีกเล่มหนึ่งคือ คู่มือครูศิลปศึกษาวิชาขับร้อง-ดนตรี ประโยคมัธยมศึกษาตอนต้นของกรมวิชาการ ได้รับการเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทย) พ.ศ. ๒๕๓๐ ถึงแก่กรรมด้วยโรคระบบหายใจล้มเหลว เมื่อวันจันทร์ที่ ๔ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๓๑ ได้มอบดวงตาให้สภากาชาดไทย อุทิศศพให้โรงพยาบาลศิริราช เพื่อการศึกษาทางการแพทย์
3 พฤศจิกายน 2551 09:18 น. - comment id 910055
ขอบคุณค่ะ คุณดอกบัว สบายดีค่ะ ขอบคุณค่ะ คุณล่ะคะ สบายดีนะคะ คูรก็รักษาสุขภาพด้วยเช่นกันค่ะ ขอให้คุณมีแต่ความสุข และมีสุขภาพดีค่ะ
3 พฤศจิกายน 2551 09:20 น. - comment id 910056
3 พฤศจิกายน 2551 10:38 น. - comment id 910072
คุณครูๆ แมวหายเจอหรือยัง จ้างนักสืบไหมครับ ราคาไม่แพง แต่ไร้อันดับนะครับ วันก่อนดินสอผมหาย หาเท่าไหร่ ก็ไม่เจอ หันไปมองกระจก อ้าวเหน็บอยู่ข้างหูนั่นเอง
หาข้อมูลในการเขียนได้ดีครับ เป็นครูสอนดนตรีไทยเหรอครับ ถึงมีความรู้ด้านคนดนตรีไทยขนาดนี้
3 พฤศจิกายน 2551 12:08 น. - comment id 910088
สวัสดีคะน้องทรายคนสวย วันนี้มาอำนวยด้วยยาคู้ ก่อนจะทานอาหารอันเลิศหรู หม่ำยาคู้กับพี่ก่อนแล้วค่อยไป ทานไรยังคะน้องทราย หิวจังเลย งานเยอะค่ะ
3 พฤศจิกายน 2551 14:27 น. - comment id 910101
สวัสดีค่ะ แวะมาเยี่ยมแถมได้รู้จักคุณหญิงชิ้น ศิลปบรรเลงอีกด้วย ขอบคุณมากๆจ้า
3 พฤศจิกายน 2551 15:49 น. - comment id 910119
เก่งจังเลยครับ แต่งชีวประวัติของคนออกมาเป็นกลอนยาวๆได้เนี่ย
3 พฤศจิกายน 2551 15:54 น. - comment id 910121
ขอบคุณค่ะ คุณนักสือบไร้อันดับ ยังหาแมวไม่เจอค่ะ นักสือบคนเก่ง ขอบคุณที่แวะมาฟังเพลงและอ่านประวัติ คุณหญิงชิ้นด้วยกันนะคะ....
3 พฤศจิกายน 2551 15:59 น. - comment id 910126
สวัสดีค่ะพี่แบม แหม ! มาเป็นกลอน เพิ่งรู้ว่าพี่สาวติดยา อิอิ ขอบคุณค่ะพี่ ที่แวะมาฟังเพลงด้วยกันนะคะ งานมากไหมเอ่ย....กินยาแล้วก็ทำงานต่อนะคะ
3 พฤศจิกายน 2551 16:02 น. - comment id 910131
ขอบคุณค่ะ คุณไหมไทย แวะมาเยี่ยมกัน ได้รู้จักคุณหญิงท่านด้วย คุณหญิงและคณะ คงดีใจที่มีคนระลึกถึงคะ ขอให้คุณมีความสุขกับการฟังเพลงไทยนะคะ
3 พฤศจิกายน 2551 16:06 น. - comment id 910133
ขอบคุณค่ะ คุณแมวเหลือง ไม่ได้เก่งหรอกค่ะ แต่ว่าพยายามจะเขียนกลอนเกี่ยวกับ ครูที่ได้รับรางวัลศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง ด้านดนตรีไทย เพื่อระลึกถึงท่านนะคะ ทุกคนที่เข้ามาอ่านจะได้รู้จักบ้าง เนื่องจากท่านเสียชีวิตไปแล้ว หลายคนก็อาจไม่เคยรู้จักมาก่อน ขอบคุณค่ะ ที่แวะมาอ่านและฟังเพลงด้วยกัน...
3 พฤศจิกายน 2551 16:16 น. - comment id 910138
เข้ามาศึกษาชีวประวัติศิลปิน...ครับ
3 พฤศจิกายน 2551 17:04 น. - comment id 910143
ขอบคุณค่ะพี่อรุโณทัย หนูให้พี่ได้เกรดสี่วิชาดนตรีเลยค่ะ...
3 พฤศจิกายน 2551 19:22 น. - comment id 910181
..... ขอเกรดสี่ด้วยได้ไหมคะครูทราย
3 พฤศจิกายน 2551 19:49 น. - comment id 910195
ท่านเป็นบุคคลที่น่าสรรเสริญจริงๆค่ะ
4 พฤศจิกายน 2551 09:06 น. - comment id 910309
เก่งจังเลยคะ พลอยได้รับทราบประวัติบุคคลที่มีคุณค่าทางศิลปะมากมายขอบคูรเจ้าคะ
4 พฤศจิกายน 2551 11:52 น. - comment id 910351
ขอบคุณคุณพิมญดา ที่แวะมาฟังดนตรี ประวัติครูชิ้นนี้ ยินดีมอบตอบแทนคุณ
7 พฤศจิกายน 2553 12:59 น. - comment id 1167041
ชอบท่านมากเลยค่ะ
2 มีนาคม 2555 13:48 น. - comment id 1226896
ชื่นชอบคุณหญิงชิ้น ศิลปบรรเลงมากเลยค่ะ ท่านมีความสามารถมากค่ะ
กลอนอกหัก รักหวานซึ้ง
กลอนอวยพร
กลอนให้กำลังใจ
กลอนให้ข้อคิด
