30 พฤศจิกายน 2547 13:35 น.
แก้วประเสริฐ
สีลวิสุทฺธิ ๑
(ขยายความ วิสุทฺธิสังคหะ ๗)
ดูกรผู้ใฝ่ธรรมประจำจิต
ที่สถิตดวงธรรมงามแจ่มใส
เพริศพริ้งแพร้วแนวน้อมกล่อมหทัย
เฉิดไฉไลดุจสุริยันจันทร์ดารา
บทต่อไปใคร่จะกล่าวเล่าถึงศีล
โน้มนำจินต์มาเล่าเฝ้ากังขา
ว่าท่านรู้หรือไม่ในเจตนา
ที่เขาว่าศีลนั้นเป็นอย่างไร
ในสามัญกล่าวไว้นิจศีลเป็นวิสุทฺธิ
ครั้นดำริห์ผลิรวบรัดจักสงสัย
ความเป็นมานิจศีลคืออะไร
ขอแถลงไว้เพื่อได้ไม่ต้องทวน
คำว่า นิจ แปลความสม่ำเสมอ
ย่อมเข้าเสนอเสมอไปไม่ต้องหวน
ศีลนั้นหรือคือสิ่งเข้ามาชวน
ประกอบล้วนรวมไว้เป็นนิจศีล
ศีลคือข้อบัญญัติกำหนดทางปฏิบัติ
เข้าเร่งรัดกายวาจาดุจน้ำค้างริน
บริสุทธิ์สิ้นมลทินเป็นอาจินต์
ไม่โบยบินหนีห่างร้างแก่ใจ
นิจศีลชื่อว่าสีลวิสุทฺธิที่บริสุทธิ์วิเศษ
ด้วยเพราะเหตุสม่ำเสมอไม่หลงใหล
ทุกขณะวินาทีมีค่านำพาไป
ล้วนไฉไลกายวาจาใจให้สะอาดบริสุทธิ์
อุปมาดั่งดุจเพชรที่ได้เจียรนัยแล้ว
ย่อมเพริศแพร้วผ่องพรรณอันวิมุติ
เจิดจรัสวาวแววคุณค่าหาที่สุด
เปรียบประดุจแสงธรรมนำมาตรอง
นิจศีลแยกบัวไว้ได้สี่อย่าง
เป็นแนวทางแห่งธรรมล้ำสนอง
คฤหัสถ์มีห้าข้อเข้าครอบครอง
อุบาสกบาสิกาปองอุโบสถศีลเบ็ดเสร็จ
ส่วนสามเณรนั้นมั่นคงในศีลสิบ
พระภิกษุริบรวบรวมไว้ได้สองร้อยยี่สิบเจ็ด
สม่ำเสมอค้นหาแหล่งแห่งความเท็จ
ที่แฝงเล็ดลอดสอดแทรกมิสิ้นสุด
หากปฏิบัติได้สม่ำเสมอมิขาดวิ่น
ก็จะสิ้นทุศีลนำสู่ธรรมขั้นสูงสุด
มีฌานมรรคผลกุศลผลธรรมนำรุด
เป็นเหตุฉุดกายวาจาใจให้หมดจด
จึงชื่อว่านิจศีลเป็นธรรมวิสุทฺธิ
แรกแย้มผุดกลิ่นหอมดอกไม้สด
แต่ยากยิ่งสิ่งเหล่านี้ที่มักคด
มันเลี้ยวลดหมดสิ้นแห่งความดี
พรรณนาเรื่องศีลไว้ได้เท่านี้
ด้วยเหตุที่หมดภูมิอันเป็นศรี
ขอเชิญผู้รู้ทั้งหลายมาช่วยที
เสริมบทกวีแนวทางสร้างคุณธรรม.
๙๙๙ แก้วประเสริฐ. ๙๙๙
29 พฤศจิกายน 2547 12:41 น.
แก้วประเสริฐ
วิสุทฺธิที่แสนวิเศษบริสุทธิ์
ดูกรท่านผู้มีปัญญาอันปรากฏ
ขอเอ่ยพจนอักษราภาษาศิลป์
เรื่องวิสุทธิผุดผาดประหลาดจินต์
อันทรัพย์สินทางบาลีที่ปรารภ
ขอยอกรอัญชุลีเหนือเศียรเกล้า
เพื่อโน้มน้าวเอาปัญญาที่ประสบ
บูรพาคณาจารย์พลันสมทบ
ให้ค้นพบจบแถลงแห่งถ้อยความ
คำวิสุทธิวิปัสสนากัมมัฏฐานนี้
เป็นเรื่องวิสุทฺธิที่แยกสองมิใช่สาม
หมายถึงบริสุทธิ์จากกิเลสทุกเขตคาม
แยกเป็นนามตามคำวิและสุทฺธิ
วิแปลความวิเศษอเนกเฉกฉวี
สุทฺธินี้คือความบริสุทธิ์ดุจแย้มผลิ
เหมือนกลิ่นหอมไม้ดอกให้มีสติ
เพื่อดำริห์ผิดชั่วมิมั่วตรอง
หมายถึงบริสุทธิ์จากกิเลสเป็นพิเศษ
อันเป็นเหตุเจตนาเข้ามาสนอง
ข้ามพ้นล่วงห่วงมารที่ครอบครอง
เป็นครรลองผองพบสบแห่งศีล
วิเสเสน สุชฺฌนํพลังวิสุทฺธิ
วิ ปุพฺพ สุทฺธ ธาตุ มิขาดเป็นนิจสิน
ความหมายสิ่งบริสุทธิ์หลุดกิเลสสิ้น
อารมณ์จินต์ผันหวนล้วนโลกา
ทั้งแสดงวจนัตถะนัยหนึ่งว่า
วิสุชฺฌตีติ พา กตฺตุสาธนพาวิสุทธิสุดหา
ธรรมใดบริสุทธิพิเศษเหตุวิสุทธิเข้ามา
ย่อมเรียกว่าวิสุทธิดุจน้ำใสสะอาด
วิโสเธตีติวิสุทฺธิ กตฺตุสาธนเกิดมีขึ้น
ย่อมระรื่นในธรรมนำชาญฉลาด
ชำระกายวาจาใจบริสุทธิ์มิแคล้วคลาด
พิเศษประหลาดวาดวางดั่งแสงโคม
วิสุชฺฌติวิสุทฺธิกรณสาธนบริสุทธิ์ดุจดังธรรมชาติ
ใสสะอาดกายวาจาใจดั่งแสงโสม
สว่างไสวคล้ายจันทรามาประโลม
เรียกโพยมธรรมชาติวิสุทธิผุดแห่งกาล
วิสุชฺฌนํ วิสุทฺธิ ภาวสาธน บริสุทธิ์จนเป็นพิเศษ
ความวิเศษเกิดขึ้นจนบริสุทธิ์ผุดสมาน
บริสุทธิ์ในบริสุทธิ์พิเศษไว้ในอนันต์วาร
ภาวการหมั่นสร้างทางอารมณ์
บริสุทธิ์อีกหลายอย่างในโลกนี้
อุปมาสาวที่บริสุทธิ์สิ่งของต้องเหมาะสม
เป็นสมบัติปราศมลทินสิ้นชั่วเชยชม
สิ่งสะสมนี้หาใช่วิสุทธิ์บริสุทธิ์คุณพิเศษ
เพียงเรียกว่าสุทธิหรือบริสุทธิ์เท่านั้น
เพราะมีอันแปรเปลี่ยนแหล่งแห่งกิเลส
ไม่บริสุทธิ์กายวาจาใจในศีลวิเศษ
เพียงแค่เศษบริสุทธิ์ผุดผ่องธรรม
ทั้งห้าข้อได้แก่ศีลสมาธิปัญญา
ซึ่งนำมาวาจาใจให้เลิศล้ำ
ชำระกายบริสุทธิ์ดุจงามขำ
เพื่อจะทำให้วิสุทธิผลิก่อตาม
ขอจบความบริสุทธิ์มีแค่นี้ก่อน
อย่าอาวรณ์คิดเป็นเพียงคำถาม
ตอนหน้านี้มีแยกแยะที่อร่าม
โปรดติดตามต่อไปในกาลเทอญ.
๙๙๙ แก้วประเสริฐ. ๙๙๙
28 พฤศจิกายน 2547 12:56 น.
แก้วประเสริฐ
พิศร่ำพิไลพิลาส
พระพายหวนครวญคร่ำเหมือนร่ำไห้
นกกรีดกรายรายเรียงเคียงนางหงส์
ทั่วแนวเนินพฤกษากลางป่าดง
ปักษาพงหลงเพ้อละเมอไพร
เสียงชะนีหวีดร้องก้องหาผัว
กวางทรายมัวลิ้มหญ้าหน้าแมกไม้
เสือโคร่งเล่าเฝ้าชะแง้หมายแลไป
ช้างดงในโก่งร้องก้องแปร๊ดแปร๊น
สกุณาตัวน้อยพลอยบินว่อน
ดงหญ้าอ่อนแหวกช่องดุจร่องแขน
ฝูงหมาป่าวิ่งกรูมุ่งสู่แทน
หนองน้ำแน่นเนืองนองสองฝั่งราย
บ้างกินน้ำซ้ำบางตัวร้องเรียกโหย
ส่วนลิงโรยเถาวัลย์พันเป็นสาย
ควายป่าจ้องมองเขม่นเห็นเสือลาย
แรดกรีดกรายหมายเขม้นเน้นตามอง
เจ้าหมูป่าพาลูกน้อยเดินอ้อยอิ่ง
ส่วนลูกลิงวิ่งเล่นเผ่นผยอง
แม่ลิงต้องดึงไว้มิให้ประลอง
ส่วนเสือร้องฮึ่มฮึ่มครึ้มกังวาน
ดนตรีไพรสั่นสะท้านบันลือโลก
ไผ่โอนโยกเสียงคล้องซ้องประสาน
วิหคบนคบไม้ร้องก้องไพรวัลย์
เหล่าผึ้งนั้นบินว่อนอ้อนบุบผา
มาลีเล่าโรยรินกลิ่นผันผวน
เหมือนชักชวนหมู่แมลงแฝงสรรค์หา
ให้คลึงเคล้าเล้าโลมโฉมสุดา
เพื่อมาลาจะได้แยกแตกพันธุ์
จวบสุริยันผันผายใกล้เหลี่ยมโลก
ปิดฉากโบกอำลามาเสกสรร
รัตติกาลจะมาเยือนเป็นกำนัล
สิ้นสุดสวรรค์บนดินถิ่นป่าดง.
๙๙๙ แก้วประเสริฐ. ๙๙๙
27 พฤศจิกายน 2547 12:04 น.
แก้วประเสริฐ
กัมมัฏฐานปริจเฉทที่ ๙
(ในอภิธัมมัตถสังคหอรรถกถา)
วิสุทธิสังคหะ ๗
วิปสฺสนากมฺมฏฺฐาเน ปน สีลวิสุทฺธิ จิตฺตวิสุทฺธิ ทิฏฺฐิวิสุทฺธิ กังฺขาวิตรณวิสุทฺธิ มัคฺคามมคฺคญาณทสฺสนวิสุทฺธิ ปฏิปทาญาณทสฺสนวิสุทฺธิ ญาณทสฺสสนวิสุทฺธิ เจติ สตฺตวิเธน วิสุทฺธิสงฺคโห
ดูกรท่านผู้มีคุณธรรมน้อมนำจิต
สติปัฏฐานสี่ที่สถิตได้กล่าวขาน
ขอน้อมนำอภิธัมมาวิจารณ์
เพื่อสร้างสรรค์แนวปัญญามาเจริญ
กัมมัฏฐานท่านแบ่งเป็นสองอย่าง
เพื่อละล้างจิตให้มั่นเขาสรรเสริญ
มีสมถกัมมัฏฐานอันทำให้เพลิดเพลิน
ละส่วนเกินด้วยวิปัสนากัมมัฏฐานปัญญา
ขอเริ่มต้นหนทางกระจ่างวิสุทธิ์
เพื่อน้อมฉุดกายใจสดใสหนา
เป็นเบื้องบาทชำระนอกในมา
จิตปัญญาราบรื่นแสนชื่นฤดี
อันวิสุทธิสังคหะเจ็ดอย่างนี้
ควรเป็นที่เจริญไว้ให้สุขศรี
ทั้งทางโลกโฉลกธรรมพร้อมพอดี
ก็เป็นที่ยกย่องของปวงชน
สีลวิสุทฺธิความบริสุทธิ์ของศีล
เป็นยอดปิ่นสถิตสูงทุกแห่งหน
กำหนดเขตแนวทางวางเบื้องบน
มิให้คนประพฤติชั่วมั่วกิเลส
จิตฺตวิสุทฺธิความบริสุทธิ์ของจิต
จะเนรมิตคิดสล้างทางวิเศษ
พรหมจรรย์อารมณ์เป็นขอบเขต
แสดงเหตุของใจให้กระจ่าง
ทิฏฺฐิวิสุทฺธิความบริสุทธิ์ของทิฏฐิ
กำหนดจิตรู้รูปนามตามสะสาง
ตลอดแนวกายตัวเราเขาเป็นทาง
เพื่อลบล้างสร้างสรรค์สิ่งดีงาม
กังฺขาวิตรณวิสุทฺธิความบริสุทธิ์ของญาณ
จักนำพลันสรรค์ปัญญามิเกรงขาม
ข้ามพ้นความสงสัยทั้งต่ำทราม
เพื่อจะข้ามห้วงกิเลสของเภทภัย
มคฺคามคฺคญาณทสฺสนวิสุทฺธิความบริสุทธิ์เห็นแจ้ง
ที่ได้แสดงแห่งทางกระจ่างใส
ใช่ไม่ใช่ให้รู้ทั้งนอกใน
เพื่อละไว้ใช้ในทางดำเนิน
ปฏิปทาญาณทัสฺสนวิสุทฺธิความบริสุทธิ์เห็นแจ้งไว้
เพื่อจะได้ใช้ส่วนเดียวมิขัดเขิน
ของปัญญามาไว้เพื่อทางเดิน
มิล่วงเกินเหินห่างทางนำมา
ญาณทสฺสนวิสุทฺธิความบริสุทธิ์เห็นแจ้งของญาณ
ประกอบการสิ่งใดใจรู้หนา
บริสุทธิ์หรือไม่ด้วยปัญญา
ตลอดเวลารอบรู้สู่แนวธรรม
วิสุทธิสังคหะจะขอลาที่กล่าวแถลง
ต่อไปแสดงแจ้งขยายไม่ต้องขำ
เป็นแนวโน้มบ่มใจกรีดกรายนำ
ของเลิศล้ำนำแสดงตอนต่อไป.
๙๙๙ แก้วประเสริฐ ๙๙๙
26 พฤศจิกายน 2547 15:36 น.
แก้วประเสริฐ
ย้อนรักสลักห้วงจิต
ที่รักจ๋าเคยเพน้าเคล้าเคลียพรอด
แสนอ้อนออดวอนร่ำพร่ำคำหวาน
เลิศพริ้งแพร้วแวววับชั่วกาลนาน
อนันต์กาลหมั่นปลูกรั้งฝังห้วงใจ
ความหวานฉ่ำล้ำลึกผนึกเป็นช่วง
สร้อยร้อยบ่วงห่วงคล้องอร่ามใส
ฉากวัยรุ่นหนุนเนื่องส่องอำไพ
เฉิดไฉไลวาบหวานปานมนต์ทิพย์
รักเอ๋ยหนอพอบรรจงลงเคียงข้าง
หัวใจสล้างค้างหายคล้ายถูกขลิบ
ใบมีดน้อยร้อยวาจาล้วนกระซิบ
ดาวระยิบพริบพร่างกระจ่างตา
รักครั้งแรกแฝงไว้ด้วยใจจิต
ช่างแนบสนิทติดตรึงซึ้งห้วงหา
สิ่งระกำช้ำชอกนะแก้วตา
ล้วนนำมาปั่นป่วนรัญจวนคราง
สิ้นสลายหน่ายรักมิได้แจ้ง
อกแห้งแล้งแหนงหน่ายยากสะสาง
ลืมรสก่อนเคยเร้าเฝ้าละวาง
ให้อ้างว้างร้างหายไกลจากจร
อารมณ์ป่วนชวนกลับระยับสนิท
ปล่อยชีวิตลอยละล่องดุจลูกศร
ไม่ยึดเหนี่ยวในรักหักอาวรณ์
บทสะท้อนสอนสั่งบุพกาล
พลันตั้งจิตอธิษฐานเรื่องความรัก
ไม่ขอชักหักลงมิกระสานติ์
ความบาดเจ็บเหน็บหนาวเมื่อวันวาน
มันร้าวรานมิกระจ่างร้างแรมลา
โอ้จันทร์เอ๋ยพราวพร่างกระจ่างฟ้า
มวลดาราเป็นคู่อยู่ปรารถนา
ข้ากลัวรักชักชวนไม่นำพา
ขอเดือนดาราเคียงคู่สู่ราตรี.
๙๙๙ แก้วประเสริฐ. ๙๙๙
หน้าส่วนตัว
1416
Calendar
Lovers
17 คน เลิฟแก้วประเสริฐ
