มโหสถบัณฑิต ตอน ๒๘ (เรื่องออกศึก)...อวสาน..

กุ้งหนามแดง

ยามสงบเตรียมพร้อมซ้อมทหาร
รักษาการเตรียมเสบียงเคียงเสถียร
ซ่อมหอรบลอกคูประตูเวียน
ม้าใช้เวียนส่งข่าวเข้าดินแดน (๔๒๗)
เห็นพระเจ้าสังขพลกะ
เตรียมพละฝึกการทหารแสน
อยู่ที่แคว้นกัปปิลรัฐมิขาดแคลน
ไม่รู้แผนจะรบทัพกับใครกัน (๔๒๘)
ส่งนกแก้วแสนรู้ไปดูหน่อย
นกตัวน้อยจัดแจงแรงขยัน
แถมให้อีกหนึ่งเมืองเฟื่องพอกัน
อุดรปัญจาละพระนคร (๔๒๙)
พระเจ้าจุลนีพรหมทัต
เป็นกษัตริย์ครองธานีมีครูสอน	
นามเกวัฏนักปราชญ์สามารถขจร
อุบายก่อนมากมายขยายความ (๔๓๐)
ยกกองทัพล้อมเมืองถึงหนึ่งร้อยเอ็ด
บังคับเสร็จบรรณณาการส่งให้หลาม
ยินดีมอบไมตรีไม่ตีตาม
ทุกเขตคามยอมสยบหลังทบทวน (๔๓๑)
จึงเดินทางถึงธานีมิถิลา
พระราชาจุลนีบอกตีด่วน
เจ้าเกวัฏคัดค้านไปว่าไม่ควร
สมบัติล้วนมากมายอยู่ในมือ (๔๓๒)
ทั้งชื่อเสียงมโหสถปรากฎอยู่
จะต่อสู้เสียเวลาข้าไพร่หรือ
โลภสมบัติเล็กน้อยปล่อยคนลือ
อย่ายืดยื้อควรมองข้ามด้วยย่ามใจ (๔๓๓)
ก่อนกลับถิ่นบ้านเกิดควรเปิดฉลอง
สุราดองพร้อมเพรียงเรียงไว้ให้
เชิญราชาทั้งร้อยเอ็ดมาอวยชัย	
ฉลองในวาระสามัคคี (๔๓๔)
ความจริงคือในสุรามียาพิษ
หมายจะปลิดชีพให้วายตายคาที่
จะได้เข้ายึดเมืองเขาคิดเข้าที
แต่เรื่องนี้ไม่มีใครรู้นัยเลย (๔๓๕)
พอเริ่มงานเกิดวิวาทโกลาหล
เสียงชอบกลดังโพล๊ะโอ้อกเอ๋ย
ไหเหล้าแตกแหลกยับกับตาเลย
แผนที่เอ่ยพังสิ้นกลิ่นเหล้ากระจาย (๔๓๖)
เหตุเพราะเป็นคำสั่งมโหสถ
เทให้หมดแหล้าพิษคิดสลาย
ช่วยชีวิตเอาไว้ใช้ลวดลาย
โดยส่งสายเข้าปะปนพลศัตรู (๔๓๗)
เมื่อทำลายข้าวของยังร้องผ่าน
เราทหารมโหสถยินเต็มหู
อยากพบตัวเชิญได้ตามไปดู
มิถิลาพร้อมอยู่รับรู้เอย (๔๓๘)
พระเจ้าจุลนีกับเกวัฏ
เห็นได้ชัดเคียดแค้นแน่อกเหวย
แผนการร้ายถูกทำลายไม่น่าเลย
พระราชาร้อยเอ็ดเอ่ยก้างขวางคอ (๔๓๙)
พระเจ้าจุลนีทรงตรัสว่า
ไปดูหน้ามโหสถกันเถิดหนอ
ทุกคนนั้นพอใจไม่ต้องรอ
เกวัฏขอไปลำพังกับเจ้านาย (๔๔๐)
ด้วยตนเองไม่แน่ใจจะชนะ	
เมื่อปะทะมโหสถหมดหน้าขาย
ถ้าแพ้พ่ายอายเขาเจ้าอุบาย
ไปกับนายพร้อมทัพขยับล้อม (๔๔๑)
คิดกักน้ำโดยวางสร้างทำนบ	
บอกมีครบน้ำท่าทุกหญ้าหย่อม
มีทั้งบ่อก่อสระเต็มกระพ้อม
ไม่ตรมตรอมล้อมเป็นปียังมีกิน (๔๔๒)
คิดกักข้าวกักฟืนยื่นความอด
มโหสถบอกอุดมสมบูรณ์ถิ่น
อยู่ในเมืองปลูกทั้งปีดีทั้งดิน
เกวัฏสิ้นความคิดเรื่องริดรอน (๔๔๓)
จึงทูลองค์จุลนีมีกลยุทธ
จะสิ้นสุดใช้ปัญญางดฆ่าก่อน
เสียกำลังเปล่าประโยชน์โปรดไตร่ตรอง
ในสมองเฒ่าปราชญ์ประกาศการ (๔๔๔)
ตั้งกฎไว้ใครไหว้ก่อนเป็นฝ่ายแพ้	
คิดว่าแน่เพราะแก่กว่าจึงกล้าหาญ
อ่อนวัยกว่าต้องคารวะพบปะงาน
แอบหน้าบานภูมิใจในหัวคิด (๔๔๕)
มโหสถคิดรอบแผนตอบโต้
คิดว่าโตแล้วจะยอมน้อมน้อมจิต
จึงขอยืมแก้วมณีที่แรงฤทธิ์
พระราชาให้สิทธิ์บัณฑิตตน (๔๔๖)
พอรุ่งเช้าเผชิญหน้าทั้งสองฝ่าย
แก้วแพรวพรายก็นำไปใช้ส่งผล
มโหสถถามเกวัฏหมายมัดกล
แก้ววิเศษทุกหนเรานำมา  (๔๔๗)
เพื่ออะไรท่านรู้ไหมท่านเกวัฏ
เราจะจัดให้ท่านนั่นแหละหนา
ให้ทำไมปราชญ์เฒ่าถามเห็นงามตา
ปรารถนาแต่สงสัยใยมอบเรา (๔๔๘)
มโหสถว่าท่านทำให้รอดพ้น
ศึกผ่านพ้นงดสูญเสียยังไงเล่า
จึงตอบแทนด้วยมณีที่พริ้งเพรา
เฏวัฏเข้าไปหาแทบคว้าครอง (๔๔๙)
มโหสถส่งให้ตั้งใจจับ
ตะกายรับแก้วหล่นพ้นมือสอง
ด้วยเสียดายเฒ่าก้มเก็บเจ็บเป็นรอง
เสียทีของมโหสถกดหัวไว้ (๔๕๐)
ท่านอาจารย์ให้เกียรติคารวะ
เรารุ่นลูกพบปะโปรดละไหว้
ภาพที่เห็นในสนามเกินห้ามใจ
เพราะว่าใครต่างเห็นเป็นทางเดียว (๔๕๑)
เมื่อเป็นที่ประจักษ์จึงผลักใส
พวกพลไพร่เสียขวัญแลกันเหลียว
ยอมเขาง่ายอย่างนี้หนีลูกเดียว
กำลังใจแห้งเหี่ยวหมดเรี่ยวแรง (๔๕๒)
มโหสถไม่ยอมเสียโอกาส
อย่าให้พลาดตีกระหน่ำคำแถลง
ทัพแตกยับถอยกลับไปได้แสดง
ความแข็งแกร่งของปัญญาและอาวุธ (๔๕๓)
ฝ่ายพระเจ้าจุลนีหนีกลับบ้าน
ยังสะท้านเสียทีมิคิดหยุด
เกวัฏจึงวางแผนอีกหนึ่งชุด
ราชธิดามาฉุดยุดหน้าตา (๔๕๔)
แสร้งบอกไปจะยกให้ธิดาท่าน
ทรงประทานด้วยไมตรีดีหนักหนา
สร้างสัมพันธ์คล้องเมืองมิถิลา
พระราชาวิเทหะต้องเดินทาง (๔๕๕)
เราจะจัดพิธีอภิเษก
ณ.เมืองเอกปัญจาละอย่าขัดขวาง
เรื่องเก่านั้นอย่าคิดบ่อยควรปล่อยวาง
โปรดใช้ทางสันติมิแค้นเคือง (๔๕๖)
มโหสถเตรียมการจะซ้อนแผน	
จึงได้แล่นตั้งเมืองใหม่ให้กระเดื่อง 
ใกล้ปัญจาลนครก่อนเข้าเมือง
ยังคิดเรื่องขุดอุโมงค์ตรงเข้าวัง (๔๕๗)
เมื่อพระเจ้าวิเทหะไปเมืองใหม่
มิถิลาไม่มีใครอยู่คุมหลัง
พระจุลนีเข้ายึดเมืองเมลืองมลัง		
หัวเราะดังเย้ยเยาะเพราะยินดี (๔๕๘)
มโหสถมิตกใจทำไปเถิด
เขาจึงเปิดอุโมงค์ตรงสู่ที่
สู่ปัญจาละนครซ้อนกลดี
มเหสีธิดารวบมาพลัน (๔๕๙)
ลำเลียงจากอุโมงค์ตรงเมืองใหม่	
ไม่ว่าไรคำเปรยหรือเย้ยหยัน
พอรุ่งเช้าพระจุลนีไพรีพัน
ยกมากันที่เมืองใหม่ไม่รู้ความ (๔๖๐)
มโหสถเห็นพระเจ้าจุลนี
ดูหรือมีความสุขทุกข์จะหาม
คิดจะมาจับเราเฝ้าติดตาม	
จึงเอ่ยปรามกับองค์จุลนี (๔๖๑)
ขอพระองค์อย่าเล็งผลว่าตนเลิศ
ไปดูเถิดเมืองพระองค์พระทรงศรี 
มเหสีธิดาในธานี
ยังอยู่ดีหรือเปล่าเจ้าประคุณ (๔๖๒)
พระจุลนีอกสั่นแทบขวัญหาย
ใจสลายห่วงใยให้หัวหมุน 
มโหสถเพียงจับไว้ให้สมดุลย์
สร้างว้าวุ่นเท่านั้นอย่าหวั่นใจ (๔๖๓)
แล้วพาองค์จุลนีทัศนา
และราชาทั้งร้อยเอ็ดลงไปได้
ดูอุโมงค์นำทางที่วางไว้
ขังข้างในเบ็ดเสร็จร้อยเอ็ดองค์ (๔๖๔)
องค์จุลนีมโหสถประจันหน้า
บัณฑิตหนุ่มเงื้อง่าอาวุธส่ง
ทำทีท่าจะประหารให้ซ่านองค์
มีประสงค์ขอสัตย์ปฏิญาณ (๔๖๕)
ต่อไปนี้ไม่คิดร้ายขยายเขต
ไม่ก่อเหตุเดือดร้อนถอนทหาร
คืนบ้านเมืองมเหสีมีศีลทาน
งดรุกรานสักทีวจีรวม (๔๖๖)
พระจุลนีได้บุตรธิดาคืน
ต่างหยิบยื่นไมตรีมาลีสวม
อภิเษกตามเดิมเริ่มมารวม
ไม่กำกวมบอกพ่อก่อนตอนจับไป (๔๖๗)
ทางเมืองนั้นดูแลและให้เกียรติ
ไม่เคยเหยียดหยามเราเข้าอยู่ใกล้
แสนสะดวกสบายเขารับใช้
พระจุลนีจึงชวนไปอยู่ด้วยกัน (๔๖๘)
มโหสถมิอาจจะรับไว้
เพราะไม่ใช่บ่าวสองนายขายคำมั่น
ถ้าสิ้นบุญราชาค่อยว่ากัน
จะตามกันไปอยู่คู่ธานี  (๔๖๙)
ตราบจากนั้นก็อยู่อย่างสันติสุข
มีความสุขตามประสาสง่าศรี
อายุขัยหมดไปได้ไปดี
บารมีในปัญญาขอลาพลัน (๔๗๐)
พวกเราได้อะไรจากเรื่องนี้
ปัญญามีใช้ให้เป็นที่เห็นนั่น
สร้างประโยชน์แก่สังคมเหมาะสมพลัน
จงแบ่งปันกันเถิดเกิดสุขเอย (๔๗๑)
อวสาน..เรื่องมโหสถบัณฑิต ...

คติธรรม : บำเพ็ญปัญญาบารมี
ปัญญาอันล้ำเลิศนั้นย่อมทำคุณให้แก่บุคคล ยิ่งกว่ามีทรัพย์นับแสน แม้มิมีปัญญาดั่งปราชญ์ แต่ถ้าเป็นผู้รู้จักคิดให้รอบคอบก่อน ก็ย่อมเป็นผู้มีปัญญาและประพฤติชอบแล้ว