การอยู่ในโลกการดำรงชีวิตคงหมายถึงศิลปะอย่างหนึ่งในการดำรงชีวิตเพราะชีวิตย่อมมีทั้งด้านมืด ด้านสว่าง มุมแคบ และมุมกว้างคงเปรียบเหมือนกับดวงจิตในร่างกายเราที่มีทั้งสองด้านอยู่ในร่างเดียวคือด้านดีและด้านชั่ว อยู่ที่ตัวเราว่าจะถูกด้านไหนครอบงำ การเกิดเป็นคนเป็นเรื่องง่ายแต่ใช้ชีวิตให้ถูกต้องตามครรลองตามหลักธรรมย่อมมีอุปสรรคมาทดสอบเป็นระยะๆอยู่ที่เราจะตั้งสติและเตรียมตัวรับมือกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นอย่างไร สมมุติว่า เราคิดว่าคนๆนี้ทำไม่ดีกับเราแล้วทำไมเราต้องทำดีด้วยเขาดีมาเราถึงจะดีไปเขาร้ายมาเราต้องร้ายตอบไปอีกสองเท่าถึงจะถูกต้องหลายคนคิดแบบนี้ ที่นี้ ดวงจิตเราก็จะร้อนรุ่ม เจ้าคิดเจ้าแค้น เหมือนมีกองไฟกองใหญ่ คอยแผดเผาดวงจิต และอีกเช่นกัน ถ้าเราคิดวนเวียนอยู่แต่เรื่องเราว่า เราเกิดมาไม่เคยทำอะไรผิดแต่ทำไมเจอแต่เรื่องเลวร้ายเราก็จะอยู่ในอารมณ์ น้อยใจ เศร้าโศกไม่หยุดหย่อนและไม่ยอมรับโลกและยอมรับชะตาชีวิตคิดและทุกข์กับมัน บางครั้งเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับใครสักคนบางทีหาเหตุผลในชีวิตปัจจุบันไม่ได้จึงเป็นวิบากกรรมและกรรมเก่าเรา ต้องตั้งสติให้ดี เตรียมรับมือกับมันให้ดี ความพ่ายแพ้ก็คงทักทายเราได้เพียงชั่วคราว แต่ถ้า สิ่งไม่ดีวนเวียนตามให้ทุกข์ไม่หยุดหย่อนก็ต้องตั้งสติแก้เรียงลำดับสำคัญก่อนหลัง แล้วค่อยๆแก้ไปทีละเรื่อง ในเรื่องของกรรมเวรบางคนบอกว่าไม่เห็น ไม่รู้จัก ไม่มีตัวตนเกิดมาเป็นคนทั้งทีขอให้ชีวิตให้มีความสุขก็พอแล้วไม่ได้ทำร้ายใคร แต่สิ่งบางสิ่งเรื่องบางเรื่อง อาจคุกคามทำลายความรู้สึก ทำลายสุขภาพหรือทำลายสิ่งอื่นโดยเราไม่ระวังและคำนึงถึง ในส่วนที่เจอ เรื่องไม่ดีต่าง กัน ถ้าเราคิดว่า ดีเหมือนกันที่เรื่องเหล่านี้เกิดขึ้นกับเรา เพื่อให้เราเรียนรู้และรู้จักใช้สติพิจารณาแก้ไขเกิดขึ้นไวหน่อย เราก็ตั้งรับได้ทันเวลาหน่อย แต่ถ้าเราให้อำนาจ ความโมโห ความแค้น ความน้อยเนื้อต่ำใจ มาครอบงำและคิดวนเวียนซ้ำแล้วซ้ำเรา เหมือนเราไปตามใจมัน คิดวนเวียนไปมาอยู่ตรงนั้น ความตามใจก็ได้ใจตามทำร้ายเราไม่หยุดหย่อน การแก้ปัญหาหรืออุปสรรคอย่างมีขั้นตอนในสิ่งที่ตัวเองกระทำมาคงบอกได้เพียงบางอย่างดังนี้ 1. ถ้าเราทุกข์มากๆเหมือนจะทนไม่ไหว รู้สึกอับอาย พ่ายแพ้ต่อโชคชะตา ปิดประตูห้องนอนร้องไห้ออกมาดังๆให้สุดเสียงร้องให้พอแล้วพอรู้สึกโล่งขึ้น ให้ไปยืนกระจก ยิ้มกับตัวเอง คิดว่าดีเหมือนกันไม่ต้องไปเปลืองเงินซื้อน้ำตาล้างตาดวงตาสวยใจแจ๋วแจ่มเป็นประกาย 2. ถ้ายังไม่หาย หา ที่สงบสงัดร่มเย็น สักแห่ง เจริญสมาธิ เจริญสติพอให้ ใจสงบสักสิบนาทีก็ได้ ถ้าสงบได้แล้วเราต้องหันหาเข้าหาปัญหาอย่าหนีค่อยๆลำดับพิจารณาเรื่องไหนสำคัญ 3. ถ้าหาไม่พบและยังมึนงงเรียงเรื่องไม่ได้ก็ใช้ปากกาเขียนลงไปกระดาษเท่าที่จำได้หรือระบายความทุกข์เราลงไป 4. ถ้ารู้แล้วแก้ไม่ได้ก็ปรึกษาผู้รู้ หรือ หนังสือธรรมมะ จะให้ข้อคิดดีๆกับเราหลายอย่าง แต่ถ้าเราไม่ชอบอ่าน ดูละคร หรือภาพยนตร์ เราต้องรู้จักสังเกตและจดจำเพราะหลายเรื่องให้ข้อคิดและแฝงปรัชญาในการใช้ชีวิตได้ดีทีเดียว 5. การอ่านหนังสือดีๆไม่จำเป็นต้องราคาแพงหรือหนาไปเสมอไป อยู่ที่เราอ่านแล้วเรา ได้อะไรและนำมาประยุกต์ใช้กับชีวิต 6. ถ้าทราบวิธีแก้ไขต้องลงมือทันที อย่ามัวกลัว สิ่งนั้นสิ่งนี้เพราะถ้าเราได้แต่คิด ไม่ลงมือกระทำก็จะทุกข์ ซ้ำซากอยู่ตรงนั้น ในปัญหาของแต่ละคนย่อมแตกต่างกันไปเช่น เจอสามีเจ้าชู้ถ้าเรารักเขามากกว่าเราก็จะทุกข์เพราะเขา เหนือสิ่งอื่นใดเราต้องรักตัวเองก่อน ถ้าทนไม่ได้ก็ยกให้เค้าไปคิดว่า หมดเวรกรรมฉันสักที(คิดและเขียนเล่นสนุกๆในข้อนี้) กลัวตัวเองตายไปลูกเมียจะลำบาก คิดไปเองก่อนยังไม่ตายเลยไม่รู้อันนี้ต้องลองตายดูเองให้คนอื่น จุดธูปบอกว่าลูกเมียอยู่ยังไง กังวลมันทุกอย่าง กลัวคนไม่รัก กลัวหัวหน้าไม่ชอบ กลัวเสียหน้า กลัวโน้นกลัวนี้คิดและกลัวอยู่คนเดียวคนอื่นไม่ไปรับรู้อะไรด้วยวิตกจริตคิดคนเดียวคงใกล้โรคประสาท เรียกแบบง่ายใกล้บ้า ที่ยกตัวอย่างมาทั้งหมด เพื่อเปลี่ยนอารมณ์คนอ่านบ้างผู้เขียนเองก็ตกอยู่ในอารมณ์กลัว กลัวจะเบื่อในการอ่านเสียก่อน เรื่องต่างๆคิดให้ง่ายก็จะง่ายสำหรับเรา ในการ ยึดติดกับความคิดยึดมั่นถือมั่นทำให้คิดได้ว่านี่เอง ต้นเหตุแห่งความทุกข์เป็น อุปสรรคของความสุข อยากจะฝากข้อคิดสั้นเอาไว้ให้เก็บไปคิดกัน ชีวิตที่ไม่เคยมีปัญหาคือชีวิตที่อ่อนแอ ชีวิตที่มีปัญหาคือชีวิตที่แข็งแกร่ง ปัญหาชีวิตคิดให้มีประโยชน์เพราะเราได้ฝึกแก้ปัญหาและมีชีวิตที่แข็งแกร่ง มีคนๆหนึ่งรักเรามากตามใจเรามากเราต้องระวังนั่นคือตัวเอง รวยก็ตาย จนก็ตาย-ถามตัวเองรึยังว่าก่อนตายทำดีอะไรไว้บ้าง ฆ่าคนทำร้ายคนเป็นเรื่องง่ายให้อภัยคนเป็นเรื่องยากแต่นั่นคือบุญที่ยิ่งใหญ่ ธรรมชาติยังเปลี่ยนแปลงไปตามธรรมชาติแต่คนบางคนไม่ยอมเปลี่ยนแปลงไม่ยอมรับความเปลี่ยนแปลงยึดติดจึงทุกข์ อิจฉา พยาบาท โกรธ เกลียด เขา เราทุกข์ให้อภัยเขาเราสุข รวย เด่น ดัง เป็นทุกข์ ไม่รวย เด่น ดัง เป็นสุข อยู่ที่เราเลือกว่าต้องการสิ่งไหน ถูกคนนินทาว่าร้ายคิดว่า ดีเหมือนกันเราคงเป็นสำคัญที่เขาสนใจ การทำดี การทำชั่ว ถ้าเราทำจนเป็นนิสัย ย่อมง่ายในการกระทำ มีศัตรู ญาติ เพื่อน คนรักทำเรื่องไมดีให้เราเสียใจ แต่สิ่งเหล่านี้จะหายไปถ้าให้อภัยเขาแทน เข้าใจลูกน้อง นับว่ายาก เข้าใจเจ้านายนับกว่ายากยิ่งกว่าแต่เข้าใจยากที่สุดคือ การเข้าใจตนเอง ชีวิตเหมือนของที่เรายืมเขามาใช้คือธรรมชาติ เมื่อยืมแล้วต้องทำให้เป็นประโยชน์อย่าทำลายให้เสียหาย ต้องพัฒนาเขาให้ดีสุดท้ายเราต้องคืนเจ้าของคือธรรมชาติหมายถึงความตาย มีสิ่งสวยงามประดับกายอย่าลืมมีธรรมะประดับใจ ชัยชนะที่ยิ่งใหญ่ คือ การชนะใจตัวเอง (พระธรรมราชานุวัตร เจ้าอาวาสวัดพระแก้ว ในการเจริญภาวนา สมาธิ วัดพระแก้ว เชียงราย ปี ใหม่) หิวหรืออิ่ม ยิ้มได้ ไม่แตกต่าง ทุกข์หรือสุข ปนบ้าง ต่างตรงไหน ยึดหรือวาง แล้วเรา ได้อะไร ฝากคำถาม ความนัย ให้คิดเอง กระต่ายใต้เงาจันทร์