.. แผ่นดินนี้ ไฉนห้าม..สีแดง..

กิ่งโศก

เป็นเรื่องที่ กิ่งโศก ไปพบในสถานที่ หนึ่งระบุพื้นที่ ที่สีแดง เข้าไม่ได้
 
เพราะอะไร จึงมีการห้ามแบบนี้?
 
อันที่จริงเขาห้ามกันมาตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๑๐๓- ๒๑๐๖ แล้ว
กิ่งโศก เขียนเรื่องนี้ เมื่อ คราวไปเยือนเมืองๆหนึ่ง หรือจะ เรียกว่าอำเภอ ๆ หนึ่งก็แล้วกัน นั่น คือ ด่านซ้าย ( ด่านขวา ไม่รู้อยู่ไหน ใครทราบบอกด้วย)
 
เอ่ยถึงเมืองเลย หรือจังหวัดเลย แล้ว เราจะนึกถึงภูกระดึง  ภูเรือ และเชียงคาน เพราะเป็นสถานที่ ท่องเที่ยวที่ผู้คนมักจะเดินทางไปกันอยู่เนือง ๆ 
ช่วงวันหยุดที่ผ่านมา ( หยุดเองโดย ลางาน) 55 เพราะคุณพ่อไม่สบายเลยไปเยี่ยมท่าน และถือโอกาส ไปไหว้พระ ไหว้สิ่งศักดิ์
กิ่งโศก ได้เดินทางไปที่ อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย  ไปไหว้พระธาตุศรีสองรัก ที่ถือว่าเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่คนละแวกนั้น นับถือ ไปบนบาน และไปแก้บนกัน
สีแดง..มาเกี่ยวอะไรด้วย

สีแดงที่เกี่ยวข้อง กับ วัดพระธาตุศรีสองรักนี้ครับ
เนื่องจากถือเป็นประเพณีธรรมเนียมปฎิบัติมาแต่โบราณ ว่า ห้าม ใส่เสื้อผ้า เครื่องประดับเป็นสีแดง เข้าไปไหว้พระธาตุศรีสองรัก
เนื่องมาจาก ประวัติการสร้างพระธาตุศรีสองรัก ที่บันทึกในศิลา เป็นอักษรธรรมอีสาน (หลักที่๒ ส่วนหลักที่ ๑ ไปอยู่ที่ประเทศลาว จึงมีการสร้างหลักจารึกศิลาอีกอัน)
  กล่าวว่า ถูกสร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ์ กษัตริย์กรุงศรีอยุธยา และพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช กษัตริย์สัตนาคนหุต (เวียงจันทน์) เนื่องจากขณะที่กษัตริย์ทั้งครองราชสมบัติ ตรงกับสมัยที่พม่าเรืองอำนาจ และมีการรุกรานดินแดนต่าง ๆ เพื่อขยายอำนาจ สมเด็จพระมหาจักรพรรและพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช จึงเห็นตรงกันที่จะรวมกำลังเป็นพันธมิตร เพื่อต่อสู้กับพม่า จึงทรงกระทำสัตยาธิษฐานว่าจะไม่ล่วงล้ำดินแดนของกันและกัน และเพื่อเป็นที่ระลึกในการทำไมตรีต่อกัน จึงได้ทรงร่วมกันสร้างเจดีย์ขึ้นเป็นสักขีพยาน ณ กึ่งกลางระหว่างแม่น้ำน่านและแม่น้ำโขง ซึ่งเป็นรอยต่อของทั้งสองอาณาจักร โดยการสร้างเจดีย์ขึ้นและให้ใช้ชื่อว่า พระธาตุศรีสองรัก

     
 คนที่จะเข้าไปสักการะองค์พระธาตุได้ จะต้องห้ามใส่เสื้อผ้า สีแดง หรือถือสิ่งของที่มีสีแดงเข้าไปบริเวณองค์พระธาตุ ด้วยเหตุผลที่ว่า...
พระธาตุศรีสองรัก เป็นพระธาตุที่สร้างขึ้นเพื่อเป็นสักขีพยานในความรักใคร่ระหว่างสยามประเทศ และประเทศลาว มาตั้งแต่สมัยโบราณ ทั้งนี้ สีแดง อาจเปรียบได้กับ เลือด ที่เป็นผลของการทำสงคราม ดังนั้น คนโบราณจึงมีการห้ามไม่ให้ผู้ที่สวมเสื้อผ้าสีแดง เข้าไปบริเวณองค์พระธาตุ จนเป็นธรรมเนียมปฏิบัติสืบมาจนถึงปัจจุบัน
  นี่แหละคือเหตุผล ของการห้าม สีแดง เข้าไปในวัดพระธาตุศรีสองรัก
 
วัดนี้ไม่มีพระสงฆ์ ดูแล แต่ กลับมี   พ่อกวน  เป็นผู้นำในการประกอบพิธีสักการะ นอกจากมีพ่อกวน จะมี ตำแหน่ง ของผู้นำทางาสนพิธี เช่น นางเทียม  นางแต่ง   ขุน แสน หมื่นและอีกหลายๆ ตำแหน่ง ที่คล้ายเป็นตำแหน่งในสมัยล้นช้าง ของอาณาจักรล้านช้างพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช..โดยเป็นร่างทรง ของกษัตริย์ และเหล่าเจ้าเมืองต่างๆ ..คงต้องไปหาอ่านเอาเองนะครับ อิอิ  กิ่งโศก ไปซื้อประวัติที่วัดพระธาตุเล่มละ 40 บาท ยังอ่านไม่จบหุหุ
    ด่านซ้ายที่ ทางการได้แทรกพิธีกรรมนี้ คือ ผีตาโขน ที่ทุกๆท่านจะทราบกันดี ประวัติผีตาโขน คงมาจาก ตำนานของพุทธชาดก
   พิธีกรรมเหล่านี้ ถือเป็นความ ผูกพันธุ์ โดยความเชื่อ ที่มีมาอย่างแน่นแฟ้นกับท้องถิ่น ศาสนาพุทธ กับความเชื่อ ผี นับถือผี ยังคงมีมาควบคู่คนไทยมายาวนานแล้ว
อ้อ ที่ต่างกับถิ่นอื่นของที่นี่  คือ ภาษาพูด คือ ไม่ใช่อีสาน หรือเหนือ แต่คล้ายภาษาลาว เวียงจันทร์ มากกว่า ซึ่งมีเป็นกลุ่มกระจาย ไปตามเขตติดต่อ เช่นหล่มเก่า หล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์  ที่อำเภอ นครไทย จังหวัดพิษณุโลก (เฉพาะ ฝั่งติดกับอำเภอด่านซ้าย) ถือว่าเป็นอัตลักณ์ ของคนพื้นถิ่นย่านนี้
 เช่นคำแก้บะ........แก้บน
 สำเนียง สูงๆต่ำ เนิบ ฟังดูมีเสน่ห์ยิ่งแล้วครับ
มาดูการบนบาน  หรือ การบะ หรือแก้บน (แก้บะ)
  ลูกหลานผู้นับถือองค์พระธาตุจะพากัน ไปบน โดยไปที่ตัวพระธาตุ จะมีเจ้าหน้าที่ลุงท่านหนึ่ง จะพากล่าว อธิฐาน อะไรก็ว่าไป   แล้วทุกๆ  เดือน๖ จะต้องกลับมาแก้บน
 
การแก้บน  ให้ทำต้นผึ้ง ( ภาษาที่นั่น เรียกต้นเพิ่ง)  ดังรูป จะทำไปเอง หรือ ไปซื้อเอาแถวนั้นก็ได้
 
แล้วไปหาเจ้าหน้าที่ เขาจะกล่าวนำ มีค่าแก้บนโดยใส่ไว้ให้กับผู้ทำพิธี
ใครที่นับถือจะนับถือกันมาก เพราะ องค์พระธาตุคือ ตัวแทน  แห่งสัจจะ  หลายคนจึงไปสาบานกันที่นั่น
นอกจากนี้ คือคุณความดี เพราะการนับถือองค์พระธาตุ คือการสร้างคุณความดี นั่นเอง 
อีกอย่าง..นอกการเช่าองค์พระธาตุไปบูชา  สิ่งที่คนแถวนั้น ที่ทำกัน คือ ดินพระธาตุ ที่นำไปบูชา ซึ่งจะสร้างความเชื่อมั่น ว่าพระธาตจะคุ้มครอง ภัยต่างๆได้  แต่หาก ทำผิด ไปอยู่ในศีลในธรรมดินพระธาตุ จะไม่อยู่กับตัวจะหายไปโดยไม่รู้สาเหตุ  หรือไม่ก็ ตัวเอง ญาติ จะเจ็บไข้ได้ป่วย  ต่อเมื่อนำดินธาติมาคืนและขอขมา นั่นแหละจึงจะหาย..วันที่กิ่งโศก ไป ยังเจอ ดินพระธาตุ เห็นมีวางอยู่ริมฐาน พระธาตุอยู่หลายอันแสดงว่า คงมีผู้มาคืน
 

ความเชื่อเกี่ยวกับพิธีกรรม สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ผี เจ้าป่า เทวดา มีควบคู่กับคนไทย ที่ถือพุทธศาสนา มานานแล้ว  แทบจะแยก ไม่ออกันเลย
 
เอาละลองมาฟังเพลงที่เกี่ยวกับ เมืองด่านซ้าย ดูนะครับ  กิ่งโศก หาในเวป  เจอ เพลงสุดทางที่ด่านซ้าย
เป็นเพลงบ่งบอกถึงชีวิตรั้วของชาติ ..ที่ต้องควรป้องกันอธิปไตยของประเทศ  เพื่อคนที่อยู่แนวหลัง..
เนื้อร้อง ดู เศร้าสร้อย กินใจดีครับ  มาฟังเพลงนี้กันนะครับ
 

เพลง สุดทางที่ด่านซ้าย
ขับร้อง  สายัณ สัญญา
ผมอยู่ชายแดน
มันแสน เดียวดาย อําเภอด่านซ้าย
ไกลลิบ สุดตา มองไปทางไหน ใจเศร้า
เห็นแต่ภูเขาขอบฟ้า เสียงนกกากู่ร้องก้องไพร
ผมเผ้าหนวดเครายาวคลุ้มรุงรัง ขี้เกลือขึ้นหลัง
เหม็นเหลือ เหงื่อไคล ไม่เคยอาบน้ำ เดือนกว่า
ร้อนแดดหนาวฟ้า ทนไหว เพื่อให้ชาติไทย งดงาม
ด่านซ้ายชายแดนแม้นเมืองหน้าด่าน ตํารวจทหาร
พลีชีพป้องแดนสยาม ท่านกินไข่ดาวหมูแฮม
ผมกินข้าวแห้งแช่น้ำ นั่งเวรอยู่ยาม มันหนาว
เสียงก้องลูกปืน แทนเสียง
ดั่งมีภูต ผี มาร้องเพลงยาว อยู่เวรโคนไม้ ใกล้สว่าง
หนาวหยดน้ำค้าง ใจหนาว อยากดมแก้มสาว สักที
ด่านซ้ายชายแดนแม้นเมืองหน้าด่าน
ตํารวจทหาร พลีชีพป้องแดนสยาม
ท่านกินไข่ดาวหมูแฮม ผมกินข้าวแห้งแช่น้ำ
นั่งเวรอยู่ยาม มันหนาว เสียงก้องลูกปืน
แทนเสียง ดั่งมีภูต ผี มาร้องเพลงยาว
อยู่เวรโคนไม้ ใกล้สว่าง หนาวหยดน้ำค้าง ใจหนาว
อยากดมแก้มสาว สักที
 
อ่านตามเนื้อ น่าเห็นใจสำหรับคนที่อยู่ชายแดน จริงๆ เพราะช่วงนั้น ผู้ก่อการร้าย คอมมิวนิสต์ รบพุงกับทหารหาญ อยู่ตลอดตามแนวตะเข็บชายแดน 
ทหารปกป้องแผ่นดิน ป้องชาติ ป้ององค์ราชัน
เราแนวหลัง นอกจากส่งกำลังใจ ให้แล้ว เราควร มาทำตามที่วิถี คนแนวหลังกระทำได้เถอะ 
ในการปกป้องแผ่นดิน 
ปกป้องชิต
ปกป้ององค์ราชัน  เช่านเหล่า ทหารเหล่านั้น
 
                       ความดี....ควรสร้าง
 
 
๏ สองหมายสองมั่นหมั้น.......สัจจา
สองผูกสายศรัทธา...............พี่น้อง
สองรักสักขีสา-....................บานบอก
สองร่วมสานเกี่ยวข้อง.........สืบเชื้อผูกเสา ๚ะ
 

 
๏ เฉกเราอย่าเหยียบล้าง.....รานดิน แม่เฮย
ล่วงผ่านกระแสสินธุ์.............ชะล้าง
กลับเผาพลิกไฟกิน.............เกรียมด่าว
กิเลสหลงโก่งก้าง................กัดเนื้อกินสา ๚ะ
 

 
๏ ธรรมาผลิเบ่งด้วย......เจริญ  ธรรมแฮ
บุญส่งยิ่งสรรเสริญ........บ่มเชื้อ
ไสวสว่างเพลิน.............ยามพิศ
วิจิตรแจ้งอะเคื้อ...........สุกสร้างมิสม ๚ะ
 

 ๏ บ่มดีลบบาปล้าง.........รอยสูญ ได้ฤๅ
กรรมเก่าเร้ายิ่งพูน.......พอกได้
ความใหม่หากคูณ..........ข้อเพิ่ม
กี่ชาติปาดล้างไล้............ลบข้อต่อยาว ๚ะ
 

 
๏ มโนเมานั่นแม้น.........สุขตัว
ยังเบียดเสียดพ้นหัว.......ฮึกห้อ
เพียงตนบ่นึกมัว.............มั่วหนัก
บอกบ่นก่นกล่าวล้อ.........บาปซ้ำกรรมไฉน ๚ะ