::อุ้มเจ้ากะเปี๊ยกกระเตง- ต่างเดิน::

ก่อพงษ์ พงษพรชาญวิชช์

น้ำตาของผมและน้องรินอาบแก้ม  เมื่อได้ยินคำถามว่าใครจะเลือกไปกับใคร ระหว่างพ่อกับแม่   นาทีนั้นผมรู้สึกว่าคงไม่มีความขมขื่นใดโหดร้ายเท่านี้อีกแล้ว    พวกเราไม่มีสิทธิ์ที่จะเลือกให้พ่อกับแม่อยู่ด้วยกันหรือครับ  หรือว่าจริง ๆ แล้วความรักที่พ่อกับแม่มีต่อเราน้อยนิดกว่าความเกลียดชังที่มีต่อกัน จนต้องหันหลังแยกทางให้เราเลือกในสิ่งที่เราไม่ต้องการ
   
    พ่อแต่งงานกับแม่แต่ยังต้องอยู่บ้านพ่อตา    ตามีลูกเขยหลายคน   ในบ้านนั้นพ่อเป็นลูกเขยที่จนที่สุด  มาจากครอบครัวชาวนาผิดกับลูกเขยใหญ่และลูกเขยรองที่ทำมาหากินโดยการรับเหมาและค้าขาย  
    ผมโตขึ้นมาท่ามกลางการเหยียดเย้ยหยามหยันด้วยหางตาและถ้อยคำของลุงใหญ่และคนอื่น ๆ แม้ว่าผมจะเป็นหลานที่ตารักมากก็ไม่ใช่สิ่งที่จะชดเชยความเกลียดชังที่คนอื่น ๆ มีต่อผมได้ ทุกคนในบ้านหวาดระแวงผมกลัวผมจะหยิบฉวยเอาข้าวของเงินทองที่พวกเขาบอกว่าผมและพ่อเป็นคนอื่น  ถ้อยคำที่ผมจดจำได้คือถ้ามึงจะไปอยู่กับพ่อก็อย่าได้กลับมาเหยียบบ้านนี้อีก  ตอนนั้นผมงุนงงสงสัยว่าทำไมเขาจึงอยากให้พ่อไปในขณะที่เหมือนอยากให้ผมอยู่  ตอนหลังผมรู้ว่ามันคือข้อต่อรองของผู้ใหญ่เพื่อจะได้เป็นฝ่ายไม่เสียเปรียบ
    เวลาตาไปเที่ยวไหนมักได้ของเล่นชิ้นเล็ก ๆมาฝากผมเสมอ แต่ว่า..  สิ่งของที่ตาซื้อให้ผม หลานของตาคนอื่น ๆ จะมาแย่งเอาคืนหมด หรือไม่ก็ทำให้มันแตกพังแล้วหัวเราะเสียงดังสาใจ ผมไม่อาจโต้ตอบ ผมไม่ชอบการต่อยตี  และที่สำคญผมเป็นแค่คนอาศัยในบ้านนั้น  ผมไม่มีบ้านที่จะอยู่ได้ยืนยืดไหล่เหมือนใครเขา
    พ่อสร้างเรือนหลังใหม่โดยต่อออกมาจากยุ้งข้าวที่บ้านของปู่  ผมเทียวแวะเวียนไปหาพ่อเพราะอยากจะอยู่กับพ่อคุยกับพ่อแต่ผมก็กลัวกลัวคนในบ้านแม่จะเห็น ผมหวาดกลัวต่อภัยจากน้ำเสียงแลสายตาของพวกเขาที่ทำให้ผมรู้สึกราวเป็นสัตว์ที่รอเศษก้างที่เขาโยนให้กิน
      สิ่งที่ทำให้เขาจงเกลียดจงเกลียดชังพ่อและผมถึงขั้นทนกันไม่ได้คือเขากลัวว่าพ่อจะแย่งชิงทรัพย์สินมรดกที่เขาสมควรได้  เขาอาจไม่แสดงต่อผมต่อหน้าตาด้วยสีหน้าหรือคำด่าทอรุนแรงก็เพราะเขาเกรงใจตา   แต่เมื่อถึงวันที่เขาได้ครอบครองทุกสิ่งทุกอย่างตาก็หมดความหมาย  ผมโดนเขาดุด่าที่เอาของกินในบ้านไปให้พ่อ  ผมไม่มีอะไรที่จะสื่อให้พ่อรู้ว่าผมรักนอกจากเศษขนมที่ผมมี   ตาให้ขนมแก่ผมแต่เมื่อผมเอาขนมไปให้พ่อทุกคนในบ้านก็รุมด่าว่าอ้ายขี้คอก พวกคนทุกข์   นั่นเองที่ทำให้ผมตัดสินใจที่จะออกจากบ้านหลังใหญ่ไปอยู่บ้านต่อยุ้งกับพ่อ
   
     ผมไม่รู้ว่าแม่รักพ่อหรือไม่    เพราะทุกถ้อยคำที่คนบ้านใหญ่พูดถึงพ่อในทางไม่ดี  แม่ไม่เคยแก้ต่าง   หลานตาคนอื่นว่าผมว่าเป็นหมาหลายเจ้ากินข้าวหลายเรือน  เพราะผมแอบไปหาพ่อแอบคืนเรือนมาหาแม่  ถ้าตาไม่อยู่ผมไม่กล้าที่จะกลับบ้านหลังใหญ่   วันที่ผมเสียใจที่สุดก็คือวันที่แม่ดุผมว่าไม่รู้จักเวล่ำเวลา เถลไถลไม่อยู่บ้านอยู่ช่อง  ผมเสียใจเพราะผมไม่ได้เถลไถล  ผมไปหาพ่อ  ผมมีความสุขที่จะอยู่บ้านหลังเล็กๆกับพ่อ
     ผมได้อยู่กับพ่ออย่างจริงจังในไม่กี่เดือนต่อมาเมื่อตากับยายเสียลงในเวลาไล่เลี่ยกัน  บ้านหลังใหญ่เปลี่ยนชื่อเจ้าบ้านเป็นคนใหม่  ผมเป็นคนไปชวนแม่มาอยู่ด้วย   แม่ร้องไห้ คล้ายกับนึกอับอายที่ได้ทำบางอย่างไว้กับพ่อ   ผมรู้สึกว่าตัวเองมีความสำคัญในตอนนั้น  ตอนที่ผมขอให้พ่อรับแม่มาอยู่ด้วย   พ่อพูดเพราะมากว่า  ไปรับกระเป๋าเสื้อผ้าของแม่มาเถิด
=========================================
000
    
     แม่ก็อาจเหมือนผม ที่รู้สึกว่าตัวเองเป็นส่วนเกินของบ้านนั้น  แม่จึงจากมันมาง่ายดายกว่าที่ผมคาด   ญาติของแม่แทบจะไม่สนใจตอนที่แม่กับผมหิ้วกระเป๋าเดินจากมา  ผมถามแม่ว่าแม่สบายใจไหม   แม่ไม่พูดแต่พยักหน้าน้อย ๆ 
     ที่บ้านของปู่   พ่อกลับไปใช้ชีวิตแบบปู่  คือปลูกอยู่ปลูกกิน   ช่วงแรก ๆ ในชีวิตการมีครอบครัวของพ่อ ผมคิดว่าพ่อไม่อาจเป็นตัวของตัวเองได้   เพราะพ่อตาและเขยใหญ่เป็นฝ่ายกำหนดให้ทำอย่างนั้นอย่างนี้  เมื่อพ่อมาทำตามแบบของตัวเองผมเห็นพ่อยิ้มอยู่ภายในใจ
     งานบ้านในบ้านต่อยุ้งไม่ยุ่งเหยิง  ส่วนหนึ่งอาจเป็นเพราะเรามีข้าวของน้อย  มีห้องที่ต้องปัดกวาดเช็ดถูน้อย  มีภาระที่ต้องรับใช้คนอื่นน้อยลง  ผมเองได้แบ่งเบาภาระของแม่เต็มที่ไม่ต้องคอยผละไปทำงานที่คนอื่นบอกว่าเร่งด่วนกว่า   เมื่องานบ้านมีน้อยผมก็มีเวลาที่จะทำงานกับพ่อมาก   ผมชอบงานที่ก้าวหน้าของพ่อ
     ผมเห็นพืชผักของพ่อตั้งแต่มันแทงยอดพ้นขึ้นมาจากดินอ่อนนุ่ม มันยิ้มรับแสงและยิ้มให้ผม  ผักในสวนมีหลายอย่างทั้งรสจืดและข้นขม กลิ่นก็มีหลายแบบทั้งฉุนกึกและจางกว่า  ผมไม่ค่อยเห็นมดแมลงกวน  พ่อไม่ใช้ยาฆ่าแมลง พ่อเพียงจัดการมันด้วยมือกับปลูกพืชผักพวกนั้นคละกันจนแมลงมันมึน   ผมแอบยิ้มและมีความสุขที่สุดในวันที่แม่เดินเข้าไปเก็บผักในสวนมาทำกับข้าวให้พวกเรากิน   น้องของผมชอบคะน้าผัดปลาเค็มฝีมือแม่  ส่วนผมชอบต้มจืดมะระฝีมือพ่อ   ความจริงผมแทบเกลียดรสขม  แต่เมื่อพ่อว่าค่อย ๆ กินทีละน้อย  ของขมมักเป็นยาทำให้ชีวิตยืนยาวผ่องใสผมจึงทำใจยอมกินและรู้สึกกับมันดีขึ้น  
    เมื่อผักของพ่อมีมากและหลากหลายขึ้นก็มีคนจากตลาดมาซื้อผักที่บ้านต่อยุ้งของเรา   ตอนหลังพ่อบอกเขาว่าจะเอาไปส่งให้ก็ได้  ผมเลยมีงานหลักอีกอย่างเพิ่มขึ้นมาคือส่งให้เจ้าประจำ    คนทำงานในอำเภอที่มาเช่าบ้านอยู่ใกล้กับบ้านของปู่มีเยอะแยะมากที่อุดหนุนพ่อ เพราะเห็นว่าพ่อมีอัธยาศัยดีกับผักของเรามีความปลอดภัย  ผมได้เห็นแม่ยิ้มอีกครั้งหลังจากที่แม่ไม่ได้ยิ้มมานานมากในวันที่ผมเอาตังค์ค่าผักให้แม่เก็บ
    ผมอดไม่ได้ที่จะมองกลับไปที่บ้านหลังใหญ่  ผมอยากเอาผักไปให้เขากิน  แต่กลัวเขาจะเหยียด   ผมอยากจะบอกว่าผักของผมอวบ ผมก็กลัวเขาจะหยัน  รอยจำภาพหยามเย้ยด้วยหางตามันไม่เคยลบออกไปได้
    แต่ในที่สุดพ่อก็ให้ผมเอาผักไปให้ลุงใหญ่  เลือกคะน้าที่อวบที่สุด   เลือกฟักทองที่สวยที่สุด   เลือกถั่วฝักยาวที่กรอบที่สุด  เลือกมะเขือที่หวานที่สุดใส่ตะกร้าใบใหม่ที่สุดให้แม่พาไป  บ้านนั้นรับ   แต่ไม่ยิ้ม   แต่เท่านั้นผมก็รู้สึกว่าตนเองมีความสุขล้นเหลือ   แม่ก็คงเหมือนกัน   ป้าแอบหยิบของที่ขายอยู่หน้าร้านให้เรา เป็นบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปสองซอง    นั่นก็ทำให้ผมได้คิดถึงคำพูดของพ่อที่ว่าอย่างไรเสียคนในสายเลือดเดียวกันก็มีเยื่อใยต่อกัน
    ที่บ้านต่อยุ้งของพ่อ มีต้นไม้ค่อยโตขึ้นหลายต้น  ส่วนมากเป็นไม้ผลพันธุ์แปลกที่มีคนเอามาฝากพ่อ   ไม้ผลธรรมดาพื้นบ้านก็มี  แต่ที่มีมาก ๆ คือกล้วยที่เรากินเองไม่หวาดไม่ไหว  พืชชนิดนี้เองที่ทำให้แม่ได้รายได้เป็นกอบเป็นกำ   ผู้หญิงจากบ้านหลังใหญ่ที่หม่นหมองซึมเศร้ามาค่อนชีวิต   มายิ้มสดใสได้บ้างก็ตอนที่มาอยู่บ้านหลังเล็ก ๆ ที่ยังไม่เป็นบ้านดี  ผมนึกแล้วก็หัวเราะในความช่างสังเกตของตัวเอง
============================
000
      เมื่อชีวิตมีความสงบสุข ผมก็มีเวลาสังเกตสิ่งรอบตัวที่งามง่ายมากขึ้นแทนที่จะต้องเงี่ยหูฟังว่าเขาจะด่าหรือพูดกระทบกระเทียบอย่างไร   ผมเพิ่งสังเกตเห็นนกตัวเล็ก ๆ ขนาดหัวแม่มือของเด็ก ๆ  ตัวสีดำ ๆ ปีก มีแถบสีแดง ๆ  ส่งเสียงจิ๊บ ๆ  บินมาจับร้านฟักทอง กระโดดไปกระโดดมา   ผมเห็นแล้วว่านกคู่นั้นทำรังน้อย ๆ ไว้ที่กิ่งกระโดงคู่ของต้นทับทิม  ที่เพิ่งสูงท่วมหัวของผม  นอกจากนก ผมยังได้เห็นผึ้ง ทั้งผึ้งหลวงและผึ้งมิ้ม  บินมากินน้ำหวานและเคล้าเกษรดอกไม้  แต่ก่อนผมไม่ได้ยินเสียงผึ้ง  คงเป็นเพราะหูผมคอยแต่จะฟังว่าเขาด่าหรือนินทาอะไร  เสียงผึ้งนั้นเพราะ เหมือนตาปะขาวเป็นหมู่สวดมนต์อยู่งึม ๆ  และนานแล้วที่ผมไม่ได้ยินพ่อเป่าขลุ่ย  วันนี้ได้เห็นและได้ยินเพลงลูกทุ่งจากขลุ่ยของพ่อกับได้เห็นแววตาชื่นชมที่ผมไม่เคยคิดว่าจะได้เห็นจากดวงตาของแม่    สิ่งที่ผมได้เห็นวันนี้   แหม..ทำให้ผมมีความสุขมากแท้
      ไม่นานเลย ขณะที่บ้านของเราเงียบลงอย่างกับวัด  บ้านหลังใหญ่กลับมีเสียงเอะอะโวยวายดังขึ้นดังขึ้นแทน  เจ้าบ้านคนใหม่คงเมามาย  เสียงตะคอกขู่จึงดังยิ่งกว่าดังเหมือนเสือคำราม   มือที่เงื้อง่าออกท่าจะตบตีไม่ต่างจากอุ้งเท้าสัตว์ที่เตรียมตะปบสัตว์อ่อนแอกว่า  เขามีเรื่องอะไรต้องทะเลาะกันอยู่หรือครับ  ใคร ๆ ในหมู่บ้านก็รู้ว่าเรือนหลังใหญ่นั้นมีอะไรทุกอย่าง  สมบูรณ์พร้อม   คุณคงไม่เชื่อเด็กอย่างผมดอกครับ  ถ้าผมจะพูดว่า  บ้านนั้นขาดความรัก
    ทะเลสงบเพราะพายุไม่ปรากฏตัว   ครั้นเมื่อฟ้าคลั่ง  ทะเลก็ประดังคลื่น  บ้านใหญ่เกิดเรื่องระหองระแหงมีปากเสียงเพราะป้ารู้ว่าบ้านเล็กบ้านน้อยที่บัดนี้กำลังท้องอ้างความเป็นเมียอีกคนอยู่ด้วย   ความหึงหวงได้ทำให้ความเงียบดังทะเลเรียบกลายเป็นคลื่นทะเลใหญ่ที่กำลังโถมเข้าใส่กองทรายปากอ่าว  เด็ก ๆ บ้านนั้นร้องไห้กระจองอแงเมื่อเห็นพ่อแม่ของเขาทะเลาะกัน  ถ้าตากับยายอยู่คงได้เป็นคนห้ามทัพ   แต่นี่คนตัวใหญ่เสียงดังที่สุดในบ้าน  ไม่เป็นที่ไว้วางใจของใครต่อใครเสียแล้ว  ใครจะห้ามสงครามในครอบครัวนี้ได้หรือครับ  นอกจากพวกเขาจะห้ามใจตัวเอง   ผมไม่อยากเล่าต่อ  เพราะมันไม่ต่างจากหนังที่ฉายทางทีวี
    ผมได้เห็นน้ำตาของลูก ๆ ของลุงรินอาบแก้ม เมื่อเห็นพ่อแม่ของตนตีและด่ากัน     พวกเขามีสิทธิ์ที่จะเลือกให้พ่อกับแม่อยู่ด้วยกันไหมครับ   บางทีความรักที่พ่อกับแม่มีต่อกันอาจะน้อยกว่าความเกลียดชังที่กำลังเพิ่มขึ้นเมื่อรู้เต็มอกว่าอีกคนหนึ่งกำลังโกหกและนอกใจ   ก่อนการแยกทางจะเริ่มต้นขึ้น  ผมได้ยนเสียงพวกเขาเถียงแบ่งสมบัติและแบ่งลูกกัน
     เสียงร้องไห้ยังดังระงม
     ผมก็ได้แต่คาดหวังว่าพวกเขาจะกลับคืนหากัน
     ด้วยความรัก