พวกเขาอยู่ที่นั่น... บ้านแม่เหียะใน

กวีปกรณ์

เมื่อคืนนี้ผมได้เปิดกระเป๋าสะพายใบหนึ่งซึ่งไม่ได้หยิบมาใช้นานประมาณ ๒-๓ อาทิตย์ เมื่อผมได้ล้วงลงไปเพื่อจะหยิบของที่ยังคงค้างไว้ไม่ได้เอาออกมา เพื่อจะได้นำคอมพิวเตอร์พกพาใส่ลงไปแทนที่ มือของผมได้สัมผัสกับกระดาษแผ่นหนึ่งซึ่งพับอยู่ เมื่อหยิบขึ้นมาดู ความทรงจำเมื่อสองสามอาทิตย์ก่อนก็ได้ไหลย้อนกลับสู่สมองของผมได้ทันที
	ฉันอยู่ที่นี่ แม่เหียะในหมู่บ้านหลังเขา คำ ๆ นี้เหมือนพยายามบอกอะไรกับผม ใช่มันเป็นอย่างนั้น เมื่อผมได้อ่านข้อความข้างใน ยิ่งทำให้ผมเข้าใจความรู้สึกผูกพันของผู้คนในชุมชนนั้นต่อถิ่นฐานบ้านเกิดของเขาได้เป็นอย่างดี ในวันที่ผมได้รับแผ่นพับใบนี้ เป็นวันที่ผมได้เข้าไปร่วมรับการอบรมเพื่อพัฒนาการเขียนข่าวสิ่งแวดล้อม และสถานที่ที่ผมได้ไปสังเกตการณ์ เพื่อเก็บข้อมูลมาเพื่อนำเสนอข่าวสิ่งแวดล้อม ก็คือ บ้านแม่เหียะใน แห่งนี้
	แม่เหียะใน อยู่ห่างจากตัวเมืองเชียงใหม่เพียง ๑๐ กิโลเมตร และตั้งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติสุเทพ-ปุย พวกคุณคงสงสัยถึงว่าทำใมพวกเขาถึงสามารถอาศัยอยู่ในเขคอุทยานแห่งชาตินี้ได้ คำตอบก็คือ แท้จริงแล้วบรรพบุรุษของเขาได้เข้าไปอาศัยอยู่ ณ ที่แห่งนั้น ตั้งแต่ก่อนสงครามโลกครั้งที่ ๒ และก่อนที่ผืนป่าแห่งนี้จะได้รับการประกาศว่าเป็นเขตอุทยานแห่งชาติในปี พ.ศ. ๒๕๒๔ นั่นเอง เมื่อผมได้เข้าสู่เขตชุมชนแม่เหียะในนี้ ความร่มรื่นของผืนป่าทำให้ผมรู้สึกสบายอย่างบอกไม่ถูก เมื่อผมได้พบกับป้ารัตน์ เพื่อนของเธอและลูกชายของเขาอีกคนหนึ่ง คำตอบที่ผมไม่ต้องถามเลยก็คือ ชาวบ้านที่อาศัยอยู่ในเขตผืนป่าแห่งนี้ไม่เคยที่จะทำลายผืนป่า หรือแม้แต่ระบบนิเวศน์ของธรรมชาตินี้เลย มากไปกว่า
นั้นพวกเขากลับร่วมดูแลและรักษาผืนป่า อันเป็นบ้านและถิ่นกำเนิดของพวกเขาเองอีกด้วย พวกคุณที่กำลังอ่านคงกำลังสงสัยว่าแล้วผมจะทำข่าวอะไรเกี่ยวกับ บ้านแม่เหียะใน แห่งนี้ คำตอบก็คือ  พวกเขากำลังถูกบุกรุก และคุกคามจากอำนาจรัฐ โดยการจะนำเขตชุมชนและผืนป่าใกล้เคียงซึ่งเป็นเขตอุทยานแห่งชาตินี้ไป เพื่อพัฒนาเป็นพื้นที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติแห่งหนึ่งของงหวัดเชียงใหม โครงการนั้นก็คือ อุทยานช้าง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของโครงการไนท์ ซาฟารี 
	ป้ารัตน์กล่าวทั้งสีหน้าที่ไม่ค่อยดีว่า ชาวบ้านที่อาศัยอยู่ในที่แห่งนี้ไม่เคยเรียกร้องอะไรเลยจะมีก็เพียงเรื่องไฟฟ้าที่ขอไปหลายต่อหลายครั้งแล้ว ซึ่งก็ถูกปฏิเสธเพียงด้วยถ้อยคำซ้ำ ๆ อย่างเช่น ชาวบ้าน และครัวเรือนที่อาศัยอยู่ในชุมชนบ้านแม่เหียะในนี้มีน้อยไม่คุ้มต่อการลงทุน หรือไม่ก็เพราะ พวกเขาอาศัยอยู่ในเขตอุทยานไม่มีนโยบายพัฒนาเรื่องไฟฟ้าเข้าสุ่เขตผืนป่า คำตอบเหล่านี้ถ้าคิดให้ดีแล้วจะพบว่า ชาวเขาที่อาศัยอยู่ในที่ไกลแสนไกลกลับมีไฟฟ้าใช้ แต่ชุมชนแห่งนี้ซึ่งห่างจากตัวเมืองเพียง ๑๐ กิโลเมตรเท่านั้นกลับไม่มีและไร้การดูแล เรื่องสาธารณูโภคขั้นพื้นฐานนี้ได้อย่างไร ป้ารัตน์ยังบอกอีกว่า ที่จำเป็นต้องขอเรื่องไฟก็เพราะว่า เด็ก ๆ จำเป็นจะต้องใช้เพื่อการศึกษาเรียนรู้ และทัน
กับโลกภายนอกก็เพียงเท่านั้น ซึ่งก็จริงอย่างที่ป้ารัตน์ว่าจริง ๆ เพราะเมื่อผมสำรวจความเป็นอยู่ของชุมชนนี้ก็เห็นว่า ชาวบ้านนั้นไม่ได้เดือดร้อนเรื่องใด ๆ เลย เพราะน้ำก็ใช้ประปาดอย หรือน้ำประปาธรรมชาติที่ได้จากน้ำตกตาดหมาไห้ ในผืนป่าแห่งนี้เอง อาหารการกินชาวบ้านก็สามารถหาพืชผักจาก รั้วหรือไม่ก็เก็บเอาตามป่า เช่น หน่อไม้และเห็ดนานาชนิดที่มีจำนวนมากในฤดูฝน เป็นต้น เพียงเท่านี้ก็ทำให้เห็น แล้วว่าสมาชิกในชุมชนแม่เหียะในนี้ ไม่เดือดร้อนเรื่องการประกอบอาชีพ เพื่อหารายได้มากมายมาใช้จ่ายให้สิ้นเปลีองเลย แล้วคำอ้างของการสร้างอุทยานช้างเพื่อสร้างอาชีพให้กับพวกเขานั่นเองนั้น ดูไม่มีน้ำหนักเพียงพอเลย สิ่งที่ผมคิดก็คือ คงเพราะอำนาจเงินที่ใคร ๆ ต่างอยากได้มากกว่าแต่ใคร ๆ นั้นก็กลับไม่ใช่ชาวบ้านแห่งนี้ท่กำลังถูกบุกรุก
	วันนั้นผมได้เดินขึ้นไปตามเส้นทางของท่อประปาฝายน้ำล้นของโครงการไนท์ ซาฟารี ผมเห็นว่าแท้จริงแล้วรัฐนั่นเองกำลังทำลายธรรมชาติ และเป็นผู้บุกรุกผืนป่า    เพราะจากภาพการขุดถางป่าเพื่อการสร้างเขื่อน และแนวเส้นทางเพื่อฝังท่อน้ำประปาธรรมชาตินั้นทำให้สูญเสียผืนป่า อีกทั้งยังเป็นการทำลายระบบนิเวศน์ เพราะเมื่อผมมองไปตามนิ้วชี้ของลุงผู้นำทาง สีของต้นไม้กลับซีดลงไม่สดใสแตกต่างจากผืนป่าส่วนใหญ่ได้เลย ลุงผู้นำทางได้บอกว่านั่นเป็นเพราะโครงการไนท์ ซาฟารี ได้ทำการขุดน้ำบาดาล ดังนั้นปริมาณน้ำที่เคยมีจึงลดลงไป ป่าที่เคยชุ่มชื่นจึงกลับแห้งลงงไป 
	เมื่อผมได้ถามถึงเรื่องการสร้างอุทยานช้าง ว่าหากมันเกิดขึ้นจริงแล้ว ชาวบ้านจะย้ายไปอยู่ที่ไหน จะโดนขับไล่ออกจากฝืนป่าบ้านเกิดนี้หรือไม่อย่างไร คำตอบของพวกเขานั้นก็คือ ไม่ทราบ และไม่ต้องการจะย้ายไปที่ไหน เมื่อคุยเป็นระยะเวลาหนึ่งผมก็ได้ทราบข้อมูลที่มากขึ้นก็คือ ชาวบ้านที่อยู่
อาศัยในผืนป่าแห่งนี้ ไม่มีโฉนดที่ดีนแต่อย่างใด ทั้ง ๆ ที่เคยยื่นเรื่องขอไปหลายต่อหลายครั้งก็ไม่ได้อยู่ดี ชาวบ้านหลายคนต่างบอกว่าไม่อยากที่จะย้ายไปอยู่ที่อื่น เพราะบรรพบุรุษ ปู่ ย่า ตา ทวดของพวกเขานั้นได้อาศัยอยู่ที่นี่มานานแล้ว ความผูกพันกับผืนป่าก็มีมาก  เพราะพวกเขาไม่ใช่เพียงพึ่งพาป่าไม้เพียงอย่างเดียว แต่พวกเขาก็ได้ตอบแทนด้วยการปลูกป่าทดแทน กับการที่ได้ขุดถางไปเพื่อใช้เป็นแหล่งทำมาหากิน และอย่างน้อยพวกเขา ก็คือทุกคนในชุมชนแห่งนี้ ล้วนแล้วแต่เป็นผู้ปกป้องผืนป่าแห่งนี้นั่นเอง 
	จากอดีตเคยเป็นเช่นไร ปัจจุบันก็จะยังคงอยู่คงเดิมเช่นนั้น จะแตกต่างไปก็คือมีถนนที่สะดวกต่อการเดินทางมากขึ้น เห็นอย่างนี้แล้วทุกคนคงอยากจะลองมาสัมผัสชีวิตความเป็นอยู่ของชุมชนแห่งนี้บ้างหรือยัง นอกจากความเป็นกันเองของชาวบ้านที่ยิ้มแย้มแล้ว ที่ท่องเที่ยวก็มีหลายที่เลยทีเดียว ไม่ว่าจะเป็นน้ำตกตาดหมาไห้ ที่กล่าวมาแล้วข้างต่น ก็ยังมีน้ำตกผาเงิบ น้ำตกผาลาด ลำห้วยแม่เหียะหลวง ซึ่งพวกเขาจะพาลัดเลาะไปตามลำธารที่มีน้ำใสไหลเย็นตลอดปีแห่งนี้ไปจนถึงน้ำตกผาลาด ที่ทุกคนจะได้เล่นสไลเดอร์ธรรมชาติ อีกทั้งยังมีถ้ำถึงสองแห่ง ได้แก่ ถ้ำกิ่วกอก และถ้ำผาลับเวียงให้ได้สำรวจและผจญภัยอีกด้วย
	
          คงน่าเสียดายไม่น้อยหากความเป็นอยู่และผืนป่าของที่นี่ต้องสูญเสียไปจากการสร้างอุทยานชา้ง เมื่อผมพลิกอ่านจนถึงหน้าสุดท้าย พวกเขายังทิ้งข้อความไว้ให้อ่านซึ่งผมก็เห็นใจไม่น้อย เพราะข้อความเหล่านั้นได้สะท้อนถึงปัญหาอันน่าเห็นใจที่พวกเขาต้องเผชิญ 
		แต่เธอจ๋า เห็นทีเธอต้องรีบมาก่อนที่บ้านฉันจะกลายเป็น
                   อุทยานช้าง ถึงตอนนั้นฉันยังไม่รู้เลยว่าฉันและชาวบ้านที่นี่
                   จะไปอยู่ที่ไหน ถ้าเธอเจอเขา คนที่คิดอยากทำอุทยานช้าง
                   เธอช่วยบอกเขาทีได้ไหมจ้ะ ฉันคิดว่าพวกเขาอาจจะลืม 
                   ลืมว่าฉันอยู่ที่นี่ บ้านแม่เหียะในหมู่บ้านหลังเขา