ลำนำนกขมิ้นจับกิ่งโศก (The Homeless Bird)

ลำน้ำน่าน

สุริยามาทักทุ่ง...................ปรุงลำนำร่ำพฤกษา
ไม้ดอกพะเนินนา..............ผลิวิญญาณรับแรกวัน
พนาโพระดก......................ปลุกกานกบินผกผัน
เจื้อยแจ้วจิบจำนรรจ์........กล่อมเนาว์นาอยู่อาจินต์
โผผกสู่โลกหล้า..................แสงทอมากระทบถิ่น
ข้าวหุงหอมรวยริน..............บ่มควันกลิ่นไล้หลังคา
 นกขมิ้นลารังนอน............. ทิ้งคบคอนร่อนเวหา
โล้รวงข้าวกลางนา.............เกาะกิ่งส้มตรงเรือนไฟ

ถิ่นฐานเป็นวานวัน.............มิยึดมั่นท้องถิ่นไหน
วิถีชีวีไพร...........................พเนจรไปก่อนกาล
บินเหนือเรียวรวงข้าว......เหมันต์คราวหนาวสังขาร
เกาะกิ่งตลิ่งธาร..................นอนซบกายใต้ร่มไทร
ครึ้มแสงสนธยา..................ปีกอ่อนล้าจะหาไหน
ฝั่งฟ้าว่าแสนไกล...............ไปพลัดหลงจมน้ำตา

รุ่งเริงกลับกล้าแกร่ง............ฝ่าลมแรงแหล่งเวหา
ร่อนเรียบเพนียดนา........... ทับกระท่อมอยู่ดงดอน
บ่ายน้อยคล้อยแดดจับ.........ตะวันลับเหลี่ยมสิงขร
พบค่าคบเคยคอน................ใต่ร่มโศกวิโยคพลบ
ครรลองคือครรไล...............ลิขิตไว้ใร้จุดจบ
เลี้ยงลูกทุกคราครบ.............เลื่อนเรื่อยไปไม่จีรัง

จากถิ่นแล้วทิ้งถิ่น...........ลืมหมดสิ้นร้อยความหลัง
สิ่งใหม่ไกลรวงรัง..............รอให้ค้นบนไม่มี
จรไปไร้ทิศทาง................ ไปอ้างว้างกลางวิถี
สุขทุกข์คลุกฤดี..............ตามล้อเกวียนต้องหากิน
เรี่ยวแรงเริ่มแปรผัน...........อีกค่ำวันต้องผกผิน
ลมเอยรำเพยยิน.............พลิ้วกิ่งโศกเมื่อโลกแปร!
-----------------------------

ประสบการณ์ดูนกและผีเสื้อหน้าร้อน
ณ เขาพะเนินทุ่ง เพชรบุรี นั้นยังฉายภาพชัด
อยู่ในความทรงจำ คราวคิมหันต์หลายปีมา
ผู้เขียนไม่เพียงเห็นแต่นกที่เกาะอยู่ตรงหน้า..

หากเวลาที่เรานั่งอยู่ท่ามกลางธรรมชาติ 
เป็นห้วงเวลาที่ส่งเสริมให้เกิดจิตมีปัญญา
มองเห็นความเป็นไปแห่งวิถีธรรมชาติ 
ไม่ว่าจะเป็นคน สัตว์ สิ่งของ
ใบไม้ ต้นไม ทุกๆ สรรพสิ่งบนโลกนี้
ล้วนตกอยู่ภายในกฎแห่งการเปลี่ยนแปลง 
ไม่มีสิ่งไหนเป็นของเราแม้แต่สิ่งเดียว
แม้แต่ลมหายใจเข้าออก...

ทุกอย่างเกิดขึ้น เปลี่ยนแปลงไปตามเหตุปัจจัย
แหละชวนให้ประหวัดถึงวัจนะภาษา 
ของนักปฏิบัติธรรมผู้หนึ่ง กล่าวไว้ว่า...

**เมื่อเรายอมรับว่า
สิ่งปรากฏอยู่ข้างหน้าของเราเปลี่ยนแปลงได้ 
ความยึดมั่นถือมั่นในโลกของเราจะคลายลง
เหมือนกับเวลาที่เราดูหนัง
เวลาที่เราอยู่ในโรงภาพยนตร์
เราจะเห็นสิ่งที่ปรากฏอยู่นั้น
เป็นเพียงภาพมายาเท่านั้นเอง 
ไม่ใช่ของจริงจังที่เราควรจะยึดถือไว้
ฉันใดก็ฉันนั้น

ถ้าฝึกมองสิ่งที่เห็นอยู่ข้างหน้านั้น
เป็นปรากฏการณ์ที่เปลี่ยนแปลง 
เราจะพบว่าเราจะไม่เอาจริงจังกับสิ่งนั้น
จนเป็นเหตุแห่งทุกข์ 
ความจางคลายในโลกนี้
เราสามารถทำได้ในทุกๆ ขณะที่มี**

เวลาของแต่ชีวิตนั้นสั้นนักสั้นหนาแค่วันนี้พรุ่งนี้
เราจะมีเวลาในการเข้าใจกฎความจริง
มากน้อยแค่ไหน?

**ยามนี้เราหลงทางกลางค่ำ ยินเสียงร่ำคำบอก 
เจ้าช่อไม้ดอกเอ๋ย เจ้าดอกขจร.......
นกขมิ้นเหลืองอ่อน คำนี้จะนอนไหนเอย!**
ฤานกขมิ้นจะรู้สัจธรรมข้อนี้ดีกระมัง
  **ไม่ยึดมั่น ไม่ถือมั่น**

ลำน้ำน่าน บุรุษแห่งสายน้ำนิรันดร์
วันอาทิตย์ที่ ๒๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๓