ยางกราด

นกตะวัน

ในไม่ช้าทางเดินเลี้ยวไปทางขวา แล้วต้นถั่วแปบช้างที่เห็นอยู่มากมายเริ่มลดน้อยลงจนกระทั่งไม่เห็นอีกเลย สักพักหนึ่งเราผ่านมาถึงบริเวณที่วาง Snake Trap (กับดักงู) ไว้ หัวหน้าเลี้ยวซ้ายเดินเข้าไปดู พวกเราจึงตามเข้าไปดูด้วย แต่ไม่มีงูติดกับดักเลย เราจึงพากันเดินต่อ เดินมาได้หน่อย หัวหน้าก้มลงหยิบผลมีปีกสีแดงขึ้นมาให้เราดู บอกว่าเป็นผลยางกราดซึ่งลมพัดพามาตก แล้วชี้ให้ดูต้นที่ขึ้นอยู่ไกลออกไป แลเห็นแดงไปทั้งต้นเพราะเต็มไปด้วยผลของมัน
ด้วยลำต้นล้นใบแสนใหญ่สูง			
จึงชักจูงใจฉันให้พลันแหงน
ผลสีแดงแฝงใส่ไม่ขาดแคลน			
ละม้ายแม้นดอกไม้สวยใสดี
มองดูผลหล่นเกลื่อนแดงเปื้อนพื้น		
เห็นปีกยื่นงอกยาวพราวสดสี
ยามลมพัดสะบัดไกวผลไหวดี		
สองปีกนี้ดั่งนกหกเหินมา
พาลอยล่องท่องไปไกลจากต้น		
แล้วร่วงหล่นเรี่ยราดเกลื่อนกลาดป่า	
งอกต้นใหม่ได้ดีไม่มีช้า			
สูงสง่าสืบไปในเต็งรัง
แต่ไม้นี้มียางค่อนข้างมาก			
ชาวบ้านถากเจาะต้นยางล้นหลั่ง
ใช้ยาเรือเชื้อไฟไม่หยุดยั้ง			
จนกระทั่งแทบทรุดหวุดหวิดตาย
	
ยางกราด (Dipterocarpus intricatus) บางครั้งเรียกว่า กราด เหียงกราด ตะแบง หรือ สะแบง เป็นพรรณไม้ในวงศ์ Dipterocarpaceae เช่นเดียวกับเต็งและรัง พบขึ้นในป่าเต็งรัง ภายในลำต้นมียางเหนียว เปลือกแตกเป็นร่องลึกตามความยาวของลำต้น ผลมีปีกยาว 2 ปีกและสั้น 3 ปีก ปีกคู่ยาวซึ่งมีเส้นปีก 3 เส้นทำให้ผลหมุนควงไปได้ไกลเมื่อมีลมพัด พอลมหยุดจึงร่วงหล่นลง ผิวหุ้มผลไม่เชื่อมติดกับผล ผลมีครีบขยุกขยิกตามความยาวของผลหุ้มบังจนมิดหมด
สถานีวิจัยสิ่งแวดล้อมสะแกราช 21
18 กรกฎาคม 2547